Ukraina prezidentiniñ qırımtatar halqı işlerinde vekâletlisi Mustafa Cemilevniñ fikirine köre, qırımtatarlarnıñ aqlarını qorumaq içün eñ müim vazife – Qırımnıñ azat etilmesidir.
«Qırım azat etilmese, anda ne qırımtatarlar, ne de Putinge rey bergen «vatnikler» içün kelecekleri olamaz», – dedi Cemilev Qırım.Aqiqatqa bergen izaatında.
Ukrainanıñ atqan müim adımlarını işaretlep, Mustafa Cemilev: «Qırımtatarlarnı tamır halqı olaraq tanıp, bundan çıqqan aqlarnı teminlegen qanunnıñ qabul etilmesi. Ekinci olaraq – Qırımnıñ statusını deñiştirecek Esas Qanun deñişmeleri. Şimdi iş taqımınıda tartışılğan mesele – «cumhuriyet» sözüniñ qullanılmamasıdır, «qırımtatar muhtariyeti» deñile, cünki unitar devletniñ erkânında cumhuriyet Ukrainanıñ dağılmasına sebep ola eken. Men deyim ki, devletler bir de bir regionnıñ adı cumhuriyet olğanı sebebinden dağılmay, cünki Sovetler Birligi – onda cumhuriyetler olğanından dağılmadı da, asılında başqa sebepten», – dep ayttı.
Halqara Tamır halqlar Künü er sene avgustnıñ 9-nda qayd etile. Böyle bir kün BMT Baş Assambleyasınıñ rezolütsiyası ile 1994 senesi tayin etilgen edi.
2014 senesi martnıñ 20-nde Yuqarı Rada qırımtatarlarnı Qırımnıñ tamır halqı dep tanıdı. Bu qararğa 283 deputat qoltutqan edi. Ukraina tamır halq olğan qırımtatarları ve diger milliy azlıqlarnıñ etnik, medeniyet, til ve din hususiyetleriniñ saqlap qalması ve inkişafına kefil olacağını vade etti.
Ukraina Yuqarı Radası Rusiye tarafından Qırımnıñ vaqtınca işğaliniñ resmiy başlanğıç kününi 2014 senesi fevral ayınıñ 20-si olaraq qabul etti. 2015 senesi oktâbrniñ 7-nde Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı qanunnı imzaladı. Halqara teşkilâtlar Qırımnıñ istilâsı qanunsız olğanını tanıdı ve Rusiyeniñ areketlerini tenqid etti. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalar kirsetti. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, onı «tarihiy adaletniñ tiklenmesi» dep adlandıra.
