Qırımda oktâbr 12 künü qırımtatalarnıñ evlerinde tintüvler olıp keçti. «RİA Novosti Krım» Rusiye agentligi, rus uquqqoruv organlarındaki menbaalarına atıf etip, «İçki işler nazirliginen birlikte FSB «Hizb ut-Tahrirniñ» Qıqımdaki közüniñ yoq etüv operatsiyanını» keçirgenini bildirdi.
«Carşenbe, oktâbr 12 künü, yarımadanıñ bir qaç mesken yerinde tintüvler keçirilip, Rusiye Federatsiyasında yasaq etilgen «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtınıñ yolbaşçıları tutıldı. Şimdiki vaqıtta «Hizb ut-Tahrirniñ» yolbaşçılarında ve faal iştiarakçilerinde beş tintüv keçirilgeni tasdiqlana», – dep bildirile rus agentliginiñ haberinde.
Qırımlı siyasetşınas Eleonora Dülber Facebookta rusiye quvvetleriniñ vekilleri tarafından tintilgen insanlarnıñ adlarını ve yaşağan yerlerini yazdı.
«Şimdiki vaqıtta tintüv etilgen qırımtatarlar: Rustem İsmailov, 32 yaşında, Boğurça; Abdullayev Uzair, 42 yaşında, Mamaq; Abdullayev Teymur, 41 yaşında, Mamaq; Cemadinov Emil, Saledinov Ayder», – deb bildirdi Dülber.
Qurultaynıñ Merkeziy Saylav Komissiya reisi Zair Smedlâyev Facebookta haber etti ki, keçirilgen tintüvden soñ FSB idaresine Ayder Saledinov alıp ketildi.
Aynı vaqıtta qırımlı Osman Arifm Emil Cemadenovnı de uquqqoruyıcılar alıp ketkenleri aqqında Facebookta bildirdi.
Mamaq qasabasınıñ sakini, oktâbr 12-de keçirilgen tintüvlerniñ şaatı olıp, Qırım.Aqiqatqa tutılğan qırımtatarları – Ayder Saledinov ve Emil Cemadenov Mekkege Hacılıqqa barğanlarını bildirdi.
«Ayder bu sene Mekkege Hacğa bardı, Emil – keçken sene barğan edi», – dedi o.
Bunen beraber şaat Uzair Abdullayev ve Teymur Abdullayev – çoqbalalı babalar olğanlarını bildirdi.
«Uzeirniñ dört balası bar, olardan biri – emçek bala, Teymurnıñ – beş balası, olardan bir qızçıq – emçek bala», – dedi şaat.
Qırım Haberleri YouTube kanalında Mamaq qasabasında keçirilgen tintüvlerden bir-qaç video yüklenilgen.
Yaqalanğan Rustem İsmailonıñ apayınıñ sözlerine köre, rus silâlı quvvetler vekilleri tintüv vaqıtında urdılar ve advokatqa telefon açmağa imkân bermediler.
Qırımlı Osman Arifm tutılğannıñ ömür arqadaşı Fatima İsmailovanıñ ikâyesi ile videonı Facebookta yerleştirdi.
İsmailovanıñ sözlerine köre, saba saat 6-da olarnıñ evine silalanğan masakalı insanlar kirdi.
«Olar birden aqayımı yerge yıqtılar, urdılar ve kelepçe taqtılar. Ne özlerini tanıttılar, ne aqqlarımıznen tanıştırdılar. Soñ bizlerge taqiqat tintmesi devam etkeni qadar, indemeyip ve artqaç areket etmeyip, oturmaq kerek olğanımıznı ayttılar», – dedi Fatima İsmailova.
Onıñ sözlerine köre, Rustem İsmailovnı tintüv aqqında qararnı imzalamağa mecbur ete ediler ve namazını qılmağa bermediler.
Tintüv vaqıtına bizden cep telefonlarımıznı tutıp aldılar ve advokatqa telefon açmağa izin bermediler, albuki rus qanunlarına binaen bunı yapmağa mumkün ediFatima İsmailova
«Tintüv vaqıtına bizden cep telefonlarımıznı tutıp aldılar ve advokatqa telefon açmağa izin bermediler, albuki rus qanunlarına binaen bunı yapmağa mumkün edi. Er yerni qarıştırdılar, er şeyni baqtılar, tüp urbalarda qarmalandılar, mebel ve kilimlerni köterdiler», – tarif etti yaqalanğannıñ apayı.
Fatima İsmailova bildirfi ki, tintüv vaqıtında uquqqoruyıcılar kompyuter, printer, skaner, eki planşet, cep telefonı ve 13 biñ dollarnı aldılar.
