InformNapalm birleşmesiniñ tetqiqatı neticesinde 2014 senesinde Qırımnıñ ilhaqında iştirak etken Rusiye arbiyleri aqqında nasıl malümat belli oldı? Bu malümat Ukrainağa yarımadanıñ deokkupatsiyası içün yardım ete bilecekmi? Qırımnıñ Rusiye tarafından zapt etilmesi tarihında nasıl beyaz lekeler ale daa qalmaqta?
Bunı Qırım.Aqiqat Radiosı efirinde InformNapalm birleşmesiniñ spikeri Mihail Makarçuk ve Ukrainanıñ Ordu, konversiya ve silâsızlanmanı tetqiq etüv merkeziniñ eksperti Anton Mihnenko ikâye eteler.
– Mihail, ne içün Qırımnıñ ilhaqında iştirak etken Rusiye arbiyleriniñ şahsiyetlerini tayin etmek o qadar muim?
Tetqiqatlarımıznıñ baş maqsadı – Rusiye Federatsiyası artıq pekitip qoyğan tarihiy qaidelerniñ tekrarlanmasına yol bermemektirMihail Makarçuk
Makarçuk: Tetqiqatlarımıznıñ baş maqsadı – Rusiye Federatsiyası öz terroristik faaliyetinde artıq pekitip qoyğan tarihiy qaidelerniñ tekrarlanmasına yol bermemektir. Gürcistan ile cenk vaqtında belli olmağan Rusiye göñüllileri bar edi, çeçen cenkleri vaqtında da aynı şey oldı, Qırımda ise olar er şeyni simasız olğan «yeşil adamçıqlar» üstüne yükleyler. Bu sebepten biz, dünya toplulığı içün adları, soyadları, vazifeleri ve arbiy rutbeleri ile beraber 1097 adamdan ibaret cedvelni taqdim ettik. Ve bu adamlar mahkemege celp etilmek mumkün, çünki olarnıñ cinayetleri içün muddetniñ keçmesi yoq. Bu, Rusiyeniñ yuqarı rehberleriniñ cinaiy emirlerini becergenlerniñ başı üstünde asılıp turğan Domokl qılıçıdır.
– Qırımnıñ ilhaqı ile bağlı olğan qaysı bir Rusiye arbiy qısımlarından bahs etile?
Yarımadanıñ işğalinde Hankala şeerinde bulunğan arbiy brigada iştirak ettiMihail Makarçuk
Makarçuk: Yarımadanıñ işğalinde Hankala şeerinde bulunğan arbiy brigadanıñ iştirak etkenini, tam olaraq bilemiz. Şimdi bu malümat açıq irişüvde bar. Bu malümatnı bizge Ukrainanıñ «Kiberalyans»ı lutüfkârane berdi – o, identifikatsiyanı tasdiqlamağa yardım etti, ve biz soñundan onıñ doğru olğanında daa bir kere qandıq. Biz, açıq menbalar boyunca keşfiyat usullarını qullanıp, olar tarafından kösterilgen er bir soyadı boyunca malümtnı teşkere edik. Arbiy hadimlerniñ içtimaiy ağlardaki esaplarını ve ondan ğayrı kütleviy haber vastalarında derc etilgen fotosuuretler ve video ile yayınlarnı talil ettik. Bunıñ kibi de olarnıñ Qırımğa keçirilmesi, ve anda bulunması vaqialarını tasdiqlarıq. Ondan ğayrı biz, tamam bu askeriy birlikke ait arbiy tehnikanıñ Qırımnıñ işğalinde iştirak etkenini tayin ettik.
– Olar Qırımda nasıl areket etti?
