Margarita Yavorskaya
Keriç – Pediatrlarnıñ mesleatına köre, poliklinikalar ve lohsahanelerde Ukrainadan temin etilgen vaktsinalar daa mevcut olğanı vaqıtta, aşılamadan keçmekni tezleştirmek kerek. Vaktsina yedekleri eksilip kete, Rusiyeden ise preparat ne vaqıtta ketirilmek mümkün, belli degil. Qırım Sağlıq qoruvı nazirliginde, ne de ise, eñ yaqın vaqıtlarda rusiyeli vaktsinalarnıñ satıp alınması boyunca tender ötkermege azır olğanlarını beyan ettiler.
Pediatrlarnıñ fikirine köre, rusiyeli preparatlarnıñ devlet taraftan satın aluvı pek sozulmaq mümkün, neticede balalarnıñ çoqusında aşılanma grafiki bozulmaq mümkündir. Böyle şey yüz bermemek içün, aşılanmanı biraz vaqıtqa qaldırğan ana-babalarğa onı şimdi yaptırmağa mesleat eteler. Ekimlerniñ aytqanına köre, şimdi poliklinikalarda Ukraina sağlıq qoruvı nazirligi temin etken preparatlarnıñ yedekleri daa yeterlidir.
«Şimdilik vaktsinalar bar. Soñra ne olacaq, bilmeymiz», – dep söyledi Krım.Realii menbaasına Keriç şeeri balalar poliklinikasınıñ pediatri.
Qırımnıñ Sağlıq qoruvı nazirliginde al-azırda yarımadada, quşpalazı (difteriya) ve qazıqlı umma (stolbnâk) hastalıqlarına qarşı bütün antigen taqımına has vaktsinadan ğayrı, tamam ile episi immunobiologik preparatlar mevcutliginde emin eteler. «Sağlıq qoruvı nazirligi»niñ bala imunologiyası boyunca ştattan tış baş mütehassısı Yelena Küşnir aytqanına köre, rusiyeli akimiyet Qırımğa preparatlar alınması içün para ayırmaq meseleni çezmekteler. Tanderni sadeleştirilgen usulnen keçirmesi közde tutula.
«Preparatlar gumanitar yardımı sıfatında temin olunması sebebinden, Rusiye vaktsinalarnıñ planğa köre temin etilmesine arizanı endi aldı», – dedi Küşnir.
Aşılanmadan bedava ve para tölep keçmege de mümkün.
Şimdi Ukraina ve Rusiyede balalarnı aşılanmadan eki usulda: em bedava, em para tölep keçirmege mümkün. Ana-babalar, ekseriy alda, poliklinikalarğa paralı aşılanması içün muracaat eteler. Çetelden ketirilgen, atsellülâr adınen belli, temizligi ziyadece olğan vaktsinalarnı balalar yengilce qabul eteler, degen fikir bar.
Belli Harkov pediatrı Yevgeniy Komarovskiy aytqanına köre, «Ukrainadaki vaktsinatsiya taqvimine tek atsellülâr vaktsinalar kirsetilgen, onıñ içün poliklinikalar olsun, şahsiy merkezler olsun, olarnıñ keyfiyeti boyunca farqı büyük degil. Rusiyede devlet er kimge AKDS (boğma öksürik (köklüş) vaktsinası – muarr.) aşını kefalet ete, amma ana-babalar öz balasına AaKDS-nı (boğma öksürik atsellülâr vaktsinası – muarr.) satın almaq mümkün».
AKDS vaktsinası Keriçte 480 grivna tura. Onı şeer lohsahanesinde almağa mümkün. Bu difteriya, köklüş ve qazıqlı ummağa qarşı birdem vaktsinadır. Ukrainadaki milliy aşılanma taqvimine köre, poliklinikalarda «Pentaksim» fransız preparatını faydalanalar. Amma ana-babalarnıñ çoqusı, kene de importlı, Belgiyada çıqarılğan «İnfanriks» vaktsinanı satın alalar. Vaktsinalarnıñ ekisi de çetel farmatsiya şirketlerinen işletilgen, amma «İnfanriks»niñ terkibinde difteriya, köklüş ve qazıqlı ummağa qarşı tek üç dane komponent olğanı sebebinden, o balalarğa ağır tesir köstermey, degen fikir bar. «Pentaksim»de ise olar beş dane, bu balanıñ immunitetine belli bir tazıyıq bildire, amma bundan soñra qoşma aşılamalar yapılmasından vazgeçtire.
