Yarımadanıñ Rusiye tarafdarı vekilleriniñ eyyet azası, Rusiye Devlet dumasınıñ işğal etilgen Qırım deputatı Ruslan Balbek noyabrniñ 29-nda Jenevada BM insan aqları Şurasınıñ imayesi altında keçirilgen milliy azlıqlar meseleleri forumınıñ 12-nci sessiyasında çıqışta bulundı. Bu aqta TASS Rusiye agentligi haber ete.
Cumaaqşamı künü, noyabrniñ 28-nde, forumda Rusiye eyyetindeki «Qırım vekilleri» – Devlet dumasınıñ işğal etilgen Qırım deputatı Ruslan Balbekke ve «Qırımnıñ ukrain cemiyeti» Rusiye cemaat teşkilâtınıñ reisi Anastasiya Gridçinağa maruzalarınen çıqışta bulunmağa bermediler.
TASS Rusiyeniñ Jeneva temsilciliginiñ malümatına esaslanıp bildirgenine köre, «sessiya kâtibiyetiniñ hatası oldı, daa soñra kâtibiyet onı tanıdı».
«Tünevin bir hata oldı, kâtibiyet Ruslan İsmailov Balbekke – Rusiyeniñ resmiy vekili ve Rusiye eyyetiniñ azasına – sözge çıqmağa bermedi. Bu meseleni kâtibiyette köterdik. Kâtibiyet hatasını tanıp, bugün saba Rusiye Federatsiyasınıñ vekiline söz berdi, ve o, çıqışını bitirip oldı», – dep qayd etti Rusiye diplomatik missiyası.
Ruslan Balbekniñ aytqanına köre, cuma künü forumnıñ saba toplaşuvı ögüne sessiyanıñ reisdeşlerinen körüşüv oldı, anda «Rusiye Federatsiyasınıñ fikri qabul etildi ve tünevinki hatalar tanıldı». Onıñ qayd etkenine köre, onıñ çıqışında «qırımtatarlarnıñ vaziyeti, yarımadada ana tilleriniñ, hususan qırımtatar tiliniñ inkişafına kösterilgen destek» aqqında aytıldı.
Balbekniñ aytqanına köre, onıñ nutqu vaqtında Ukraina eyyetiniñ vekilleri «masağa yumruq ve yazuvlı şiarlarnen urdı».
Ukraina Tış işler nazirligi BM forumında «Qırım vekilleriniñ» iştiraki qanunsız ola, dep bildirdi.
Rusiye prezidentiniñ işğal altındaki daimiy vekili Georgiy Muradovnıñ fikirince, işğal altındaki Qırımnıñ Rusiye tarafdarı vekilleriniñ Jenevadaki BM forumında sözge çıqmaq yasağı ve Qırımnıñ bir qaç Rusiye tarafdarı vekiliniñ bu tedbirde qayd etilmemesi «qırımtatarlarnıñ aqlarını boza».
Bundan evel Qırımnıñ Rusiye cemaat palatasınıñ azası, Rusiye kontrolindeki «Qırımnıñ bulğar cemiyetiniñ» reisi İvan Abajer İsviçre elçihanesi oña forumda iştirak etmesi içün viza bermedi, dep bildirdi.
Ruslan Balbek ve Anastasiya Gridçina Jenevağa keldi. Gridçinanıñ TASS agentligine bildirgenine köre, «İsviçrege yol alacaq Rusiye qırımtatar eyyetini sebebini aytmayıp, iştirakçi olaraq qayd etmediler».
Bu sene sentâbrniñ 11-nde Varşavadaki OSCE insan ölçevi konferentsiyasında Ukraina eyyeti eki Rusiye «Qırım vekiline» sözge çıqmadı bermedi. Daa soñra, Rusiye kütleviy haber vastalarınıñ malümatına köre, konferentsiyada İvan Abajer çıqışta bulundı.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
