Ukraina prezidentiniñ qırımtatar halqınıñ işlerinden vekâletlisi, halq deputatı Mustafa Cemilev Ukraina prezidenti Petro Poroşenko ile Qırım Muhtar Cumhuriyetine elektrik energiyasınıñ berilmesi boyunca muqaveleniñ devam ettirilmesini muzakere etti. Bu aqta o «Zerkalo nedeli.Ukraina» neşirine bildirdi.
«Elektrik energiyasınıñ berilmesi ile bağlı dekabr 31 künü soñuna yetecek muqaveleniñ devam ettirilmesinde sual bar. Tünevin (dekabr 10 künü – QA) bu meseleni prezidentnen muzakere ettik. Muqaveleniñ devam ettirilmesi yalıñız şartlarnıñ amelge keçirilmesi alda mümkün olğanı aqqında aytqan edim», – dey Cemilev.
Onıñ sözlerine köre, bu vesiqa Rusiye ve Ukraina devlet şirketleri arasında degil, em de Ukrainada qıdıruvda ilân etilgen şahısnıñ («milliyleştirilgen» «Krımenergo» reberi Viktor Plakida – QA) işitraki ile degil de, mütenasip nazirlikler tarafından imzalanılmalı.
Cemilev ve qamaçavnıñ diger teşebbüsçileri bu vesiqada Qırım «Qırım federal okrugı» degil de, Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve qavuzlar içinde – Rusiye Federatsiyası tarafından vaqtınca işğal etilgen yarımada olaraq adlanmaq kerekliginde israr ete. «O zaman halqara qaidelerge riayet etecek, ilk evelâ 2014 senesi mart 27-den BMT Baş assambleyasınıñ beyannamesine», – qayd etti siyasetçi.
Yañı muqavele içün üçünci şart olaraq o siyasiy mabüslerniñ azat etilmesi, taqiplerniñ toqtatılması ve esir alınğan faallerniñ, ğayıp olğanlarnıñ qıdıruvı, demokratik serbestlikniñ kefaleti kibi noqtalarnı qayd etti.
«Prezident ne dedi? – Razı oldı. – Bu şartlar amelge keçirilmese (bunıñ ise imkâniyeti daa da büyük), Ukraina üç elektrik yolağından biri boyunca energiya berilmesini toqtatırmı? Prezidentniñ mevamı nasıldır? – E, energiya berilmesi toqtalır. – O öyle dedi? – E», – dep yaza neşir.
Ukraina prezidenti Qırım energetik qamaçavı boyunca öz resmiy mevamını daa bildirmedi.
Qırımda noyabr 22 künü saat 00:25 yarımadağa Ukraina qıtasından kelgen elektrik energiyası söndürildi. Yarımada şimdi Qırımnıñ elektrik energiyası, em de 2014 senesi Rusiyeden ketirilgen dizel generatorlar sayesinde teminlene. Amma bu yeterli degil. Qırımğa dekabr 2 künü kelgen Rusiye prezidenti Vladimir Putin Kubanden Qırımğa energetik köpürniñ birinci yolağınıñ berilmesi tedbirinde iştirak etti.
Yaqında Qırım qamaçavı ştabınıñ reberi Lenur İslâmov ştab «Ukrenergo»ğa «Kahovka-Titan» elektrik yolağını Qırımğa ceryannı bermek içün tamamınen azırlamağa ruhset bergenini bildirdi. Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi, Ukraina Yuqarı Radasınıñ deputatı Refat Çubarovnıñ sözlerine köre, faaller tamirlengen elektrik yolağını qullanmağa fırsat berirler. Dekabr 7 künü «Pravıy sektor» ve «Aydar» temsilcileri bunıñ ile razı olmağanlarını ve aktsiyada artıq iştirak etmeycegini bildirdiler.
Rusiye baş naziri Dmitriy Medvedev qıtaiy Ukrainadan Qırımğa elektrik energiyasınıñ berimelsi toqtatılğanını «genotsid» ve «ayvanlıq» dep adladı.
Qırım Rusiye tarafından işğal etildi. Ukraina Yuqarı Radası Rusiyeniñ vaqtınca Qırım işğaliniñ resmiy başlanğıçı olaraq 2014 senesi fevral 20 kününi ilân etti. 2015 senesi oktâbr 7-de Ukraina prezidenti Petro Poroşenko bunıñnen bağlı qanunnı imzaladı. Ğarp memleketleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı kirsetti. Rusiye yarımada işğalini inkâr etip, onı «tarihiy adaletniñ tiklenmesi» dep adlay.
