Çarşenbe künü, martnıñ 17-nde, Ukraina Tış işler naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar Avropa Şurası Nazirler komitetiniñ toplaşuvı çerçivesinde işğal altındaki Qırımda insan aqlarını qoruv vaziyeti aqqında munaqaşa vaqtında Qırımda tutulğan ve apiske alınğan Azatlıq Radiosınıñ ştattan tış hadimi (Qırım.Aqiqat leyhası) Vladislav Yesipenko aqqında ayttı. Bu aqta Ukraina Tış işler nazirliginiñ matbuat hızmeti haber ete.
«Devam etken repressiv kampaniyanıñ daa bir örnegi tintüv dalğası oldı, hususan «Qırım birdemligi» faalleriniñ evlerinde keçirilgen tintüvler, ukrain faali Oleg Prıhodkonıñ mahküm etilüvi ve jurnalist Vladislav Yesipenkonıñ tutuluvı. Pandemiya şaraitlerinde ekseriyeti qırımtatar halqınıñ vekilleri olğan Kreml reinelerine munasebet daa beter oldı. Bunıñ delili Teymur Abdullayevniñ kartserde insaniyetsiz şaraitlerde tutuluvı oldı», – dep tarif etti nazirniñ birinci muavini.
O, ealiniñ demografik erkânını deñiştirmek ve tamır sakinlerni yarımadadan ketmege mecbur etmek içün Rusiye işğalci memuriyetiniñ tedbirleri aqqında ayttı, hususan Rusiye vatandaşı olmağan insanlarnı Qırımda topraq saibi olmaq imkânından marum etken 201 buyruğınıñ işke tüşürilmesini qayd etti.
Ceppar, işğalci devlet COVID-19 pandemiyasınıñ tarqaluvına yol bermemek içün mecburiyetleri olğanına baqmadan, Rusiye memuriyeti «referendum» yılını qayd etmek içün kütleviy tedbirlerniñ keçirilüvine teşebbüs kösterdi, dep bildirdi.
Memur, maqsadı Qırımnı işğalden qurtarmaq içün halqara ğayretlerni birleştirmek olğan «Qırım platformasını» taqdim etip, Avropa Şurası platformanıñ vazifelerini yerine ketirmek içün faal iştirak etecegine ümüt etkenini bildirdi.
Qırım Muhtar Cumhuriyetiniñ prokuraturası, Ukraina uquq qoruyıcıları Qırımda Vladislav Yesipenkonıñ tutıp apiske alınmasınen bağlı cinaiy tahqiqat başlattı, dep bildirdi.
Ukraina Tış işler nazirligi Qırımda tutulğan Vladislav Yesipenkonen mustaqil advokat körüştirilsin dep talap ete.
Martnıñ 16-nda Rusiye FSBsiniñ cemaat alâqaları merkezi, martnıñ 10-nda Qırımda Vladislav Yesipenko «Ukraina mahsus hızmetleriniñ menfaatları içün» malümat toplağanı sebebinden tutuldı, dep bildirdi. FSB bildirgenine köre, Yesipenko Qırımda yaşayış ve insanlar toplaşqan yerlerniñ foto ve videolarını çıqarğan edi. Mahkeme onı Qırımda apiske aldı.
Yesipenko martnıñ 9-nda Aqmescitte Taras Şevçenkonıñ doğğan künü munasebetinen keçirilgen aktsiyadan soñ tutuldı.
Müessise, Yesipenkonıñ şaatlığına esaslana. O, «Ukraina Tış istihbarat hızmetiniñ 5-inci departamenti 8-inci yedeginiñ zabiti polkovnik Kravçuk V.A. emrinen Ukraina mahsus hızmetleriniñ menfaatları içün malümat topladı ve onıñ tevsiyesinen telükesizligini qorumaq içün maşinasında el yapılğan patlayıcı cihaznı saqladı», dep aytqan eken.
Ukraina Tış istihbarat hızmeti, FSBniñ Vladislav Yesipenkonıñ Ukraina mahsus hızmetleri ile işbirligi aqqında malümatını Qırım.Aqiqatqa aytıp, «Rusiye mahsus hızmetleriniñ provokatsiyalarını izaatlamay», dep bildirdi.
2014 senesi baarde Qırımnıñ Rusiye işğalinden soñ yarımadada Rusiye quvetçileri mustaqil jurnalist, vatandaş faalleri, qırımtatar milliy areketiniñ faalleri, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azaları ve Rusiyede yasaqlanğan «Hizb ut-Tahrir» ve «Tebliğ Cemaatı» teşkilâtlarınen alâqaları bar olğanından şübheli sayılğan insanlarnı apiske alıp başladı.
