Musulmanlar içün mübarek olğan Ramazan ayı 2020 senesi koronavirus pandemiyasına rastkeldi: oraza aprelniñ 24-nden mayısnıñ 23-ne qadar devam etecek. Qırımda çoqusı qırımtatarlar olğan musulmanlar Ramazan ayında özüni izolâtsiya etmege mecbur.
Rusiye kontrolindeki Qırım musulmanları diniy idaresi aprelniñ 11-nde yarımada camileriniñ sıñırlavları aprelniñ 30-na qadar uzatıldı, dep bildirdi. Qırımnıñ Rusiye müftisi Emirali Ablayevniñ buyruğınen ananeviy diniy merasimlerniñ keçirilüvi bu künge qadar toqtatıldı. Cenazelerni qısqa, telükesizlik qaidelerine riayet etip, biri-biriniñ qolunı sıqmayıp keçirmege tevsiye etile. Mayıs kelgeninen sıñırlavlar devam ete. Qırım musulmanları bu Ramazan ayını nasıl keçire – Qırım.Aqiqat Radiosınıñ yayınında aytıldı.
«Qırım birdemligi» cemaat birleşmesiniñ faali Server Çolakçikniñ Qırım.Aqiqatqa tarif etkenine köre, musulmanlar biri-birine uzaqtan yardım ete ve SİZO ve apishanelerde tutulğan din qardaşlarına qol tuta.
Dinimiz bir-birine yardım etmege, qol tutmağa çağıra, şu sebepten özüni izolâtsiya etüv rejiminde bile birlik ruhu is etileServer Çolakçik
– İnsanlar dualarını ve namazlarını evde yapa ve qıla, qorantalarınen. Dinimiz bir-birine yardım etmege, qol tutmağa çağıra, şu sebepten özüni izolâtsiya etüv rejiminde bile birlik ruhu is etile. Halq bir-birine yardım etmek, iftar yapmaq, dua etmek içün çeşit teşebbüsler teklif ete. Variantlardan biri – aş paketleriniñ azırlanması ve evge ketirilmesi. Küçük köylerde iftarlar içün aş pişirile, iftarğa ise sıcaq aşlar ketirile. Bu sene «Mabüs içün iftar» yañı teşebbüsini başlatmağa istedik. Yılnıñ er mevsiminde siyasiy mabüslerimizge qol tutamız – aşları olsun dep, er dair yollanma, aş yollaymız. Amma Ramazan ayında bizim destegimiz olar içün pek müim, şunıñ içün SİZOda ve apishanelerde eñ çoq ihtiyacı olğanlarnı nasıl aşatacaqlarınıñ yollarını kösterdik.
Server Çolakçikniñ qayd etkenine. köre, istegi olğan er bir vatandaş yollanmanı ya özü azırlay, ya da «Cezalarnı yerine ketirüv federal hızmetinden satın aluvnı» sımarlaması mümkün.
– Ne yazıq ki, qaç siyasiy mabüske ve tam olaraq nasıl yardım etildi şimdilik aytıp olamaymız. Bazıları soy-sopları aş alıp yollasınlar dep, qorantalarına para bere. Elbette, karantin şaraitlerinde bu Ramazan nasıl bitecek bilmeymiz. Diger taraftan, Rusiye akimiyetiniñ berberhane, güzellik salonları, qurucılıq tükânları ve digerlerine çalışmağa izin bergenini añlamaymız, camiler ise ilk olaraq qapatılğanına baqmadan, qapalı olıp qala. Oraza bayramına – Ramazan bitmesine – bir qaç kün qalğanda karantin tolusınen lâğu etilse bile, bayram tedbirlerini teşkil etmek içün maniamız olmaycaq, dep tüşünem. Dinimiz müminlerniñ sağlığına pek muqayt ola.
«UMMA» Ukraina musulmanları diniy idaresiniñ müftisi Said İsmagilov müminlerni Ramazan başlamasınen tebriklep, olarnı sınavlar ögünde sabırlı olmalarına çağırdı:
«Böyle Ramazannı ilk sefer körem – cemaat iftarları olmaycaq, camide teravih namazları ve cuma namazları bile qılınmaycaq. Bu sınav bizim başımızğa da keldi, çünki Yüce Allahtan olğan er şey mıtlaqa olacaq. Er kes dindaşlarınıñ yanında olmayıp, iman, sabır ve cümertlik küçüni kösterecek iman imtianıdır. Amma büyük sınavlarnıñ büyük mukâfatı bar, ve bunı qazanmalımız».
Saudiy Arabistan dünyada camilerni qapatqan ilk memleketlerden biri oldı, Mekke ve Medine ziyaretleri lâğu etildi, kütleviy din merasimleriniñ keçirilüvi yasaqlandı ve müminlerge Ramazan devamında evde qalmaları tevsiye etildi. Acılıq meselesi belli degil – bu yıl iyülniñ soñunda olması kerek. Ukraina tarihçısı, islâm mütehassısı Mıhaylo Yakubovıçnıñ fikirince, musulman dünyası içün bu sıñırlavlar fevqulâde bir şey degil.
Şimdiki musulman nesli içün böyle sıñırlavlar ilk sefer kirsetileMıhaylo Yakubovıç
– Böyle şeyler çoq olğan edi, em de islâm dini peyda olğanda – 7-nci asırnıñ ortalarında veba qırğınlığı olğan edi. Soñra 1347-1348 seneleriniñ qırğınlığı, islâm dünyasınıñ ğarbindeki vaziyet felâket edi. İnsanlarnıñ evlerinde ve hocalıqlarında bir qaç ay qapalı qalğanlarına dair deliller bar. Müim bir diniy ibadet olğan acılıq bile çoq kere lâğu etilgen edi – em siyasiy adise-vaqialar sebebinden, em diger sebeplerden. Elbette, şimdiki musulman nesli içün böyle sıñırlavlar ilk sefer kirsetile, farqlı memleketlerde olarğa farqlı yanaşalar. Iraq fotoresimleri bar edi, qapalı cami yerine insanlar tükânda ibadet qılmaq içün toplaştı. Pakistanda camiler öyle de qapatılmadı, çünki bir sıra islâm teşkilâtı qarşı çıqtı. İnsanlar ibadet vaqtında mesafe qoruy.
Mıhaylo Yakubovıçnıñ qayd etkenine köre, bazı memleketlerde koronavirus yuqunçından vefat etkenlerni krematsiya etüv talapları musulmanlar içün problemli oldı: islâm teşkilâtları himik qoruv qıyafetinde imamnı davet etip, ananelerge köre defin etilüvinde tura.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
