Ukraina Yuqarı Radasınıñ deputatları, hususan Ahtem Çiygoz ve Rustem Umerov, Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıyge muracaat etip, Qırımnıñ Rusiye işğaline qarşı tirenüv kününi resmiy şekilde ilân etmege ve devlet seviyesinde qayd etmege çağırdı.
Bu aqta Çiygoz Facebook saifesinde yazdı.
«2014 senesi fevralniñ 26-sı – Ukraina ve Qırım tarihında müim bir kün. Qanunsız işğalge qarşı çıqqanlar ve şimdi istilâcığa qarşı küreşmege devam etken qırımtatarlarnıñ ve diger Ukraina vatandaşlarınıñ areketleri sert repressiyalar ve Rusiye işğalci rejimi tarafından terror içün sebep olğan. Bu künniñ lâyıq bir şekilde qayt etilüvi bütün Ukraina vatandaşları içün müim – em esas Ukraina, em de Qırım içün. Bu halqara toplulıqnıñ qanunsız işğalne ayırğan diqqatı ve ukrain cemiyetiniñ Qırımnıñ azat etilüvi oğrunda küreşte birleşüvidir», – dep qayd etti Çiygoz.
Kreml kontrolindeki Aqmescitniñ Merkeziy rayon mahkemesi 2018 senesi iyünniñ 19-nda «fevral 26 davasınıñ» mabüslerini şartlı apis cezalarına üküm etti. Ali Asanov ve Mustafa Degermenci 4 yıl ve 6 ay, Arsen Yunusov ve Eskender Kantemirov 4 yıl, Eskender Emirvaliyev 3 yıl ve 6 ay şartlı apis cezasını aldı, er birine 3-er yıl sınav müddeti tayin etildi.
2015 senesiniñ yanvarinde Rusiye Tahqiqat komitetiniñ Qırım idaresi fevral 26 mitingi esnasındaki kütleviy qarışıqlıqlar boyunca cinaiy iş açtı.
Tutulğanlar arasında Ukrainanıñ topraq bütünligine qoltutqanlardan: Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz ve, ondan ğayrı, faaller Ali Asanov, Mustafa Degermenci, Eskender Kantemirov, Talât Yunusov, Eskender Emirvaliyev, Arsen Yunusov ve Eskender Nebiyev buluna ediler.
Daa soñra mahkeme, baş şübheli – o vaqıt Qırımda amelde Meclis lideri rolüni eda etken Ahtem Çiygoznı ayrı bir mahkeme davasına ayırıp, «fevral 26 işini» ekige böldi.
Advokat Cemil Temişevniñ teşebbüsi ile faal Talât Yunusov ve ATR telekanalınıñ operatorı Eskender Nebiyev, bergen ifadeleriniñ «fevral 26 işiniñ» diger figurantlarına qarşı delil olaraq qullanılmaycağını şart qoyıp, tahqiqatnen añlaşma yaptı ve özlerine qarşı qabaatlavlarnı tanıdılar. 2015 senesinde Talât Yunusovğa şartlı olaraq 3,5 yıl ve Eskender Nebiyevge, aynı bunıñ kibi, şartlı olaraq 2 yıl ceza müddeti berildi.
2017 senesi sentâbrniñ 11-nde Rusiye mahkemesi Çiygoznı, yarımadanıñ Rusiye tarafından ilhaqı ile bağlı narazılıqlarnı közde tutqan «kütleviy qalabalıqlarnıñ» teşkil etilmesinde qabaatlav boyunca sert rejimli koloniyada sekiz yıl apis cezasına mahküm etti. 2017 senesi oktâbrniñ 25-nde Rusiye ükümeti, Qırımda mahküm etilgen Ahtem Çiygoznı azat etip, Türkiyege teslim etti. Daa soñra o, Kyivge ketti.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