Rusiyede AKDS aşılamasını «İnfanriks» vastasınen bedava yaptıralar. Amma belgiyalı degil de, Rusiyede çıqarılğan soyünen. Şu sebepten, ana-babalar frantsiyalı «Pentaksim»ini satın almaqqa meil bermekteler. Rusiyede böyle aşılanma, o yaqnıñ anaları bildirgenine köre, eki biñ rublege yaqın tura.
Ne içün halq import vaktsinalarını ala eken, aceba?
Ukrainada vaktsinalarnıñ ekseriyeti - çetelde çıqarılğan. Ukrainanıñ özünde ise difteriya ve qazıqlı ummağa qarşı monopreparatını «Farmstandart Biolek» kompaniyası çıqara. Böyle malümat sır degil.
Satın alınğan çetel vaktsinalarnıñ sırasında rusiyeli preparatlarnı da rastketirmek mümkün. Misal içün, veremge qarşı BTSJ aşılarını Stavropolye FGUP «Mikrogen» ve Rusiye Sağlıq ve içtimaiy inkişafı nazirliginiñ N.F. Gamaleya adına «Medgamala» FGBU NİİEM-niñ Moskvadaki filialı çıqarğan vaktsina vastaları ile yapalar. Aynı zamanda, Ukrainada rusiyeli BTSJ vaktsinalarını Poloniyadaki «Biomed-Lüblin» teşkilâtı çıqarğanlarınen bir sırada qullanalar. Şunıñnen birge, Rusiyede veremge qarşı vaktsinatsiyası balalarda kemik hastalığı – östeit – şekilinde ciddiy seviyede tesir bildirilgenini sıq-sıq rastketireler.
Qırım ana-babalarnıñ çoqusını vaktsinatsiyadan, çeşit ağır tesirlerden ğayrı, Ukrainağa «bedava» çetel vaktsinalar balaban qutularda kelip, yerli farmatsiya teşkilâtlarında ufaqça qutularğa «tökülgeni» aqqındaki malümatlar saqındıra. Satılğan soyları ise bir inyektsiyalıq köleminde ola.
Rusiye tıbbiyatını çoqtan yerli preparatlarğa keçirdiler. Bir taraftan, ucuz, ekinciden – öz istisalarına qoltutalar. Böyle etip, rusiyeli kompaniyalar A ve B çeşiti virusli gepatitke qarşı, difteriya, köklüş ve qazıqlı ummağa qarşı, gemofiliya qozğağan infektsiya, poliomiyelit, qızamıq, quturuv ve içek tifi, sıtma ve qarasan, çiçek hastalığı ve leptospiroz, tif ve gripp çeşitleri, tulâremiya, veba ve holerağa qarşı vaktsinalar çıqaralar. Şu zamanda, ilâclarnıñ çoqunı çetelden - Poloniya, Avstriya, Frantsiya, AQŞ, Kubadan alıp ketireler. Misal içün, Pseudomonas aeruginos, papillomavirus, meningokokk, rotavirus kibi infektsiyalarğa qarşı ve qısartqı entsefalitine qarşı vaktsinalarnı da.
Tıbbiyatnı «öz» ilâclarına bundan evel Ukraina akimiyeti de keçirmege istegen edi. Misal, daa yaqınlarda poliklinikalarda er bir diabet hastasınıñ şahsiy malümatlarını toplap, oña ucuzca olğan ukrainalı insulini kelişecegi-kelişmeycegini ögrengen ediler. Belli ki, yerli preparatlar insulin muhtaclarınıñ er birine kelişmey bile.
Kene de,Qırım.Aqiqatnı Stavropolye ülkesiniñ poliklinikalarından biriniñ müdiri emin etkeni kibi, angi bir hasta olsun, Rusiyede oña kerek ilâcı olmasa ve onı, kerçekten, iç bir analognen deñiştirmege çare olmasa, istegine köre, özü içün çetel ilâcını talap etmege mümkün.
