Qırımtatar milliy areketiniñ yetekçileri, Halqara İnsan aqlarınıñ qoruvı Künü munasebeti ile muracaat etip, Rusiye utanmazca Umumiy insan aqları deklaratsiyasına riayet etmegeni aqqında beyan ettiler. Muracaat metinini Facebook saifesinde Qırımtatar Milliy Meclis reisiniñ birinci muavini Nariman Celâl yerleşirdi.
«Birleşken Milletler Teşkilâtında Telüesizlik Şurasınıñ daimiy azası olğan – Rusiye Federatsiyası, 1948 senesi bu künü BMT Baş Assambeyasında qabul etilgen Umumiy insan aqları deklaratsiyasını tsinik şekilde boza. Biz itibarlı halqara teikilâtlarnı, BMT, OSCE, PACE ve diger birliklerniñ azaları olğan devletlerniñ parlament ve akimietlerini, Rusiye Federatsiyasına tesir etmek maqsadınen bütün diplomatik, iqtisadiy ve diger barışıq usullarnı qullanmağa çağıramız», – dep aytıla muracaatta.
Muracaatnıñ müellifleri halqara toplulıqnı, olğan vaziyetniñ asıl sbeplerini de yoq etmege – «yani, halqara añlaşmalarda belgilengen devlet sıñırlarını ğayırdan qurmağa» çağırdılar.
Halqara İnsan aqlarınıñ qoruvı Künü er sene dekabr 10 künü qayd etile. 1948 senesi bu künü BMT Baş Assambeyası Umumiy insan aqları deklaratsiyasını qabul etken edi. 2014 senesine qadar Aqmescitte bu künü er yıl mitingler keçirilip, qırımtatarlarnıñ, Qırımda tamır halqı olaraq aqlarını tiklemege talap etile edi. Qırım işğal etilgen soñ rus akimiyeti bu mitinglerni keçirmege yasaq etti.
Ukraina Yuqarı Radası Rusiyeniñ vaqtınca Qırım işğaliniñ resmiy başlanğıçı olaraq 2014 senesi fevral 20 kününi ilân etti. 2015 senesi oktâbr 7-de Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı qanunnı imzaladı. Halqara teşkilâtlar Qırımnıñ işğal ve ilhâq etilmesini qanunsız areket olaraq tanıdılar. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı kirsetti. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, onı «tarihiy adaletniñ tiklenmesi» dep adlandıra.
