Keteyatqan yılnıñ belli qırımlılar cedvelini tizmege qarar alğan soñ Qırım.Aqiqat muarririyetinde büyük munaqaşa başladı. Bu cedvelge kirecek insanlar nege köre saylanacaq baqıldı. Neticede cedvelge kirsetilecek kişiler özüni 2015 senesi şahsiyet ve insan olaraq nasıl köstergenine baqılacaq, dep qarar aldıq. Muarririyet hadimleri arasında gizli rey berüv keçirildi, ve başqalardan çoq añılğan 12 qırımlınıñ soyadını siziñ diqqatıñızğa taqdim etemiz.
Gennadiy Afanasyev. Qırım.Aqiqat muarririyetiniñ fikirine köre, 25 yaşındaki Aqmescit fotoressamı yılnıñ eñ cesür ve beklenilmegen areketni yaptı. Gennadiy «Qırım terroristleri» aqqında iş çerçivesinde yaqalanğan dört qırımlıdan biri. O, taqiqat ile añlaşıp, yedi yıllıq apis cezasını alğan edi. Faqat Oleg Sentsov ve Aleksandr Kolçenkonıñ iyül 31-de olıp keçken mahkemesinde Afanasyev bergen malümatından vazgeçip, basqı altında arqadaşlarına iftira atmağa mecbur qalğanını bildirdi. Adliyecisiniñ aytqanına köre, bundan soñra FSB emri ile Gennadiyni em SİZOda, em de sert rejimli apishanede quvğunlıqqa oğratmağa başladılar. Meşur qırımlılar cedvelinde Qırım.Aqiqatnıñ bir çoq hadimi Gennadiyniñ anası – Olga Afanasyevanı da qayd etken edi. O, Qırımda yaşap, «qırımlı reineler» ile birdemlik kampaniyasında faal iştirak ete.
Lilâ Bucurova. Qırımnıñ eñ meşur jurnalistlerinden biri Aqmescitte qalıp çalışmağa devam ete. ATR saibi Lenur İslâmov muarririyetni Kiyevge avuştırmağa qarar alğanda, Bucurova Aqmescitte «QaraDeniz Production» studiyasını açtı. «Tatlı Ses» qırımtatar bala yarışınıñ teşkil etilmesinde iştirak etmege devam ete. Dekabr ayında işbu yarışnıñ final iştirakçileri ve teşkilâtçıları Qırım Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksenov tarafından Nazirler şurasına davet etildi. Aksenovnıñ mukâfatını alğan Lilâ Bucurova içtimaiy ağlarda Ukrainağa qoltutqan faaller tarafından tenqitke oğratıldı. Faqat o, halqnıñ medeniyetini inkişaf ettirmek müim bir şey olğanı içün akimiyet ile uzlaşmağa razı olğanını ayttı. Kene de Qırım Rusiye reberliginiñ Lilâ Bucurova ile munasebetlerine dostluq aytmaq doğru degil. Noyabr 2-de FSB hadimleri evinde tintüv keçirdiler.
Nariman Celâl. Mart 21-de Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ birinci muavini olaraq saylandı – qırımtatar liderlerinden biri Ahtem Çiygoznıñ apiske alınmasından 2 ay keçken soñ. Meclis reisi Refat Çubarovnıñ aytqanına köre, bu vazifege razı olğan Nariman telükeli bir vaziyetke oğradı. Amma Celâl Qırımdaki Meclisni idare etmege qarar alıp, al-azırda qırımtatar milliy areketiniñ eñ açıq vekili ola. Yarımadada yaşamağa qala ve andan ketmege tüşünmey.
Mustafa Cemilev. Qırımtatarlarnıñ milliy lideri ve Ukraina prezidenti qırımtatar halqı işlerinden vekâletlisi printsiplerine sadıq qalıp, Qırımnıñ Ukraina nezareti altına keri qaytması içün ardı-sıra areket ete. Bu sene farqlı derece diplomatlar ile onlarnen, atta yüzlernen körüşüv keçirip, yarımada vaziyetini aydınlattı ve memleketiniñ topraq bütünligini ğayrıdan tiklemege çağırdı.
Oleg Zubkov. «Skazka» Yalta ayvanat bağçası ve «Taygan» bağçasınıñ saibi «Qırım baariniñ» faal tarafdarlarından biri edi ve atta Aqmescit soqaqlarından birine Putinniñ adını bermege teklif etken edi, faqat, bu areketleri onı Rusiye uquq qoruyıcıları tarafından basqıdan qorçalamadı. Yıl devamında Rusiye nezaret organlarınıñ basqılarından qurtulmağa tırıştı. Baarde Rosselhoznadzor onı ayvanlarnı qanunsız alda ketirilmesi ile qabaatladı, dekabr ayında Rusiye prokuraturası oña qarşı «Taygan» hadimine fizikiy zarar ketirgeninden iş açtı. Dekabr 11-de onı 3 yıl şartlı apis cezası ile cezaladılar. Faqat Qırımnıñ «ayvanlar padişası» teslim olmayıp, oña qarşı cinaiy taqip – biznesni tutıp almaq ıntıluvı olğanını bildirdi. O, narazılıq bildirmek içün «Skazka» ve «Taygannı» ziyaretçiler içün qapatıp, Qırım Rusiye prokurorı Natalya Poklonskaya istifa etkenine qadar olarnıñ işi yañıdan başlamaycaq, dep ayttı.