Qırımnı işğal etmek içün Rusiye ukümeti 70 biñge yaqın askerni qullandıMihail Makarçuk
Makarçuk: Üç esas usulnen. Rusiye arbiyleriniñ bir qısmı yarımadağa tsivil şahıslar olaraq kelip, «opolçeniye» dep bilingen birliklerni, «özüni mudafaa»nı teşkil ete ve Ukraina arbiy qısımlarını muasara ete edi, ve ondan ğayrı Rusiyege kerek olğan cemiyet fikrini şekillerndire ediler. Digerler Ukraina militsiyası uniformasını kiyip ve böyle etip kerçek yüzlerini saqlap, öz vazifelerini becere ediler. Ve yalıñız üçünci qısım – şu mezkür «yeşil adamçıqlar» tam qiyafeti ile kerçek mahsus operatsiyalarnı yapa ediler. Umumen Qırımnı işğal etmek içün Rusiye ukümeti, anda edni bulunğan ya da qoşumça ava ve deñiz yolunen ketirilgen 70 biñge yaqın askerni qullandı. Biz, zapt etüv operatsiyaları içün qullanılğan ayrı bir Rusiye arbiyleri kastanıñ mevcüt olğanını tayin ettik. Em de olarnıñ faaliyeti Qırım, Donbass ve Gürcistan ile sıñırlanmay. Bizim tahminlerimizge köre, olarnıñ sayısı, ordunıñ umumiy sayısınıñ 10%-ni teşkil ete.
– Yahşı, şimdi biz Qırımnıñ ilhaqında iştirak etkenleriniñ delilleri ile bir çoq adlarını bilemiz. Ya ondan soñ ne?
Makarçuk: Esası – cezalanmasınıñ qaçınılmazlığı. Biz öz malümatımıznı Adliye nazirligine berdik. O, halqara mahkemeler içün Ukrainanıñ Rusiyege qarşı qabaatlav aktını azırlay. Arbiy cinayetlerde ise, tekrarlayım, muddetniñ keçmesi yoq.
– Şimdi ne üstünde çalışasız?
Makarçuk: Biz bundan ğayrı diger arbiy qısımlar ile bağlı malümatnıñ büyük massivini ögrenemiz. Anda eñ azından Ava desantı ordularınıñ dört brigadası, beş motopiyadeler brigadası ve, ondan ğayrı, Rusiye Baş keşfiyat idaresi qısımlarınıñ adları keçe. Bütün bu cedveller neşir etilecek.
– Sağ oluñız, Mihail. Anton, bu arbiyler soñundan, biz sadece emirni becere edik, demezlermi?
Qırımnıñ ilhaqı esnasında Rusiye Federatsiyası öz arbiylerini er angi tayin etüv belgilerini üstünde taşımamağa mecbur etti. Halqara uquqqa binaen, bu, qanunsız birliklerAnton Mihnenko
Mihnenko: Halqara qanunlar bar. Olarda, arbiy hadim belgilenmek kerek, dep açıqtan denile. Onıñ üstünde munasip şevronlar; soyadı, qan gruppası yazılğan, arbiy qısımğa ve umumen silâlı quvetlerge aitligi kösterilgen şeritler olmaq kerek. Qırımnıñ ilhaqı esnasında Rusiye Federatsiyası öz arbiylerini er angi tayin etüv belgilerini üstünde taşımamağa mecbur etti. Halqara uquqqa binaen, bu, qanunsız birlikler. Rusiyeliler, şu cümleden Donbassta da, olarnıñ arbiylerini tayin etmek mumkün olmağanından faydalana ediler.
– Ya şimdi, yarınğa qaldırmadan, olarğa qarşı ne yapmaq mumkün?
Mihnenko: Ukrainağa Rusiye Federatsiyasınıñ Tahqiqat komiteti kibi iş körmek kerek: vaqianı kördi, cinaiy iş açtı ve ondan soñ endi mahkeme ğiyabiy şekilde bu arbiy hadimler boyunca uküm çıqara. Bu arbiy hadimlerniñ Ukrainada peyda olmaycaqları belli, lâkin olar Qırımda ya da Donbassnıñ işğal etilgen qısmında peyda olmaq mumkünler. Dünya toplulığına bu adamlarnı mesüliyetke çekmege tırışqanımıznı köstermek, bizim içün pek muimdir, Rusiye ise kimseni teslim etmey.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