Keriç – Pediatrlarnıñ mesleatına köre, poliklinikalar ve lohsahanelerde Ukrainadan temin etilgen vaktsinalar daa mevcut olğanı vaqıtta, aşılamadan keçmekni tezleştirmek kerek. Vaktsina yedekleri eksilip kete, Rusiyeden ise preparat ne vaqıtta ketirilmek mümkün, belli degil. Qırım Sağlıq qoruvı nazirliginde, ne de ise, eñ yaqın vaqıtlarda rusiyeli vaktsinalarnıñ satıp alınması boyunca tender ötkermege azır olğanlarını beyan ettiler.
Pediatrlarnıñ fikirine köre, rusiyeli preparatlarnıñ devlet taraftan satın aluvı pek sozulmaq mümkün, neticede balalarnıñ çoqusında aşılanma grafiki bozulmaq mümkündir. Böyle şey yüz bermemek içün, aşılanmanı biraz vaqıtqa qaldırğan ana-babalarğa onı şimdi yaptırmağa mesleat eteler. Ekimlerniñ aytqanına köre, şimdi poliklinikalarda Ukraina sağlıq qoruvı nazirligi temin etken preparatlarnıñ yedekleri daa yeterlidir.
«Şimdilik vaktsinalar bar. Soñra ne olacaq, bilmeymiz», – dep söyledi Krım.Realii menbaasına Keriç şeeri balalar poliklinikasınıñ pediatri.
Qırımnıñ Sağlıq qoruvı nazirliginde al-azırda yarımadada, quşpalazı (difteriya) ve qazıqlı umma (stolbnâk) hastalıqlarına qarşı bütün antigen taqımına has vaktsinadan ğayrı, tamam ile episi immunobiologik preparatlar mevcutliginde emin eteler. «Sağlıq qoruvı nazirligi»niñ bala imunologiyası boyunca ştattan tış baş mütehassısı Yelena Küşnir aytqanına köre, rusiyeli akimiyet Qırımğa preparatlar alınması içün para ayırmaq meseleni çezmekteler. Tanderni sadeleştirilgen usulnen keçirmesi közde tutula.
«Preparatlar gumanitar yardımı sıfatında temin olunması sebebinden, Rusiye vaktsinalarnıñ planğa köre temin etilmesine arizanı endi aldı», – dedi Küşnir.
Aşılanmadan bedava ve para tölep keçmege de mümkün.
Şimdi Ukraina ve Rusiyede balalarnı aşılanmadan eki usulda: em bedava, em para tölep keçirmege mümkün. Ana-babalar, ekseriy alda, poliklinikalarğa paralı aşılanması içün muracaat eteler. Çetelden ketirilgen, atsellülâr adınen belli, temizligi ziyadece olğan vaktsinalarnı balalar yengilce qabul eteler, degen fikir bar.
Belli Harkov pediatrı Yevgeniy Komarovskiy aytqanına köre, «Ukrainadaki vaktsinatsiya taqvimine tek atsellülâr vaktsinalar kirsetilgen, onıñ içün poliklinikalar olsun, şahsiy merkezler olsun, olarnıñ keyfiyeti boyunca farqı büyük degil. Rusiyede devlet er kimge AKDS (boğma öksürik (köklüş) vaktsinası – muarr.) aşını kefalet ete, amma ana-babalar öz balasına AaKDS-nı (boğma öksürik atsellülâr vaktsinası – muarr.) satın almaq mümkün».
AKDS vaktsinası Keriçte 480 grivna tura. Onı şeer lohsahanesinde almağa mümkün. Bu difteriya, köklüş ve qazıqlı ummağa qarşı birdem vaktsinadır. Ukrainadaki milliy aşılanma taqvimine köre, poliklinikalarda «Pentaksim» fransız preparatını faydalanalar. Amma ana-babalarnıñ çoqusı, kene de importlı, Belgiyada çıqarılğan «İnfanriks» vaktsinanı satın alalar. Vaktsinalarnıñ ekisi de çetel farmatsiya şirketlerinen işletilgen, amma «İnfanriks»niñ terkibinde difteriya, köklüş ve qazıqlı ummağa qarşı tek üç dane komponent olğanı sebebinden, o balalarğa ağır tesir köstermey, degen fikir bar. «Pentaksim»de ise olar beş dane, bu balanıñ immunitetine belli bir tazıyıq bildire, amma bundan soñra qoşma aşılamalar yapılmasından vazgeçtire.
