Qırım.Aqiqat Qırımdaki «Veciye Kaşka davasınıñ» mabüsleri aqqında maqaleler derc etmege devam ete. Bekir Degermenciniñ qoranta ikâyesini mında oqumañız mümkün.
Qırımlı Ruslan Trubaç 52 yaşında, o, «Veciye Kaşka davasınıñ» mabüslerinden biri ola. Rusiye uquq qoruyıcıları Trubaçnı 2017 senesi noyabrniñ 23-nde Bekir Degermenci, Kazim Ametov, Asan Çapuhnen beraber tutıp aldı. Rusiye tahqiqatı para talap etüv boyunca cinaiy iş açtı. Bu davanıñ dört mabüsi, olarnıñ tuvğanları ve advokatları taqipniñ siyasiy sebepleri bar, dep israr ete. Ruslan Trubaç bir yıl, eki ay ve bir kün SİZOda qaldı, soñra sıñırlav tedbiri ev apsine deñiştirildi. Şimdi Ruslan Trubaçnıñ ayağında – elektron bilezlik, jurnalistlernen laf etmesi yasaq etile. Tahqiqat izolâtorında tutuluv ve andan çıquv ikâyesini Ruslan Trubaç yerine er daim yanında olğan ömür arqadaşı Zarema tarif ete.
Ruslan Trubaç qapularnı aça ve SİZOdan çıqqan soñ onı ziyaret etmege kelgen dostlarını, qırımtatarlarnı körip közyaşlarını tutıp olamay. Olarnı uzun-uzun quçaqlay, er biriniñ omuzına yaslana, odağa ozğara ve sofra başına oturta. Adiy laqırdıda qullanılmağan sözler diqqat celp ete: «kişka» («içek» – QA) (Aqmescit SİZOsındaki tar yerastı ayatı), «na yamu» («çuqurğa» – QA) (Ceza izolâtorına qapatmaq), «rukduk» (tükân). Musafirler Ruslan Trubaçnıñ ikâyelerini diqqatnen diñley ve ara-sıra ifadelerniñ manasını soray. Kelgenlerden biri er vaqıt tekrarlay bere: «adiy dünyağa qayt, añlaşılmağan bir tilde laf etmege yeter endi».
Zarema Trubaç üyle yemegini pişire. Közge çarpqan ilk şey – buzdolapqa parlaq tamğalı magnit ile yapıştırılğan alınacaq şeylerniñ cedveli.
Buzdolapnıñ üstünde ekran tura, oña araba qapusı ve kirişlerni çıqarğan kamera bağlana. Zaremanıñ qayd etkenine köre, olarnıñ evinde keçirilgen tintüvden soñ bu şey adiy oldı. Hususan, qırımtatarı olıp, zemaneviy Qırımda yaşasañ.
Zarema Trubaç 2019 senesi yanvarniñ 24-ni – aqayı ev apsine yiberilgen künni hatırlay.
Qarar seslendirilgende, ğaliba, bütün diñleyiciler közlerini ummıp dua ettiZarema Trubaç
«Er şeyni yahşı hatırlayım, bütün inceliklerni. Mahkeme salonında otura edik ve prokuror Alina Logvinenko advokatlarımıznıñ sıñırlav tedbirini deñiştirmek muracaatına qarşı olmağanını aytqanda, elbette, beklemey edik. Soñra bizni teneffüske çıqardılar ve biz fikrini deñiştirir, qadı ise muracaatnı qanaatlendirmez, dep pek qorqtıq. Qarar seslendirilgende, ğaliba, bütün diñleyiciler közlerini ummıp dua etti».
Prokuror öz qararını «olar endi bayağı tutuldı», dep añlattı.
SİZOda bulunğan vaqıtta Ruslan Trubaç bir qaç kamerada yattı. Kameradaki qomşulardan biri uzun müddet qırımlı çiftçi, ukrain faali Volodımır Baluh oldı. Trubaçnı Baluh açlıq tutqanda avuştırğanlar, onıñ sırt ağrıları başlağan edi, advokatlar tibbiy tedaviylev kerek dep muracaat etken edi, amma ricalar diqqatsız qala edi.
Aqayım oña başta maneviy ceetten qoltutqan, soñra onı sport meşğuliyetlerine celp etmege başlağan ediZarema Trubaç
Bir kün Baluhnıñ advokatı Olga Dinze Baluhnıñ kamerasına onı sportnen oğraşmağa zorlağan ve tedaviylev massajını yapqan insan oturtıldı, dep bildirgen edi. Bu insan Trubaç edi.
