ABD OSCE missiyası Rusiyeniñ qırımtatar liderlerini qorquzmaq, jurnalistlerni susturmaq, yedi yıldan çoq devam etken Qırımnıñ Rusiye işğaline qarşı çıqqanlarnı taqip etip apiske almaq ıntıluvlarını takbih ete.
«Qırımnıñ Moskva tarafından repressiya işğaline ve qırımlı seslerni susturmaq ıntıluvlarına baqmadan, halqara toplulıq diqqatnen diñley, ve biz olarnı qoruycaqmız. Keçken afta derc etilgen BM Monitoring missiyasınıñ insan aqları kvartallıq esabatında qırımlı mabüslerniñ Rusiye akimiyeti tarafından işkence oğratılğanı qayd etile», – dep aytıla ABD vekili Courtney Austrian iyünniñ 3-nde OSCE Viyana Daimiy şurasınıñ toplaşuvında yapqan çıqışında.
Qayd etilgenine köre, ABD Rusiyeni Qırım işğalini, qırımtatarlar, ukrain ve diger etnik ve din gruppalarınıñ taqibini toqtatıp, bütün mabüslerni azat etmesine çağırdı.
«Birleşken Devletler Ukraina suvereniteti, mustaqilligi ve topraq bütünligine deñizlerinen beraber halqara seviyede tanılğan sıñırlarda qol tuta. Qırımnıñ Rusiye ilhaqını tanımadıq ve iç bir vaqıt tanımaycaqmız. Avropa ve diger ortaqlarımızğa qoşulıp, Rusiyege qarşı Ukraina sanktsiyalarımız Rusiye Minsk añlaşmalarını yerine ketirgenine ve Qırım üzerindeki kontrolni Ukrainağa qaytarğanına qadar devam etecek, dep tasdıqlaymız», – dep aytıla beyanatta.
ABD OSCE missiyası Azatlıq Radiosınıñ serbest hadimi (Qırım.Aqiqat leyhası) Vladislav Yesipenkonıñ apiske alınması ve Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarovğa Qırımda çıqarılğan üküm sebebinden qasevetlene, dep bildirdi.
OSCE Viyana Daimiy şurasınıñ mayısnıñ 27-nde olıp keçken toplaşuvında ABD missiyasınıñ vekiliCourtney Austrian Qırımda ve Ukraina sıñırı boyunca Rusiye mart ve aprel ayında arttırğan askerler çekildi degenine baqmadan, silâlı quvetleriniñ büyük qısmı anda qaldı, dep qayd etti.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
Qırımlı jurnalist ve faallerniñ evlerinde keçirilgen tintüvler
2014 senesi baarde Qırımnıñ Rusiye işğalinden soñ yarımadada Rusiye quvetçileri mustaqil jurnalist, vatandaş faalleri, qırımtatar milliy areketiniñ faalleri, Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azaları ve Rusiyede yasaqlanğan «Hizb ut-Tahrir» ve «Tebliğ Cemaatı» teşkilâtlarınen alâqaları bar olğanından şübheli sayılğan insanlarnı apiske alıp başladı.
