Mart 6, salı künü Parijde Fransadaki Ukraina elçiliginiñ binasında UNESCO vekilleriniñ iştiraki ile ilhaq etilgen Qırımda medeny mirasnıñ vaziyetine bağışlanğan tedbir keçti. Bunı Qırım.Aqiqatqa, Rusiye tarafından Bağçasaraydaki Han sarayında yaılğan qurucılıq işleri aqqında maruza ile çıqış yapqan Bağçasaray tarih ve medeniyet qoruğınıñ sabıq rehberi Elmira Ablâlimova bildirdi.
Onıñ aytqanına köre, o, çıqışı esnasında auditoriyağa saraynıñ vaziyeti, Büyük Han camisinde yapılğan sözde «qazağa qarşı ilk nevbetteki işler»de restavratsiya qaideleri ve normalarınıñ esas bozuluvları, abide ve onıñ tarihiy qıymetini saqlama perspektivaları aqqında malümatnı taqdim etti.
«Menim fikrimce, körüşüv bayağı mahsulatlı keçti, auditoriya tarafından mevzu añlayış ile qabul etildi», – dedi o.
Elçilikte yapılğan taqdim tedbirinde UNESCO kâtibligi ve dünya mirası merkeziniñ vekilleri ve ondan ğayrı elçilikler, devletlerniñ UNESCO yanındaki daimiy temsilcilikleriniñ vekilleri bulundılar.
Ablâlimova, martnıñ 6-sında Ukraina tış işleri naziriniñ muavini Serhiy Kıslıtsâ ve Ukrainanıñ Fransadaki elçisi Oleh Şamşuranıñ UNESCO baş mudiri Odri Azule ile körüşüvleri yapıldı.
«Bu körüşüvde men de bulundım. Alğan teessuratlarıma köre, UNESCOnıñ yañı baş mudiri Odri Azule peyda olğan vaziyetni ve şu cümleden Qırımdaki vaziyetni pek yahşı añlay. Umüt etem ki, böyle tedbirle bizge diqqatımıznı problema üzerinde toplmağa yardım eterler», – dedi o.
Ondan ğayrı, Ablâlimova UNESCO yanındaki medeniy miras merkeziniñ vekillerinen körüşti. O, olarnen Han sarayınıñ UNESCO Dünya mirası obyektleri cedveline kirsetilmesiniñ imkânını muzakere etti.
İlhaq etilgen Qırımda Rusiye ükümeti yarımadanıñ bir qaç tarih obyektinde ve şu cümleden Bağçasaraydaki Han sarayında «qazağa qarşı ilk nevbetteki işler»ni yapmağa devam ete.
Ukraina Medeniyet nazirligi, Qırımnıñ Rusiye ukümeti tarafından Bağçasaray qoruğu territoriyasında işlerniñ yapılması neticesinde Han sarayınıñ baş binası içün mahv etilmek telükesi bar, dep iddia ete.
2017 senesiniñ noyabrinde Qırımdaki Rusiye ukümetiniñ kontroli altında olğan Han sarayınıñ bazasındaki muzeyniñ mudiri Meryem Seytumerova, qazağa qarşı işler saraynıñ eki obyekti – baş korpusı ve han camisinde alıp barılğanını ve olarnı toqtatmaq olmağanını bildirdi. Onıñ fikrince, UNESCO ekspertleri binanı ziyaret etip, rekonstruktsiyanıñ ketişatına qıymet kese bileler.
Bağçasaraydaki Han sarayı, Suvdağdaki Ceneviz qalesi, Qırım astrofizik observatoriyası, Mangup-qale, Eski-kermen ve Çufut-qale UNESCOnıñ Dünya mirası obyektleri cedveline kirsetilmesi içün namzet olalar.
Bağçasaraydaki Han sarayı muzeyi – qırımtatarlarnıñ tarihı ile alâqalı olğan eñ belli muzey, Qırımnıñ Girey hanlarınıñ yazlıq rezidentiyası yeri. Muzey kompleskiniñ territoriyasında saray, harem binası, han mezarlığı ve cami bulunalar.