«Bu aqayımnıñ ağasınıñ parası edi. O evini satıp, aqçalarını bizde emanet etip qaldırdı. Bizim üç balamız bar, olar silâlı insanlarnı körüp pek qorqtılar. Olardan biri qızımnıñ yanına kelip bir şeyler aytıp başladı. Men eşitmedim, ne aqqında laf etti, lâkin birden qızımı özüme aldım», – dedi yaqalanğannıñ apayı.
Birazdan künniñ ekinci yarısında tintüvler devam etilgenleri belli oldı. Osman Arifm silâlı quvvetler vekilleri Emil Cemadenov ve Rustem İsmailovnıñ ana-babalarınıñ evlerine de tintüvlernen kelgenlerini bildirdi.
«Tintüvler devam ete. Raatlıq yoq. Endi biz Cemadenov Emilniñ ana-babasındamız. Rustem İsmailovnıñ ana-babasında da tintüv keçirdiler», – dep bildirile yazıda.
Yaqalanğanlar «terorizmde» şekleneler – advokat
Yaqalanğan qırımtatarlarğa Rusiye Cinaiy Kodeksiniñ 205.5 maddesi 1 ve 2 qısımları (terroristik teşkilâtnıñ işini tekilâtlandırmaq ve işinde iştirak etmek cinayeti) boyunca şek bildirildi.
Bunı advokat Emil Kurbedinov izaatlarında bildirdi.
«Timur Abdullayevni 205.5 maddesiniñ 1 qısımı, Uzeir Abdullayevni, Rustem İsmailovnı, Aydet Saledinovnı ve Emil Cemadenovnı 205.5 maddesiniñ 2 qısımı boyunca şekleyler. Yaqalanğanlarnı FSB idaresine alıp kettiler. Andan, men bellesem, olarnı mahkemege, ceza aqqında qarar almaq içün alıp keteçektirler. Mahkemege qadar olar muvaqqat apiste tutılacaqlar. Yerli poliste böyle apishaneler bar», – beyan etti advokat.
Kurbedinov qayd etti ki, qırımtatarlarnıñ yaqalanması – bu «musulamanlarnıñ, ayrıca qırımtatarlarnıñ, qorqutılması içün yapılğan aktsiyadır».
«Olarnıñ evlerinde sadece musulman diniy kitapları tapıldı. İç bir silâ yoq», – dedi advokat.
Tintüvler dinni kütken musulman qırımtatarlarında keçirilgenini köz ögüne alsaq, bu iş «Hizb ut-Tahrirde» iştirak olaraq qabaat olacaqtırEmil Kurbedinov
Advokat Emil Kurbedinov qırımtatarlardaki tintüvler «Hizb ut-Tahrir» işinen bağlı olacağanını tahmin ete.
«Tintüvler dinni kütken musulman qırımtatarlarında keçirilgeni, bazıları yaqında Hacılıqtan qaytqanlarını köz ögüne alsaq, bu iş «Hizb ut-Tahrirde» iştirak olaraq qabaat olacaqtır», – dep yazdı Facebookta advokat.
Advokat Edem Semedlâyev oktâbr 12, çarşenbe künü onı müşterisine, Rusiye Federal telükesizlik hızmetiniñ hadimleri tarafından tintilgen insanğa yibermegenlerini bildirdi.
Taqiqatçı advokatnı tintüvge yibermey. Bellesem, bu tintüvni qanunsız tanırlarEdem Semedlâyev
«Saat 6:50-de öz müşterem Emil Cemadenovke keldim. Taqiqatçı advokatnı tintüvge yibermey. İnsanlar toplaştı. Taqiqatçınıñ bu areketlerine şikâyet etecemiz. Bellesem, bu tintüvni qanunsız tanırlar», – yazdı Semedlâyev.
Ukraina Tışqı işler nazirligi: Qırımdaki tintüvler – işğalciniñ qasten yapqan siyaseti
Ukraina TİN matbuat kâtibi Maryana Betsa Qırımda qırımtatarlarnıñ taqip etilmesini «işğalciniñ qasten yapqan siyaseti» olaraq adlandırdı ve Rusiyeni işğal etilgen Qırımda insan aqlarınıñ bozulmasını toqtatmağa çağırdı. Böyle beyanatnı o Twitterde yerleştirdi.
Qırım işğalinden soñ yarımadada mustaqil jurnalistler, qırımtatar faaleri ve Meclis azalırinda tintüvler sıqlaştı.
Ukraina Tışqı işler nazirligi (TİN) Ukrain vatandaşları işğal olunğan Qırımda taqip etilgenlerinden raatsız olğanını beyan etip, basqılarnı toqtatmapa çağırdı. Bunen beraber TİN Dünya toplulığına muracaat etip, bütün mumkün olğan siyasiy ve uquqiy çareler ile Rusiyege tesir etmege, onıñ totalitar usullarnen insan aqları ve söz serbestligini yoq etmesini toqtatmağa, ve apis etilgen ukrain siyasiy mabuslarnı azat etmege çağırdı.
