2017 senesiniñ başından 2018 senesiniñ ortasına qadar işğal altındaki Qırımda 80-den ziyade insan aqlarınıñ bozuluvı qayd etildi. Bu aqta Ukrainadaki BM insan aqları monitoring missiyasınıñ maruzasında aytıla.
Vesiqa müellifleriniñ qayd etkenine köre, çoqusı allarda bozuvlardan Rusiye akimiyeti mesüliyetli ola. Maruzanı tertip etkenler adalette tarafsızlıq yoq, esas serbestlik sıñırlana, tenqitke yol berilmey ve Qırımda insan aqları bozulğanından mesüliyet olmağanına diqqat celp ete.
Vesiqada aytılğanına köre, sıq-sıq qırımtatarlar ayırımnıñ qurbanları ola. Olar politsiyanıñ reydlerinden ve terrorizm ve ekstremizmde ve Rusiyede yasaqlanğan musulman teşkilâtlarında iştirak etkeninde qabaatlanıp cinaiy taqipten zarar köre, dep aytıla maruzada.
Bu Qırımdaki vaziyetniñ tedqiqatı ilk degildir. 2018 senesi sentâbrniñ 25-nde İnsan aqları Yuqarı komissarınıñ idaresi işğal etilgen Qırımda Rusiyeniñ cinayetlerine dair maruzanı aydınlattı.
Ukraina Tış işler naziri Pavlo Klimkin bu maruzanı BM Baş Assambleyasınıñ 71/205 rezolütsiyasını yerine ketirüvde «müim bir adım» dep adlandırdı.
Rusiyede insan aqları vekâletlisi Tatyana Moskalkova 2018 senesi BM İnsan aqları Yuqarı komissarınıñ idaresi aydınlatqan Qırım maruzasını tenqit etip, vesiqada yarımadadaki işlerniñ vaziyeti «adaletsiz ve bir taraflı» kösterilgen, dep bildirdi.
İşğalden soñ Qırımdaki faktik Rusiye akimiyeti mustaqil jurnalistler, cemaat faalleri, Qırımtatar Milliy areketiniñ faalleri, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azaları ve Rusiyede yasaq etilgen «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtı ile alâqalı olğanlarından şübheli sayılğan Qırım musulmanlarınıñ evlerinde muntazam surette kütleviy tintüvler ötkere.
Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti. Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey.
