Ukraina Yuqarı Radasınıñ insan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisovanıñ Telegram kanalında yazğanına köre, Rusiye akimiyetiniñ qırımtatar halqınıñ lideri Mustafa Cemilevni «Rusiye devlet sıñırını qanunsız keçkeninde» ve «silânı qanunsız qullanğanında» qabaatlağanı «absurd» ola.
Ukraina ombudsmeni, halqara toplulıqnı «insan aqları ve esas serbestligini qoruv şartnamesiniñ normalarınıñ bozuluvını, Ukraina vatandaşlarınıñ qanunsız taqip etilüvini toqtatmaq ve cinayetleri içün mesüliyetke çekmek içün» Rusiyege tesir aletlerini qullanmasına çağırdı.
«Qabaatlavlar saçma, uquqiy küçleri yoq ve İnsan aqları ve esas serbestligini qoruv şartnamesinen kefil etilgen aqlarnı boza, çünki «Qırım Cumhuriyeti ve Aqyardaki Baş tahqiqat idaresi», yani resmiy şekilde olmağan bir «organ» tarafından azırlandı. Rusiye, qorquzuv siyasetini devam ettire, çünki bunı Qırım sakinleriniñ işğalci akimiyetke qarşı köstergen küçlü tirenüvini ve ruhını yoq etecek faydalı bir usul dep saya», – dep qayd etti Denisova.
Mustafa Cemilevniñ Qırım.Aqiqatqa tasdıqlağanına köre, Qırımda Rusiye Tahqiqat komitetiniñ hadimleri aprelniñ 10-nda qabaatını bildirmege niyetlene.
«Ömür arqadaşım telefon etip, FSB hadimleri keldi ve bir celpname ketirdi, onı imzalamasını isteyler, dep ayttı. Bir şey imzalamasın, dep ayttım. İsteseler, öyle bersinler. Çoqtan açqan ediler bunı. Olacaq yürüş (Qırım yürüşi – QA) sebebinden qorquzmağa isteyler», – dep ayttı Cemilev.
«Ukrayınska pravda» neşiri Qırımda Cemilevniñ tuvğanlarına ketirilgen celpname fotoresimini derc etti.
Anda qayd etilgenine köre, qırımtatar halqınıñ lideri Rusiye Ceza kodeksiniñ 322 maddesiniñ 3-ünci qısmına istinaden «Rusiye devlet sıñırından qanunsız keçüv», 222 maddesiniñ 1-inci qısmına istinaden «Silâ, onıñ parçalarını qanunsız aluv, berüv, satuv, saqlav ya da taşuv» ve 224 maddesiniñ 1-inci qısmına istinaden «İnsan ölümine ya da diger ağır aqibetlerge ketirgen başqa birisi tarafından qullanılğan silânı diqqatsız saqlavda» qabaatlana.
Cemilevge Aqmescitteki Tahqiqat komitetiniñ idaresine advokatnı yollaması teklif etildi.
2014 senesiniñ başında Rusiye Qırımnı işğal etken soñ Rusiye akimiyeti qırımtatarlarnıñ liderleri Refat Çubarov, Mustafa Cemilevniñ yarımadağa kirişini beş yılğa yasaqladı.
2016 senesi yanvarniñ 20-nde qırımlı advokat Cemil Temişev Rusiye kontrolindeki Aqmescit Kiyev rayon mahkemesiniñ qararı esasında Mustafa Cemilevniñ ğıyabiy apiske alınması aqqında bildirdi. Bu malümatnı daa soñra Qırımnıñ sabıq Rusiye prokurorı Natalya Poklonskaya da tasdıqladı.
Temişevniñ malümatına köre, Rusiye organları Cemilevni 2014 senesi mayısnıñ 3-nde Ermeni Bazarda Qırımnıñ memuriy sıñırından qanunsız keçkeninde qabaatlay.
Rusiye tahqiqatı, Rusiye Cemilevniñ yarımadağa kirişini endi yasaqlağan edi, dep bildire.
Ukraina Tış işler nazirligi Mustafa Cemilevniñ Rusiye mahkemesi tarafından ğıyabiy apiske alınmasını takbih etti.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
Bundan evel Ukraina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki temsilciligi Rusiyeniñ Mustafa Cemilevge qarşı cinaiy davasını «siyasiy taqip» dep adlandırdı.
