Ukraina TİN , iyülniñ 13-nde BMT Şurası tarafından Qırımda ve Donbasta insan aqları bozulması aqqında dünyanı haberdar etmek yardım etecek «Ukraina ile işbirlik ve insan aqları saasında oña yardım» qararınıñ qabul etilmesini alğışladı. Bunı TİN matbuat hızmeti haber etti.
«Qarar BMT İnsan aqları şurasınıñ kelecek eki yıl devamında Ukrainadaki insan aqları vaziyetini bütün halqara alemde tanılğan sıñırlarında baqmağa devam etmesini közde tuta. Baquv, BMT-niñ İnsan aqları Yuqarı komissarı ile Ukrainadki vazitlerge dair onıñ idaresi tarafından azırlanğan esabatlar esasında interaktiv dialoglar çerçivesinde olacaq», – dep yazıla bildirmede.
Qayd etilgeni kibi, qararğa köre, BMT İnsan aqları Yuqarı komissarınıñ ofisi Ukrainağa insan aqları saasında tehnikiy yardım köstermege devam etecek.
«Bu qarar sayesinde, BMT İnsan aqaları şurasınıñ, Rusiyeniñ Ukrainağa tecavuzınıñ aqibetlerine dair diqqatını eki yılğa daa devam ettik. Bu, TİN-niñ RF tarafından muvaqqat işğal etilgen Qırım, Donbas ve Lugansk bölgelerinde insan aqları ve esas azatlıqlarnıñ qaba şekilde bozulması aqqında aqiqatnı dünyağa bildirmek içün sistemli bir işniñ qısmıdır», – dedi Dmıtro Kuleba.
Vesiqanıñ müellifleri Ukraina ile beraberlikte daa 45 memleket oldı, olarnıñ arasında AB memleketleri, Avstraliya, Arnavutlıq, Büyük Britaniya, Gürcistan, İslandiya, Lihtenşteyn, İsrail, Kanada, Libiya, Moldova, Norveç, Yañı Zelandiya, Şimaliy Makedoniya, ABD, Türkiye, Çernogoriya, İsviçre ve Yaponiya.
Hatırlatamız, Ukraina Tış işler naziri Dmıtro Kuleba Avropa Şurasınıñ baş kâtibi Marija Pejčinović Burić ile Qırımdaki insan aqları vaziyetine dair mahsus maruza azırlanmasını muzakere etti. Berilgen malümatqa köre, Marija Pejčinović Burić iyülniñ 7-nde Vilnüste Ukrainadaki islâatlarnen bağlı Dördünci Konferentsiya açılışında çıqışta bulunıp, teşkilâtnı işğal altındaki Qırımda insan aqları vaziyeti qasevetlendire, dep bildirdi.
BM Ukraina insan aqları Monitoring missiyasınıñ reisi Matilda BognerRusiye Birleşken Milletlerniñ Qırımda insan aqlarınen bağlı tevsiyelerine riayet etmey, dep bildirgen edi.
Fevralniñ 16-nda Ukraina Yuqarı Radası halqara institutlarğa muracaat etip, Qırımnıñ Rusiye işğalini ve yarımadada insan aqları bozuvlarını takbih etmesine çağırdı. Qırımnıñ Rusiye işğaline qarşı tirenüv yılında bir sıra ğarp memleketi Rusiyege muracaat etti. Bundan soñ Kreml «ilhaq olmadı», dep bildirdi, Rusiye Tış işler nazirliginiñ spikeri Mariya Zaharova ise Qırım aqqında «olmağan şeylerni aytmaqtan» vazgeçmege çağırdı.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
