Aqmescit – Kiyevde ATR qırımtatar telekanalınıñ yayınlavı yañartılmasınen Qırımda problemler başlandı. Şirket hadimlerine tedbirlerge akkreditatsiyanı bermey başladılar. Buña bir sebep olaraq şunı qayd eteler ki, sanki telekanal hadimleri Rusiye uquq çıqarıcı alanında qayd etilmegen «Kvinmedia» neşirini temsil ete. Öz nevbetinde, ATRde jurnalistler yarımadada malümatnı qanuniy sürette elde ete bilgeni aqqında vesiqanı taqdim ettiler. Ekspertler dey ki, Qırımda özüni akimiyet olaraq adlağanlar faaliyetiniñ neticelerini gizlemege tırışalar.
Hatırlatamız, iyün 17 künü, musulmanlar içüyün muqaddesi Ramazan ayı arfesinde ATR birinci qırımtatar telekanalı ve LÂLE bala telekanalınıñ Kiyevden sputnik ve internet vastası ile yayınlavı yañartıldı. İyün 18 künü ATR saibi Lenur İslâmov bu aqta resmiy şekilde Kiyevde Qırımtatar Milliy Meclisniñ reisi Refat Çubarovnıñ iştiraki ile keçirilgen matbuat konferentsiyasında bildirdi. O vaqıt ATR saibi Qırımda qalğan jurnalistlerniñ telekanalnıñ Kiyevden işlep başlağanına alâqası olmağanını bildirdi.
Faqat, ATR faaliyetine Ukraina paytahtında devam etkeninden soñ Qırımda telekanal hadimlerine Aqmescitte «Krıminform» akimiyet tarafdarı olğan haber agentliginde keçirilgen matbuat konferentsiyalarına akkreditatsiyanı lâğu ettiler. Bundan evel ise, ATR hadimleri aytqanı kibi, jurnalistler işbu agentlikte keçirilgen tedbirlerge maniasız qoşula edi.
Neşirniñ baş muarriri Maksim Nikolayenko öz Facebook saifesinde şunı bildirdi ki, «ukrain» (ecnebiy) telekanalı Rusiye Federatsiyasınıñ Tış işler Nazirliginde akkreditatsiyanı elde etmegence, bu qarar deñiştirilmez.
Şusı añlaşılmay ki, bundan evel telekanal hadimlerine «Krıminform»da keçirilgen matbuat konferentsiyalarına akkreditatsiya atta ATR yayınlavınıñ yarımadada toqtatılğanından soñ ne sebepten berile edi eken
Rusiye Federatsiyasınıñ №55 «Kütleviy matbuat vastaları aqta» qanunına köre, Rusiye Federatsiyasında ecnebiy mühbirlerge akkreditatsiyanı Rusiye Tış işler Nazirligi bere.
Bunıñ ile şusı añlaşılmay ki, bundan evel telekanal hadimlerine «Krıminform»da keçirilgen matbuat konferentsiyalarına akkreditatsiya atta ATR yayınlavınıñ yarımadada toqtatılğanından soñ ne sebepten berile edi eken.
Nikolayenko dey ki, ATR telekanalında çalışqan mühbirler nasıldır bir «Kvinmedia» adından akkreditatsiyadan keçe edi. Soñkisi aqqında ise, matbuat vastası olaraq malümatnı o tapmadı eken. Şu cümleden, «Krıminform» baş muarriri aytqanı kibi, Roskomnadzorda qayd etilgen Rusiye neşirleriniñ sırasında öyle matbuat vastası yoq eken.
«Krıminform»da davet etilgen spikerlerden malümatnı elde etmege istegen mühbir, bloger, qayğıdaşlarnı daima qarşılamağa azır olğanlarına baqmadan, «Kvinmedia» temsilcilerine, 1-inci punkt ile bağlı sebepke köre, akkreditatsiyanıñ berilmesini red etem. Mahkemede degilmiz, yuridik emiyeti olğan deliller maña kerekmey», – dey Nikolayenko öz Facebook saifesinde.
«Atlant-SV» ve «Kvinmedia»
ATR telekanalında böyle qarardan ayrette qala ve Qırım hadimleriniñ faaliyeti qanuniy olğanını bildireler, şunıñ içün olarnı yarımdada keçirilgen tedbirlerge akkreditatsiyasız qaldırmağa kimseniñ aqqı yoq. ATRde bunı tasdiqlağan vesiqalarnı taqdim etkenler.
Tesisçisi «Atlan-SV» televizion şirketi» olğan telekanal Qırım Cumhuriyeti territoriyasında Rusiye qanuniyetine köre çalışa
Malüm olğanı kibi, tesisçisi «Atlan-SV» televizion şirketi» olğan telekanal Qırım Cumhuriyeti territoriyasında Rusiye qanuniyetine köre çalışa. Bunı 2014 senesi oktâbr 21 künü alınğan Rusiye Federal bergi hızmetiniñ «Yuridik şahıslarnıñ yekâne devlet qaydına yuridik şahıs aqqında malümatnıñ kirsetilmesi aqqında» şeadetnamesi tasdiqlay.
