Umumiy nizam apishanesinde üç yıllıq apis cezası – Naberejnıye Çelnı (Tataristan, Rusiye) şeer mahkemesi Tatar cemaat merkeziniñ reisi Rafis Kaşapovnıñ içtimaiy ağlarda yazğanlarına qıymet kesti. Onı nefret doğurması ve dava açılmasında, em de Rusiyeniñ topraq bütünligini deñiştirmek çağıruvlarında qabaatladılar. Onıñ yazğanları lafqa kâmildir: «Qırım ve Ukraina işğalcilerden azat etilecek!», «Tünevin Gitler ve Danzig, bugün Putin ve Donetsk!», «Ukraina ve bütün türk alemini qorçalayıq», «Rusiye olğan yerde közyaş ve ölüm».
Tatar yazıcısı ve cemaat erbabı Fauziy Bayramova mahkeme ükmü seslendirilgende anda edi, bu qarar siyasetnen bağlı olğanını ayta.
«Kaşapov soñuna qadar Qırım işğalini takbih etti – onı cezaladılar. Kaşapov soñuna qadar qırımtatarlarnı qorçaladı – onı cezaladılar. Kaşapov soñuna qadar Rusiyeni Donbass istilâsında qabaatladı, Putinni qabaatladı – onı apiske qapattılar», – dep ayttı Bayramova Qırım.Aqiqatqa. O, emin ki, Kreml basqısı ile üküm Edil tatarlarınıñ küreşi aqqında malümatnı baqmağa zorlaycaq.
Ukrainağa qoltutuv yazılarını 56 yaşında faal 2014 senesi iyül ayından yanvar ayına qadar yerleştirgen edi. Aman-aman bu vaqıt işğal etilgen Qırımğa Tataristan eyyetleri sıq-sıq kelmege başladı. Olarnıñ maqsadı Qırımnıñ Rusiye akimiyetiniñ qırımtatarlarnen munasebetlerini eyiliştirmek edi.
Qırımtatar Milliy Meclisi reisiniñ muavini İlmi Ümerovnıñ fikirince, bu ğaye kerçekleşmedi. «Olar bizge Rusiyeniñ uquqını Qırımda tanımağa yalvara ediler, şimdi bütün bağlar Bağçasaray reberligi ile sıñırlana (ükümet avalesi ile), (söz sırası, endi qoltutqan) müftiyatnen de alâqalar bar. Meclisniñ qırımtatar halqınıñ temsil organı olaraq resmiy Tataristan ile alâqaları yoq», – dep ayttı Ümerov Qırım.Aqiqatqa.
2009 senesi Edil tatarlarınıñ ruslaştıruvı ve hristianlaştıruvına qarşı «ekstremistik» maqaleleri içün şartlı olaraq mahkeme etilgen Rafis Kaşapovnıñ qaydları peyda ola. Bu vaqıtqa qadar Kremlniñ resmiy mevamından farqlı olğan fikirlerniñ aydınlatılması içün mahkeme taqibi pekindi.
Rusiye adliyecisi İrina Birükovanıñ fikirince, içtimaiy ağlardaki yazılar içün taqip razı olmağanlarnı qorquzmaq kerek edi. Maneviy basqı içün şartlı ükümlerni qullandılar. Lâkin bu usulnıñ neticesi olmadı.
«Şimdi añlaşıla, istegenleri kibi basqı yapamaylar, bu sebepten apis cezaları sıq-sıq berilmege başladı. İleride basqı quvetleşecek ve cezalar daa sert olacağından qorqam», – dep ayttı Birükova Qırım.Aqiqatqa.
Fauziya Bayramovanıñ zanınca, Rafis Kaşapovnıñ apis cezası tatar milliy areketiniñ faallerini toqtatamaz. «Adamlar yazğanı kibi yazacaq, aytqanları kibi aytacaq... Bizler, Edil ve Ural tatarları, bu yolnı 500 yıldan berli keçemiz, daa beter zamanlar olğan edi», – dep tüşüne yazıcı, «Milli meclis» teşkilâtınıñ lideri. O, özü de «milletlerara dava açqanı» içün Naberejnıye Çelnı mahkemesi tarafından bir qaç kere şartlı olaraq mahküm etilgen edi.
Rafis Kaşanovnıñ işi boyunca taqiqat ketkende Kiyevdeki tatar faalleri Rusiye elçihanesi yanında piket ötkerip, onı azat etmege talap ettiler. Rafisniñ qardaşı Nafis Rusiye akimiyetiniñ taqibinden Ukrainada saqlanğan edi, soñra Poloniyada yerleşti. Ekiz ağa-qardaş Kaşapovlar vatanda iş adamları ve milliy areketniñ faalleri olaraq belli.
Ukraina akimiyeti Rusiye istilâsı vaqtında Ukrainağa qoltutqan Rusiyelilerden biri Rafis Kaşapovğa çıqarılğan mahkeme ükmüne şimdilik cevap bermedi. İlmi Ümerovnıñ fikirince, resmiy Kiyev tatar faaline qoltutuv sözlerini aytmaq kerek.
«Ukraina akimiyeti halqara seviyede bunıñnen bağlı bildirme yapmaq kerek. Sentsov, Savçenko, Çiygoz ve digerleri ile aynı vaqıtta Kaşapovnıñ azat etilmesini de talap etmek kerek», – dep tüşüne Ümerov. Aynı vaqıtta, Rusiye uquq qorçalayıcıları Kaşapovnıñ ükmü qanunlarğa uymağanını bildirdiler, «Memorial» uquq qorçalayıcı merkezi ise onı siyasetnen bağlı olğanını qayd etti.
