ABD OSCE daimiy vekili James Gilmore oktâbrniñ 1-nde Viyanadaki OSCE Daimiy şurasınıñ toplaşuvında Rusiye işğal altındaki Qırımda siyasiy sebeplerden insanlarnı tutmağa devam ete, dep qayd etti.
«Qırımda Rusiye ve onıñ işğalci akimiyeti qırımtatarlarnı ve etnik ukrainlerni muntazam sürette aqaretley, olarnı siyasiy sebeplerden tuta ve apiske ala. İşğalci akimiyet söz ve birleşme serbestligi, em de barışıq toplaşuv aqqını sebepsiz sıñırlamaqta», – dedi Gilmore.
O, Qırımdaki «Hizb ut-Tahrir davaları» ve diniy sebeplerden tutulğan diger insanlar aqqında daa bir kere hatırlattı.
«Qırım Ukrainanıñ toprağıdır, dep tekrarlaymız. Bu sahte terrorizm qabaatlavları boyunca qabaatlanğan ya da mahküm etilgen iç kimse bir de bir zorbalıqnı planlaştırğanında ya da yapqanında qabaatlanmay. 16 yılğa üküm etilgen Server Mustafayev ve onıñnen beraber apiske alınğan diger qırımtatarları Rusiye tutqan diger ukrainalı siyasiy mabüslernen acele azat etilmeli», – dep qoştı elçi.
Gilmore, ABD Ukraina topraq bütünligine qol tutqanını aytıp, Qırım işğalden qurtarılğanına qadar Rusiyege qarşı sanktsion siyaseti bitmeycek, dep işandırdı.
«Hizb ut-Tahrir işi» boyunca apiske alınğan ve mahküm etilgenlerniñ imayecileri olarnıñ taqip etilmesi diniy sebeplernen bağlı olğanını tüşüne. Advokatlar qayd etkenine köre, Rusiye uquq qoruyıcı organları tarafından bu dava boyunca taqip etilgenler – ekseriyeti qırımtatarlar ve ukrain, rus, tacik, azeri ve islâm dinini kütken diger millet vekilleri. Halqara uquq işğal etilgen topraqlarda işğalci devlet qanunlarını kirsetmege yasaqlay.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını 15 «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
