Qırımtatar faali Edem Dudakov Büyük Han Caminiñ etrafı, Hanlar mezarlığı ve Bağçasaraydaki ahırda keçirilgen qazma işleriniñ videosını derc etti. Körüne ki, erkek ahır korpusında çuqurda çalışa, tapılğan artefaktlar ise fotoğa qayd etilmeyip bir obağa qoyula.
«Bir saat qazdı, de lesker, de malanen, kiramet ve maden mahsullarnı obağa qoydı. Han Camide de aynı yapıldı. Kiramet meselesi ise pek müim. Tarih ceetinden pek müim. Rus askerleri çıqarğan 1736 senesiniñ yanğınından soñ, efsanege köre, cami damı yeşil yıltıratılğan kirametnen örtüldi. Amma ne bu obada, ne evelki qazılmalarda böyle kiramet tapılmadı», – dep yazdı Dudakov.
Faal Hanlar mezarlığında da qazılmalar olğanını qayd etti.
«Bu topraq obasına baqıp ihtisaslılıq aqqında aytmaq mümkün. Qomşu mezar ya da dürbeni qazğanlar (er yerde qazalar), topraq ise qomşu mezarğa atıla», – dedi Dudakov.
Bundan evel Bağçasaray tarihiy-medeniy qoruğınıñ sabıq müdiri Elmira Ablâlimova Bağçasaraydaki Hanlar sarayı-müzeyine kirgen Büyük Han Cami yarımadanıñ Rusiye akimiyeti keçirgen sahte tamir-restavratsiya işleri neticesinde viran etildi.
Ukraina Medeniyet nazirligi bu işler sebebinden Han sarayınıñ baş korpusı yıqıluv telükesi altında buluna.
Bağçasaraydaki Hanlar sarayı – qırımtatarlarnıñ tarihınen bağlı eñ meşur müzey, Qırım hanları Geraylarnıñ yaz rezidentsiyasıdır. Müzey kompleksinde saray, garem, hanlar mezarlığı ve cami bar. O, UNESCO dünya mirasınıñ cedveline kirsetilecek namzetler sırasında mevcut.