Rusiyede AKDS aşılamasını «İnfanriks» vastasınen bedava yaptıralar. Amma belgiyalı degil de, Rusiyede çıqarılğan soyünen. Şu sebepten, ana-babalar frantsiyalı «Pentaksim»ini satın almaqqa meil bermekteler. Rusiyede böyle aşılanma, o yaqnıñ anaları bildirgenine köre, eki biñ rublege yaqın tura.
Ne içün halq import vaktsinalarını ala eken, aceba?
Ukrainada vaktsinalarnıñ ekseriyeti - çetelde çıqarılğan. Ukrainanıñ özünde ise difteriya ve qazıqlı ummağa qarşı monopreparatını «Farmstandart Biolek» kompaniyası çıqara. Böyle malümat sır degil.
Satın alınğan çetel vaktsinalarnıñ sırasında rusiyeli preparatlarnı da rastketirmek mümkün. Misal içün, veremge qarşı BTSJ aşılarını Stavropolye FGUP «Mikrogen» ve Rusiye Sağlıq ve içtimaiy inkişafı nazirliginiñ N.F. Gamaleya adına «Medgamala» FGBU NİİEM-niñ Moskvadaki filialı çıqarğan vaktsina vastaları ile yapalar. Aynı zamanda, Ukrainada rusiyeli BTSJ vaktsinalarını Poloniyadaki «Biomed-Lüblin» teşkilâtı çıqarğanlarınen bir sırada qullanalar. Şunıñnen birge, Rusiyede veremge qarşı vaktsinatsiyası balalarda kemik hastalığı – östeit – şekilinde ciddiy seviyede tesir bildirilgenini sıq-sıq rastketireler.
Qırım ana-babalarnıñ çoqusını vaktsinatsiyadan, çeşit ağır tesirlerden ğayrı, Ukrainağa «bedava» çetel vaktsinalar balaban qutularda kelip, yerli farmatsiya teşkilâtlarında ufaqça qutularğa «tökülgeni» aqqındaki malümatlar saqındıra. Satılğan soyları ise bir inyektsiyalıq köleminde ola.
Rusiye tıbbiyatını çoqtan yerli preparatlarğa keçirdiler. Bir taraftan, ucuz, ekinciden – öz istisalarına qoltutalar. Böyle etip, rusiyeli kompaniyalar A ve B çeşiti virusli gepatitke qarşı, difteriya, köklüş ve qazıqlı ummağa qarşı, gemofiliya qozğağan infektsiya, poliomiyelit, qızamıq, quturuv ve içek tifi, sıtma ve qarasan, çiçek hastalığı ve leptospiroz, tif ve gripp çeşitleri, tulâremiya, veba ve holerağa qarşı vaktsinalar çıqaralar. Şu zamanda, ilâclarnıñ çoqunı çetelden - Poloniya, Avstriya, Frantsiya, AQŞ, Kubadan alıp ketireler. Misal içün, Pseudomonas aeruginos, papillomavirus, meningokokk, rotavirus kibi infektsiyalarğa qarşı ve qısartqı entsefalitine qarşı vaktsinalarnı da.
Tıbbiyatnı «öz» ilâclarına bundan evel Ukraina akimiyeti de keçirmege istegen edi. Misal, daa yaqınlarda poliklinikalarda er bir diabet hastasınıñ şahsiy malümatlarını toplap, oña ucuzca olğan ukrainalı insulini kelişecegi-kelişmeycegini ögrengen ediler. Belli ki, yerli preparatlar insulin muhtaclarınıñ er birine kelişmey bile.
Kene de,Qırım.Aqiqatnı Stavropolye ülkesiniñ poliklinikalarından biriniñ müdiri emin etkeni kibi, angi bir hasta olsun, Rusiyede oña kerek ilâcı olmasa ve onı, kerçekten, iç bir analognen deñiştirmege çare olmasa, istegine köre, özü içün çetel ilâcını talap etmege mümkün.
