Kreml nezareti altındaki Qırım memurları İnternette ilhaq etilgen Qırım aqqında «propaganda tarqatmaq» içün qırımlı genç nesilni celp etmek istey, dep yaza «Novıy den» informatsion agentligi. Qırımnıñ rusiyeli tasil, ilim ve gençlik naziriniñ muavini Konstantin Alikin, yarımadanıñ ayatınen alâqalı musbet haberlerniñ eksikligi – yarımadanıñ yerli KHV esas probleması olğanını ve onı hususan, «Mediagvardiya» leyhasınıñ genç iştirakçileri çezmege yardım eter dep ayta.
Daa evel «Artek» balalar lageriniñ yolbaşçıları Rusiye Taqiqat komitetinen ortaqlıq añlaşması tizgen edi. 2018 senesi zarfında rusiyeli müessise, gençlerni işbu zenaatnen meraqlandırmaq maqsadınen lagerde«Genç taqiqatçı» tasil programmasını amelge keçirmege planlaştıra.
Qırım uuquqimaye gruppasınıñ mutehassısı İrina Sedova, qırımlı ösmürlerni çeşit türlü yollarnen söz tutqan rusiyelilerge aylândırmağa istegenlerini qayd ete.
Rusiyeli ükümet şahsiyetni ğayıp etip, tenqidiy fikirlerge qadir olmağan nesil terbiyelemege ıntılmaqtaİrina Sedova
– Qırım gençlerini Rusiye Federatsiyası ayatınıñ çeşit türlü saalarına celp etmege areket ete. Men añnıñ arbiyleştirilüvinen bağlı tedqiqat keçirgen vaqıtta, bunıñ içün çeşit seviyedeki bücetlerden büyük paralar ayırılğanını kördim. Yaşlarnı Rusiye ordusına, şimdi ise «Mediagravdiya» denilgen bazı propagandistik küçlerge hızmet etmege meyil etile. Eñ muimi şu ki, Rusiye ükümeti şahsiyetni ğayıp etip, tenqidiy fikirlerge qadir olmağan nesil terbiyelemege ıntılmaqta. Balalar arbiy areketlerde iştirak etrkende, üstlerine unifortma kiyip yüreler. Bunıñ episi nefret ve duşmanlıq tili propagandası refaqatında yapıla. Bir de şöyle bir deşet qarışma mevcut: rus provoslav kilsesi «provoslav taqiqatçılar» içün grantlar ayıra. Qırımda arbiyleştirilüvnen oğraşmağanlarnı cedvelge almaq qolayca. Ukraina bu propagandağa qarşı turmaq kerek.
«Ukraina informatsion ordusı» leyhasınıñ koordinatorı olğan Svâtoslav Batov, rusiyeli ükümet Qırım balaları içün telükesizlik zenaatını cazibeli etip köstermek maqsadınen, elinden kelgen er şeyni yapmağa tırışqanını qayd ete.
Kelecekte birisi politsiyada, Rosgvardiyada hızmet etmeli, OMON ve FSBge kirip çalışmalı. Onıñ içün balalarğa küç strukturalarına nisbeten sevgi aşılamağa ıntılalarSvâtoslav Batov
– Rusiye bu meselege pek keniş yanaşa: Qırımnıñ haber meydanını deyerlik bütünley temizlemeknen beraber, ealini bile deñiştire. Onıñ içün, rusiyeliler özlerinen beraber uzlaşuv zihniyeti ketire, rusiyeli ösmürler Qırımlı aqranlarına olarğa aşılanğan mefküre vastasınen tesir ete. Bunen bir sırada rusiyeli propaganda etrafta er kes duşman olğanı ve cenkke azırlanmaq kerek olğanı ve sairege işandıra. Kelecekte birisi politsiyada, Rosgvardiyada hızmet etmeli, OMON ve FSBge kirip çalışmalı. İşte bunıñ içün balalarğa küç strukturalarına nisbeten sevgi aşılamağa ıntılalar, ihtimal böyleliknen, başqa saalarda inkişaf etmege fursat bermeydirler. Qırımda ilk-evelâ yüksek aylıqları sebebinden uquqqoruyıcı organlarda ösüv pek cazibeli olıp körüne.
Ukrainalı psiholog Larisa Voloşina propagandadan raatsız olğan ana-babalarğa evlâtlarına kerçek degerliklerni yımşaq bir tarzda añlatmaqnı tevsiye ete.
Rusiyeliler sovet qalıplarına binaen areket ete – olar balalarnı ailesinden qoparmağa tırışaLarisa Voloşina
– Rusiyeliler sovet qalıplarına binaen areket ete – olar balalarnı ailesinden qoparmağa tırışa. Meselâ, mektepte böyle propaganda başlanğanında, o ciddiy maneviy ekilenüvnen qarşılaşa. Ana-babalar balağa tazyıq yapmamalı – muqayıtlıqnen umuminsaniy degerlikler aqqında ikâye etmeli, tenqit etmege ve aqibeti aqqında tüşünmege ögretmeli. Balanıñ ictimaiy ağlardaki saifesine kirmege fursat tapılsa daa da yahşı olur, ancaq bunı yardım ve qorçalav maqsadınen ve yalıñız onıñ razılığınen yapmalı. Eger ana-babalar özleri şaşmalap propagandağa inansa, ösmür olarnen qızğın munaqaşalarğa kirmesine acet yoq. O, maneviy ceetten özüne yaqın olğan muitni qıdırmalı, bu ise, bir sanat tögeregi ya da meraq ceetinden birleştirgen diger bir birleşme olması mümkün. Rusiye hususan Qırımda propaganda meselesinde ziyade ğayret köstere, lâkin yerli sakinlerniñ bu zıqıdan özlerini saqlap qalması pek muimdir.
Tatyana Kurmanova.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
