Fiyat anomaliyası: Qırımda ötmek ne içün paalılaşa

​”Krımhleb” işhanesi oktâbr ayından başlap ötmek fiyatını 10% köterecek dep haber ete onıñ müdiri Andrey Venjega. Mutehassıslar ve yarımadanıñ rusiyeli memuriyeti bu yükselüvni hasılatnıñ ğayıp oluvı ve boğday ile benzinniñ satın aluv fiyatlarınıñ artqanınen bağlay.

Cemaat palatası fiyaty köterilüvi esaslı olğanını, ancaq aytılğan 10%dan ziyade olmamaq kerek dep saya. Bu arada istisalcilardan ötmekniñ ictimaiy çeşitleriniñ fiyatlarını – danesi içün yedi ruble olaraq saqlap qaldırmağa rica etiler. Yarımadanıñ rusiyeli ziraat naziriniñ muavini Alime Zaredinova“nazirlik işhaneniñ fiyat artıruvınen bağlı ricasına qol tuta” dep ayttı.

Rusiyeli ziraat strategi Vladimir Reşetnyak şimdi un eki yıl evelkisinden daa da ucuz, lâkin ötmek fiyatı köterilgenini qayd ete.

– 2016 senesi iyün soñu iyül ayınıñ başında bir kilo ötmeklik boğday fiyatı 13-15 ruble ya da tonnası 13-15 biñ ruble edi. Al-azırda fiyatlar bu seviyege qaytmadı, daa 2 biñ ruble qala. Satış ağında bir şeyler deñişti dep olamayım, müşteri içün ötmek fiyatı daimiy sürette artıp tura, lâkin sebebi aqqında bir şey aytamayım. Belki de naqliyat ya da başqa unsurlarnen alâqalıdır. Tualet kâğıtının fiyatı bile 10%ğa arttı. Ancaq ticariy ağlarda ötmek fiyatınıñ yükselgeni qarardan ziyadedir dep sayam. Bıltır, bazar konyukturasında boğday, un ve ötmek fiyatları tüşkende, parakende satış fiyatları deñişmegen edi. Bu Rosstatnıñ malümatı.

Mutehassıs, 2018 senesi qırımlı ziraatçılar 2017 senesine nazaran daa az bereket toplağanları aqqında hatırlata ve bu mesele esapqa alınğanda, ötmek fiyatı 10%ğa yükselgenini añlatmaq qıyın.

Sentâbr ayınıñ başında Rusiye KHV Qırımda ötmek fiyatı 10%ğa yükselebilecegi aqqında yazğan edi. “Rusprodsoyuz” birleşmesiniñ müderi Dmirtiy Vostrikov Rusiyeniñ “İzvestiya” gazetasına, 2018 senesi iyül ayı ve 2017 senesi avgust ayınen qıyaslağanda boğdaynıñ ortalama fiyatı artqanını, diger hammal fiyatlarnıñ da dinamikası aynı olğanını aytqan edi. Vostrikov bürtükliler fiyatınıñ yükselüvi borsanen, bereket tahminleri ve valüta kursınıñ deñişüvinen alâqalı olğanını qayd ete. Bürtükliler artından un fiyatı da köterile – o ötmek fiyatınıñ 30%ni teşkil ete dep yekünley Vostrikov.

Aşayt mallar bazarınıñ mutehassısı Andrey Aleksandrov Qırımda sinhron olaraq bürtüklilernen bağlı mahsulatlarnıñ fiyatı artqanını qayd ete.

– Bürtükliler – quş asravcılığında da qullanılğan hammal olğanı içün, tavuq etiniñ fiyatı da 5% yükseldi. Ondan soñ, kolbasa, maqarne, ayrıca çeşit tatlı mahsulatlarnıñ da fiyatı arta, çünki devlet o işke qarışmay. Farqlı gruppalarğa ait bürtükliler ya da un qullanılğan er yerde 5% ile 10%ce yükseldi. Bir istisalcı başlağanınen, artından zıncır reaktsiyası başlay – er kes ilk fiyat köterecek soyunı bekley: kimse birinci olmağa istemey. Bu arada dollar kursı deñişkeni içün mal eti kibi - ithal etilgen mallarnıñ da fiyatı paalılaşa. Cenübiy-Şarqiy Asiya, İndistan ve Vyetnamdan kelgen sebze konservaları bazarnıñ muayyen bir qısmını qaplap ala. Bular ilk ihtiyac cedveline kirgen şayt malları degil, lâkin Rusiye büyük bir ziraat devleti olğanına baqmadan, bürtükliler çoq, amma kornişon epbir çetelden ketirile. Bu yıl yeşil nohut bereketsiz oldı, bu da fiyatqa tesir eter.

Ticariy ağlarnıı teminlev ukrain birdemliginiñ mudiri Aleksey Doroşenko mahsulatnıñ ihracat küçü onıñ içerdeki fiyatı içün muimdir degen netice çıqara.

– İstisalğa devlet maliyeviy yardım köstergen devletler istisna olmaq üzre, em Ukraina, em de Rusiyede ve umumen bütün dünyada formula ep aynıdır: dünyadaki bürtükliler fiyatı kursnen beraber arttırıla. Dünyada bürtükliler fiyatı artıp bara yata – biraz da olsa, bir qaç faizlik musbet dinamika olğanı körünip tura. Aynı zamanda em grina, em rubleniñ qıymeti tüşe – fiyat şekillenüvine bu da tesir ete. İşte küzde ötmekniñ eñ paalı olmağan çeşitleri paalılaşqanını köremiz. Yıl soñuna qadar Ukrainada olar 10% paalılaşır dep tahmin etemiz. Bizim devletimizde işlep çıqarılğan ve ihrac etilebilecek bütün mallar ihracat fiyatına bağlı. Şunıñ içün er qartana kurs artışınen beraber fiyat artacağını da bile. Ötmek – siyasiy bir aşayt malı, em Poloniya ve Baltika devletleri kibi qomşu Avropa devletlerine nazaran Ukrainada erzaqlar arasında eñ soñki olıp paalılaşqan soyu olıp keldi.

(Metinni Valdislav Lentsev azırladı)