İşğal etilgen Qırımda Rusiye prokuraturası tarafından berilgen «ekstremizm qabul etilmeycegine dair» tenbiler Rusiye akimiyetiniñ «qorqqanını» köstere, dep tüşüne qırımtatarlarnıñ lideri, Ukraina Yuqarı Radasınıñ deputatı Mustafa Cemilev.
Bu fikirni o, fevralniñ 21-nde Qırım.Aqiqatqa bildirdi.
«Böyle kerginleştirüv olacaq dep qorqu bar. Özleri anda tınçlıq olğanını ayta, amma qorqalar», – dep ayta Cemilev.
Mustafa Cemilev, qız qardaşına, qırımtatar milliy areketiniñ veteranı Dilâra Seytveliyevağa berilgen tenbini şahsen oña qarşı yapılğan basqı olaraq saymay.
Qırımtatar faali Zair Smedlâ fevralniñ 21-nde Rusiye kontrolindeki Qurman rayonınıñ prokuraturasında aynı tenbi aldı, dep bildirdi.
Ukrainada fevralniñ 26-nda cemaatçılıq teklif etken «Qırımnıñ Rusiye işğaline qarşı tirenüv künü» qayd etile. 2014 senesi bu künü Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ Yuqarı Şurası ögünde Ukraina topraq bütünligine qoltutuv mitingi olıp keçti. Miting iştirakçilerine qarşı Rusiye tarafdarları, hususan «Rus birligi» firqasınıñ faalleri çıqqan edi.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
