Qırımtatar halqınıñ lideri, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilev 2014 senesi mayısnıñ 3-nde Qırım ve esas Ukrainanıñ memuriy sıñırını «yarıp keçüv» semetdeşlerniñ Rusiyeniñ yarımada işğaline qarşı tabiiy cevabı oldı», dep tüşüne.
Böyle fikirni o, 2014 senesiniñ adise-vaqialarını Qırım.Aqiqatqa izaatlap bildirdi. O vaqıt qırımtatarlar qırımtatar halqınıñ liderini qarşılamaq içün Qırımnıñ memuriy sıñırında Rusiye quvetçileriniñ kordonını bozıp keçken edi.
«Semetdeşlerniñ işğalciniñ Qırımda kimler yaşaycaq, kimler yaşamaycaq qararına bergen doğru cevabı. Açuvnıñ tabiiy ifadelenmesi oldı. Şimdi bunı tekrarlamaq aman-aman imkânsızdır. Çünki ilk künleri olar demokratik serbestlikni birden lâğu etmediler. Şimdi bunı tamırdan kesecekler», – dedi Cemilev.
Onıñ aytqanına köre, şimdi bile bir çoq qırımtatarı 2014 senesinde yapqanlarını tekrarlamağa azır.
«Mesüliyetke çekilgen bir çoq insan kerek olsa, daa bir kere tekrarlarlar, dep aytqan edi. Halqnıñ ruhını sındırıp olamadılar. Amma, daa bir kere aytam, şimdi böyle aktsiyalarnıñ keçirilmesi aman-aman imkânsız ola», – dep qoştı o.
2014 senesi mayısnıñ 3-nde 5 biñge yaqın qırımtatarı Rusiye akimiyetiniñ qararı ile Qırımğa «kirip olamaycaq» kişi ilân etilgen Mustafa Cemilevni qarşılamağa ketti.
Ermeni Bazarda «Turetskiy val» yanında olarnıñ avtokolonnası Rusiye OMONı ve zırhlı tehnikanen blok etildi.
Faaller Cemilevni körmek içün OMON hadimlerini keçip, keçiş noqtasına cayav ketti.
Anda Cemilevnen körüşkenler, amma Qırımğa onı öyle de kirsetmediler, Cemilev Kyivge ketmege mecbur oldı.
Kreml kontrolindeki Qırım yolbaşçısı Sergey Aksenov qırımtatar faalleriniñ areketlerini «cinayet» dep adlandırdı.
Daa soñra o vaqialarnıñ iştirakçilerini Rusiye akimiyeti taqip etip başladı.
«Mayıs 3 davası» boyunca dört insan şartlı apis cezasına ve para cezalarına üküm etilgen edi. Başta Musa Abkerimov tutuldı. Onı «Berkut» hadimine orta ağırlıq zarar ketirgeninde qabaatladılar. 2015 senesi mayısta Ermeni Bazarnıñ şeer mahkemesi Abkerimovnı dört yıl ve dört ay şartlı apis cezasına üküm etti. Daa soñra Rustem Abdurahmanov, Tair Smedlâyev ve Edem Ebulisov tutuldı. Üçü de şartlı apis cezalarını aldı. «Mayıs 3 davasınıñ» soñki mahkemesi 2015 senesi dekabrniñ 11-nde oldı.