«Ruslan onı (Volodımır Baluhnı – QA) körgende o, açlıqtan ve yaramay sağlıq vaziyetinden küçsiz qalğan edi. Aqayım oña başta maneviy ceetten qoltutqan, soñra onı sport meşğuliyetlerine celp etmege başlağan edi. Böylece, soñunda kamerada beraber sportnen oğraşqan ediler», – dep tarif etti Zarema Trubaç.
Tahqiqat izolâtorından çıqmazdan bir buçuq ay ögüne Ruslan Trubaç daa bir kamerağa avuştırıldı, onıñ qomşusı Herson vilâyetiniñ Novooleksiyıvka sakini Edem Bekirov oldı. O, 2018 senesi dekabrniñ 12-nde Qırım kirişinde Rusiye uquq qoruyıcıları tarafından tutulğan edi. Bekirov yüregindeki dört suniy damar, kesilgen ayağı, şeker hastalığı ve birinci derece saqatlığınen tahqiqat izolâtorınıñ şaraitlerine oğradı.
«Birinci vaqıtları Edem ağa pek keyfsiz edi. Amma Ruslan öz optimizmi ve apishanede keçirgen bir yıllıq tercribenen oña er daim qoltutqan edi. O, er vaqıt ayta edi: «Er şey güzel olacaq, ruhtan tüşme. Sen kereksiñ. Seni kimse unutmadı ve unutmaycaq». Öz tercribesindendir», – külümsirep ayta Zarema.
Kerçekten, SİZOdan çıqqanından berli bir qaç afta keçti, Trubaçlar qorantasınıñ canları sıqılmay. Zaremanıñ aytqanına köre, «musafirler bitmey, er kes pek quvana, körmege, hayırlamağa, laf etmege isteyler».
Zaremanıñ aytqanına köre, aqayınıñ advokatı İslâm Velilâyev tibbiy müessiselerge barması içün izin aldı. Ekimlerge belli künde ve saatta barmağa mümkün.
«SİZOdan soñ aşqazan, içekler ve tiş problemleri bar. Közleri zayıfladı, yarıqqa çıqsa, pek yaramay köre», – dep ayta Zarema Trubaç.
Bizimkiler anda biri-birini qorçalaylar. Birisi başqasına yardım ete, zor vaziyette qaldırmayRuslan Trubaç
Ruslan Edem Bekirovnıñ kamerasına «Qırım birdemliginiñ» koordinatorı Server Mustafayev avuştırıldı, dep ayta musafirlerge: «Anda bir şey begendim – bizimkiler (ukrain ve qırımtatar mabüsleri – müel.) anda biri-birini qorçalaylar. Birisi başqasına yardım ete, zor vaziyette qaldırmay».
«Ruslan, apishanege oğrap, andan çıqqan soñ bir şeyler begengenini aytacaq insan tek sensiñdir», – dep şaqalaşa musafirler.
Ruslan Trubaç dostlarını ozğara, qapunı aça ve çıqışnı köstermek içün biraz ögge egile.
Azbardan çıqması yasaq, ayağındaki elektron bilezlik çalışıp başlasa, bunı qaçuv ıntıluvı dep tanırlar.
«Veciye Kaşka davasınıñ» bütün mabüslerine, şu cümleden Ruslan Trubaçqa, Rusiye kontrolindeki Aqmescitniñ Kiyev rayon mahkemesi ev apsini 2019 senesi mayısnıñ 7-ne qadar uzattı.
Malümat: 2017 senesi noyabrniñ 23-nde Aqmescitte Rusiye uquq qoruyıcıları Kazim Ametov, Asan Çapuh, Ruslan Trubaç ve Bekir Degermencini tutıp aldı. Olarnı Türkiye vatandaşı Yusuf Aytandan para talap etüvden şübheli dep sayalar. Rusiye uquq qoruyıcıları faallerni tutqanda qırımtatar milliy areketiniñ veteranı Veciye Kaşka yaramadı. O, can berdi. Qırımtatar milliy areketiniñ faali Nariman Celâlnıñ bildirgenine köre, faaller tutulğanınıñ sebebi olğan Türkiye vatandaşı Veciye Kaşkanıñ qorantasından para hırsızlağan edi.