Lenur İslâmov. 2014 senesi mart ayından başlap qırımtatar iş adamı Qırımda qalmağa tırışıp, Sergey Aksenovnıñ ükümetinde baş nazir muavini vazifesinde bir qaç ay çalıştı. Faqat Qırımnıñ Rusiye akimiyeti ATR telekanalını qapatqan soñ, yarımadada Rusiyege qarşı çıqmağa başladı. İslâmov – «Qırım vatandaş qamaçavınıñ» esas teşebbüsçisi ve lideridir. Aynı bu sebepten qırımtatar iş adamınıñ Rusiyedeki ve yarımadadaki şirketleri büyük zarar kördi. Lâkin buña baqmadan, o, «Qırımnıñ deñiz qamaçavını» azırlaymız, dep bildire. Onıñ maqsadı şimdilik aydınlatılmadı.
Arhiyepiskop Kliment. Uquq qorçalayıcı teşkilâtlarınıñ malümatına köre, Qırımdaki din cemiyetleriniñ çoqusı ğayrıdan qayd olamağan soñ Rusiye mahsus hızmetleri tarafından quvğunlıqqa oğratıldı. Bu vaziyette Arhiyepiskop Kliment yarımadada yaşamağa ve hızmet etmege devam ete. O, yarımadada Kiyev Patriarhatınıñ Ukrain ortodoks kilsesini ve din cemiyetini saqlap qalmağa tırışıp, çeşit telükeler altında qala.
Aleksandr Kolçenko. Avgust 25-te Rostovnıñ Şimal-Kavkaz bölge arbiy mahkemesi Aqmescit anarhistini terakt yapqanı ile qabaatladı ve sert bir qarar çıqardı – 10 yıllıq sert rejimli apis cezası. Mahkemeci qararnı seslendirgende Aleksandr külümsiregen edi, soñra ise arqadaşı Oleg Sentsov ile beraber Ukraina gimnini icra etmege başladı. Kolçenko soñki sözünden faydalanıp, onı ve diger siyasiy faallerni apishanege qapatqan Kreml rejimi öz soñunı yaqınlaştıra, dep ayttı. Onıñ aytqanına köre, prezidentke qoltutqan Rusiye ealisiniñ 85% üküm sürgen adaletsizlikni körip, bir kün Vladimir Putinni devirecek.
Oleg Sentsov. Qırım kino rejisserine qarşı çıqarılğan üküm bütün dünyanı şaşırttı. Şimal-Kavkaz bölge arbiy mahkemesiniñ qararına köre, o, 20 yıl boyunca sert rejimli apishanede yatmaq kerek. Faqat Sentsov mahkeme esnası ve ükmüne sebatlı dayanıp, Ukrainada mertlik ve cesaret timsali oldı. Ükümden bir qaç ay ögüne üküm onı qorqutamaz, dep bildirgen edi. «Qorquzuvlardan qorqmayım, ve bu ceza – 20 yıl meni qorqutamaz. Memleketiñizdeki qanlı karlikniñ idare devri daa evel biter», – dep ayttı Sentsov.
Aleksandr Usik. 27 yaşında Aqmescitli boksçı yılnıñ eñ muvafaqiyetli Qırım sportçısı sayıla bile. 2015 senesi üç uruşta ğalebe qazandı. Soñki sefer dekabr 12-de ringge çıqtı. Kübalı Pedro Rodrigesni knockoutqa yollap, dörtünci kere WBO qıtalar arası çempion unvanını qorçaladı.
Ahtem Çiygoz. Meclis reisiniñ muavini aman-aman bir yıl devamında apiste yata. Yanvar 29-da Taqiqat komitetine sorğuğa kelip, yaqalanğan ve SİZOğa yollanğan edi. Rusiye taqiqat organları Çiygoznı 2014 senesi fevral 26-da olıp keçken kütleviy çatışmalarnı teşkil etüv ile qabaatlay. Amma o vaqıt Rusiye qanunlarına köre bile Qırım Ukrainanıñ bir qısmı edi. Meclis azalarınıñ aytqanına köre, Qırım reberligi ve şahsen Sergey Aksenov Çiygozdan qorqalar, bu sebepten de itibarlı siyasetçi apishanege atıldı. Mahkemede çıqış yapqan Çiygoz mahkeme adaletli şekilde keçirilecegine inanmağanını bildirip, siyasiy sımarış bar, dep qayd etti. «Fevral 26 işi» boyunca Ali Asanov ve Mustafa Degermenci de apishanede yatalar. Qırım.Aqiqat jurnalistleri cedvel tizgende olarnıñ adlarını da aytıp keçken ediler.
Refat Çubarov. Keçken sene olğanı kibi bu sene de Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Qırımnıñ Ukrainanıñ nezareti altına keri qaytması içün ardı-sıra areket ete. Aprel 2-de o Ukraina halq deputatı oldı, avgust ayında ise Bütündünya Qırımtatar kongressiniñ prezidenti olaraq saylandı. Parlament minberinde çıqışta bulunıp, Yuqarı Radadaki zenaatdaşlarını Qırım meselelerine ziyade diqqat ayırmağa çağırğan edi.
Yuqarıdaki 12 qırımlıdan ğayrı, Qırım.Aqiqat mühbirleriniñ reylerini uquq qorçalayıcıları Olga Skripnik, Sergey Zayets, Darya Sviridova, iqtisadiyatçı Andrey Klimenko, cemaat faalleri Andrey Şçekun, Veldar Şukurciyev ve Aleksey Çirniy, jurnalistler Valentina Samar, Sevgil Musayeva-Borovik, Yekaterina Sergatskova, medeniyet erbapları Ahtem Seytablayev ve Galina Cikayeva, Ukraina Televideniye ve radio milliy şurasınıñ azası Sergey Kostinskiy, Ukraina agrar siyaseti naziriniñ mesleatçısı Aleksandr Liyev, adliyeci Cemil Temişev ve digerleri qazandı.
