Rusiye Qırımda ve Ukrayinanıñ diger işğal etilgen topraqlarında halqara gumanitar uquqnıñ ve insan aqlarınıñ bozuvlarını deral toqtatmalı, dep aytıla Amnesty International uquq qorçalayıcı teşkilâtınıñ yarımadanıñ Rusiye tarafından ilhaqınıñ on yıllığına bağışlanğan beyanatında.
Uquq qoruyıcılar qayd eteler ki, Qırım işğaliniñ başından berli Rusiye yarımadanıñ etnik terkibini deñiştirmege ve ukrayin ve qırımtatar cemiyetlerini bastırmağa tırışa.
''Rusiye ukrayin ve qırımtatar milliy kimliklerini yoq etmege tırışa edi, tasil, media, milliy bayramlar ve ayatnıñ diger saalarında ukrayin ve qırımtatar tilleriniñ qullanuvını toqtatıp, sıñırlap ve yasaqlap... İşğalci akimiyet insanlarnı Qırımdan zorbalıqnen köçürip ve Rusiye vatandaşlarını anda ketire", - dep qayd etti Amnesty International Ukrayina tedqiqatçısı Patrick Tompson.
Rusiyeniñ Qırımda din serbestligini sıñırlağanı da qayd etile.
''Qırımnıñ ekseriyeti qırımtatarlardan ibaret olğan musulman ealisi sert basqılarğa oğradı. 100-den ziyade qırımlı musulman erkek ve qadın terrorizmde sebepsiz qabaatlanıp, 24 yılğa qadar apis cezasını aldı ve Rusiyede apis cezasını çekeler'', - dep aytıla haberde.
Bundan ğayrı, Kıyiv patriarhatınıñ Ukrayin pravoslav kilsesi de basqığa oğradı (2018 senesinden soñ - Ukrayina pravoslav kilsesi), o, işğalniñ birinci yılı içinde 46 kilsesinden 38-ni ğayıp etti, bugünki künde ise - episini.
Uquq qoruyıcılar, mustaqil kütleviy haber vastaları yasaq etildi, jurnalistler ise Rusiye akimiyetiniñ nişanlarına çevirildi, dep qayd ete.
''İşğalniñ ilk künlerinde Rusiyege qol tutqan boyevikler bir qaç jurnalistni alıp ketti — bu, Ukraina tarafdarları olğan faallerge qarşı zorbalıq kampaniyasınıñ bir qısmı edi. 2014 senesi mart ayınıñ başında ukrayin tilli telekanallar ve radiostantsiyalar efirden çıqarıldı ve olarnıñ yerine rusiyeli matbuat vastaları keldi'', – dep qayd ete Amnesty International.
2014 senesi fevral ayında silâlı insanlar Qırım Muhtar Cumhuriyeti Yuqarı Şurası binasını, Qırım Muhtar Cumhuriyeti Nazirler Şurası binasını, Aqmescit ava limanını, Keriç parom keçitini, diger strategik obyektlerni zapt ettiler, em de ukrayin ordularınıñ areketlerini blok ettiler. Rusiye akimiyeti başta silâlı insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını tanımay edi. Soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımadanıñ statusı aqqında dünya toplulığı tarafından tanılmağan "referendum" keçirildi, onıñ neticelerine köre Rusiye Qırımnı öz terkibine kirsetti. Ne Ukrayina, ne Avropa Birligi, ne de AQŞ referendumnıñ neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin mart 18 künü Qırımnıñ Rusiyege qoşulğanını ilân etti.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.