Rostov-na-Donudaki Cenübiy arbiy bölgesiniñ mahkemesi Qırımdan ukrain tarafdarı faali Oleg Prıhodkonı terror ücümini azırlağanında ve patlayıcı maddelerni qanunsız yapqanında qabaatlı tanıdı ve 5 yıl sert apis cezasına mahküm etti.
Bu dava boyunca munaqaşalar keçken afta yekünlendi. Prıhodko soñki sözne çıqışta bulunıp, qabaatını tanımağanını bildirdi.
Rusiyeniñ Rostov-na-Donu Cenübiy okrugınıñ arbiy mahkemesi oturışuvında prokuror qırımlı Oleg Prıhodko içün 11 yıl sert rejimli koloniya cezası berilmesini istedi.
Kreml kontrolindeki Qırımnıñ Saq rayon mahkemesi iyünniñ 25-nde qırımlığan 2 biñ ruble para cezasını berdi. Mahkeme onı Rusiye memuriy cinayetler kodeksiniñ 20.3 maddesiniñ birinci qısmına istinaden qabaatlı dep tanıdı. Qırım.Aqiqatnıñ elinde olğan mahkeme qararına köre, faalniñ evinde tintüv vaqtında tutıp alınğan eşya ve vesiqalarnıñ «tedqiqatı» «Prıhodko üçünci şahıslarnıñ bu eşya ve vesiqalarğa irişmesi vastasınen natsist timsallerini propaganda etkenini ve köstergenini» işaretlemekteN
Faalniñ özü evindeki bütün timsaller «antika», dava malümatında olğan svastikalı kölmek ise «suvenir» ve 2010 berli onda olmağanını ayttı.
2019 senesi fevralniñ 8-nde Qırımdaki FSB idaresiniñ hadimleri Oleg Prıhodkonıñ evini tintken edi. Quvetçiler ukrain timsalleri, «Svoboda» firqasınıñ bayraqları, qırmızı-qara bayraqlar, Stepan Banderanıñ süretleri, tehnika ve ev CD-disklerini aldı. Tintüvden soñ Prihodkonı Aqmescitke alıp ketkenler, anda faaliyeti ve esas Ukraina ile bağları aqqında sorap sorğuğa çekkenler.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
«Hizb ut-Tahrir işi» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Adliyeciler qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
Qırımnı işğalden qurtaruv halqara meydançığı (Qırım platforması) – Ukraina akimiyetiniñ qırımlılarnıñ aqlarını qorçalamaq ve işğal altındaki yarımadanı azat etmek içün Ukraina ve halqara ortaqlarınıñ areketlerini koordinatsiya etmek içün muzakere platformasınen bağlı teşebbüsidir.
2020 senesi sentâbr ayında Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy BM Baş Assambleyasınıñ 75-nci sessiyasında iştirakçi memleketlerni bu platforma qurulmasına qoşulmağa çağırdı.
Daa evel böyle planlarını Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlar meseleleri nazirligi ve Ukraina Tış işler nazirligi aydınlatqanlar. Ukraina Tış işler nazirligi, Donbastaki zıddiyetni çezüv ve Qırımnı işğalden qurtaruv muzakere meydançıqları bir-birinden ayrı olmalı, dep tüşüne.
Ukraina Tış işler naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar bildirgenine köre, Rusiyeni Qırımnı işğalden qurtaruv halqara platformasında iştirak etmege davet etecekler, amma iştirak etecegine inanmaylar. Bundan evel Ukraina Tış işler naziri Dmıtro Kuleba, Rusiyeni bu meydançıqta körmey, dep ayttı.
2020 senesi oktâbr ayında Poloniya Qırımnı işğalden qurtaruv halqara platforması çerçivesinde çalışmağa meraqlı, dep bildirdi.
Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy bildirgenine köre, Avropa Birliginiñ liderleri Avropa Birliginiñ Qırımnı işğalden qurtaruv platformasına qoşulmağa azır olğanını ayttı. Resmiy Kyiv Qırımnı işğalden qurtaruv platformasına Türkiye, Malayziya, Slovakiya, Büyük Britaniya ve diger memleketler qoşulır, dep bekley.
Kreml, Qırım meselesi qapatıldı ve Rusiye onı halqara muzakerelerge almaycaq, dep bir qaç kere bildirgen edi.
