Qırımtatar halqınıñ lideri Mustafa Cemilev Ukraina prezidenti namzeti, alıp barıcı ve şoumen Volodımır Zelenskıyge muracaat etip, işğal etilgen Qırımnen bağlı beş sual berdi.
Bu aqta ATR telekanalı «Prâmıy» telekanalında aydınlatılğan muracaatqa esaslanıp bildire.
«Sayğılı Volodımır Oleksandrovıç, saylavaldı kampaniyañız devamında qırımtatar halqı ve Qırımnıñ diger sakinleri içün müim olğan meselelerni ne sizden, ne de diger prezident namzetlerinden eşittik. Sizge bir qaç sual bermek ister edim. Beş sualim bar. Olarğa qısqa cevap bermeñizni rica etem», – dep bildire Cemilevniñ muracaat sözlerini kütleviy haber vastaları.
Qırımtatarlarnıñ lideri prezident namzetinden bularnı soradı:
1. Rusiye tarafı aytqanı kibi, Qırım serbest, demokratik saylav neticesinde Rusiyerniñ bir qısmı oldı, dep tüşünesiñizmi? Onı Ukraina terkibine mıtlaq qaytarılacaq işğal altındaki topraq olaraq sayasıñızmı?
2. Rusiye ile eyi qomşulıq munasebetlerini tüzetmek içün, barışıq olması içün bütün küçüñizni berersiñiz, dep aytqan ediñiz. Biz Rusiyege ücüm etmedik, onıñ topraqlarını işğal etmedik, angi yolnen ketecegini aytmadıq, şunıñ içün Rusiye ile barışıq olması içün nasıl adımlarğa azırsıñız, dep bilmege isteyim? Bu uzlaşuvlarda Qırım ilhaqınıñ qanunğa uymasınıñ tanıluvı, Ukraina terkibinde olsa da, sahte Donetsk ve Lugansk cumhuriyetleriniñ tanıluvı barmı?
3. Putin (Rusiye prezidenti Vladimir Putin – QA) ilhaq etilgen Qırımda körüşmege teklif etse, bu körüşüvge razı olursıñızmı?
4. Bazı prezident namzetleri saylav kampaniyasınıñ birinci turında Rusiye ile eyi munasebetlerni qurmaq içün Qırımnıñ qamaçavını toqtatacaqmız, dep aytqan edi. Prezident olsañız, böyle adım atarsıñızmı?
5. Qırım Muhtar Cumhuriyeti statusınıñ Qırım muhtariyetine – yani qırımtatar halqınıñ genotsidinden soñ sovetler rejimi tarafından yoq etilgen territorial-milliy muhtariyetke – deñiştirilüvine nasıl baqasıñız?
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Ukraina prezidenti namzeti Zelenskıy ve ştabınıñ vekilleri Mustafa Cemilevniñ muracaatını açıq sürette daa izaatlamadı.
Halqara teşkilâtlar Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
Ukraina prezidenti saylavlarınıñ birinci tur neticelerine köre, saylayıcılarnıñ 30,24%-ı Volodımır Zelenskıyge rey berdi, 15,95%-ı şimdiki devlet yolbaşçısı Petro Poroşenkoğa. Ekinci tur aprelniñ 21-nde olacaqtır.
Qırımlı ukrain jurnalisti, Qırım.Aqiqat yazıcısı Pavel Kazarin oña ve zenaatdaşı Mıroslava Barçukqa Ukraina prezidenti namzetleri Petro Poroşenko ve Volodımır Zelenskıynıñ munaqaşalarını keçirmege teklif etildi, dep bildirdi.
