Cemilevge qırımtatarlarğa qarşı yapılğan repressiyalar aqqında dört cılt arhiv vesiqalarnı teslim ettiler
Cemilevge qırımtatarlarğa qarşı yapılğan repressiyalar aqqında dört cılt arhiv vesiqalarnı teslim ettiler
Cemilevge qırımtatarlarğa qarşı yapılğan repressiyalar aqqında dört cıl arhiv vesiqalarnı teslim ettiler
Bügün Ukraina Havfsızlıq Hızmeti qırımtatar halqnıñ lideri Mustafa Cemilevge qırımtatar halqnıñ sürgünligi aqqında arhiv vesiqalarnı teslim etti.
Qırım.Aqiqat korespondentnıñ bildirgenine köre, vesiqalar arasında dört cılt surügünliknen bağlı unikal materiallarıdır.
Ukraina Milliy ilimler Akademiyasına ait olğan Ukraina tarihi İnstitutı Ukraina Havfsızlıq Hızmetiniñ mahsus bölüginen ve merkeziy arhivlerinen beraberlikte sürgünlik ve Qırım Ukrainağa kirmesinen bağlı vesiqalar toplantısını azırlağanlar. Vesiqalarnıñ ayrı bir blokı 50-ci—80-ci seneleri milliy areketınen bağlı.
Daa bir vesiqalar blokı qırımtatar halqınıñ 90-ci senelerinden başlap bügünge qadar olğan ömürinen bağlı.
Ondan da ğayrı vesiqalarda qırımtatarlarğa qarşı yapılğan repressiyalar aqqında unikal materiallar da bar.
«Vesiqalar arasında Stalin Qırımda 40-ci seneleri yapqan bir talay sürgünleriniñ isbatıdır, –dedi Ukraina Havfsızlıq hızmetiniñ arhiv reisi İgor Kulik, – cenknıñ başında Qırımdan 60 biñ nemseler çıqarıldı, 132 italyan qorantası çıqarıldı, birazdan soñ yunanlar ve turklernıñ qorantalarını, 1944 senesi ise qırımtatar halqınıñ sürgüni başlandı».
Onıñ bildirgenine köre, bu vesiqalarğa binaen, Mayıs 1944 senesi Qırımdan 195 biñ qırımtatar sürgün etilgen.
Bu tedbirde özü Mustafa ağa da hatıralarınen paylâştı.
«Sürgünlik er yerde aynı şekilde keçe edi. Sabağa yaqın kelip qapını qaqıp azırlanmaq içün 15 daqqa bere ediler. Men o zaman 6 aylıq bala edim. Adamlar ne olğanını añlamay ediler. Bazıları olarnı qurşunğan tizmek içün alıp keteler dep tüşüne ediler. Bu vesiqalar qırımtatar halqı keçken sürgünligi aqqında olğan şeadetnamelerni bir yerge toplamaq içün bir imkândır».
Ukraina Havfsızlıq Hızmetinde qayd etkenlerine köre, repressiyalarnen bağlı ve qırımtatar halqnıñ milliy kureşi aqqında çoqusı vesiqalar Moskvadadır. Ondan da ğayrı, pek çoq vesiqalar şimdi Qırım muhtar cumhuriyeti arhivlerindeler amma bügün olarğa irişim yoq.