«Demek, telekanal ecnebiy matbuat vastası degil, ve Qırım Cumhuriyeti territoriyasında çalışmaq içün hadimlerine Rusiye Federatsiyasınıñ Tış işler Nazirliginden akkreditatsiyasınıñ olması kerek degil», – deyler ATRde.
Mında şunı qayd ettiler ki, «Atlant-SV» televizion şirketi» matbuat vastası olaraq qayd etilmegeni ve Roskomnadzordan çalışuv izinni almağanından sebep telekanal 2015 senesi aprel 1-den Qırımda yayınlavını toqtatmağa mecbur oldı.
Telekanalda şunı qayd eteler ki, Roskomnadzor litsenziyanı bermegeninden soñ, «TK «Atlant-SV» tesisçisi olğan ATR jurnalistleri «faaliyetine devam etmek içün «Kvinmedia» tesisçisi olğan ATR telekanalına keçtiler». Soñkisinde Roskomnadzor tarafından Kütleviy matbuat vastasınıñ qayd etilmesi aqqında Şeadetnamesi bar». Bu aqta malümat Roskomnadzor saytında aşkâr etilgen.
ATR telekanalı Roskomnadzordan yayınlavğa musaadeni almasa da, bu jurnalistlerge malümatnı diger qanuniy yollarnen toplamaq ve tarqatmağa keder etmey
«Şunı qayd etmek kerek ki, ATR telekanalı («Kvinmedia») matbuat vastası olaraq qayd etilse de, Roskomnadzordan yayınlavğa musaadeni almadı, bu ise jurnalistlerge malümatnı diger qanuniy yollarnen toplamaq ve tarqatmağa keder etmey», – deyler ATRde.
«Tesisçisi «Kvinmedia» olğan ATR telekanalınıñ hadimleri öz faaliyetini Rusiye Federatsiyasınıñ «Matbuat vastaları aqqında» qanunınıñ 2-nci maddesine köre alıp bara, oña binayen: jurnalist – qayd etilgen matbuat vastasınıñ muarrirligi içün malümatnı azırlağan, toplağan, tizgen şahıstır», – deyler ATRde.
Mında şunı da qayd ettiler ki, telekanalnıñ Ukraina territoriyasında yayınlavınıñ devam etilmesi «Qırımda yaşağan ve Rusiye qanuniyeti negizinde işlegen şirkette qanuniy sürette çalışqan jurnalistlerniñ faaliyetine keder etemez».
«Aynı tarzda ATR jurnalistlerini akkreditatsiyadan o malümatnı toplap tarqatqanı içün degil de, uçaqlarnı yapqanı sebebinden marum ete bileler, çünki bunen oğraşqan aynı serlevalı şirket bar», – dep çorlanalar telekanalda.
Maksim Nikolayenko bu vaqianı izaatlamay
«Bu sebepten biz «Krıminform» haber agentliginiñ yolbaşçılığına ve diger devlet ve belediye akimiyet organlarına muracaat etip, ATR telekanalınıñ hadimlerine işlemege keder etmemek çağıramız», – denile telekanalda.
Şimdilik «Krıminform» yolbaşçılığından izaat daa yoqtır. Maksim Nikolayenko bu vaqianı izaatlamay. Bunıñ ile, Qırım.Aqiqatqa telekanalda añlatılğanı kibi, şimdi haber agentliginiñ baş muarriri ATR hadimlerine yañı şaraitlerge binayen akkreditatsiyanı berüv sualini ögrene.
«Rusiye memurları tenqitni diñlemege istemey»
Nezaretçiler aytqanı kibi, «Krıminform»da telekanalğa akkreditatsiyanı berilmemesi aqiqatta akimiyet teşebbüsi ola bile, çünki o endi telekanalnıñ Kiyevde işleycegine menfiy munasebetini bildirgen edi. Misal içün, Qırımnıñ rusiyeli Devlet şurasınıñ haber siyaseti, bağ ve kütleviy kommunikatsiya boyunca komitetiniñ reberi Sergey Şuvaynikov ATR qırımtatar telekanalı yayınlavınıñ Kiyevden yañartılması «onıñ saip ve hadimleriniñ Rusiye ve rusiyeli Qırımğa qarşı haber cenkinde doğru iştiraki» olaraq adladı.
Qırımda özüni akimiyet olaraq adlağanlar faaliyetiniñ acınıqlı neticelerini gizlemege tırışalarAndrey Yanitskiy
«Ukraina mustaqil media zenaat birligi (NMPU) başınıñ muavini Andrey Yanitskiy ATR telekanalı hadimlerine Qırımda akkreditatsiyasınıñ berilmemesi qanunsız olğanını bildire. Bunı o «Qırımda söz serbestligi bozuluvınıñ devamı» olaraq tanıy.
«Qırımda özüni akimiyet olaraq adlağanlar faaliyetiniñ acınıqlı neticelerini gizlemege tırışalar. Buña «Krıminform» neşiriniñ ATR jurnalistlerini akkreditatsiyasız qaldırmaq qararı da bağlı», – dedi Yanitskiy.
«Rusiye memurları tenqitni diñlemege ve kergin suallerge cevap bermege istemeyler», – dey o.
Yanitskiy dey ki, aynı şu sebepten Qırımda ukrain jurnalistleri çalışıp olamay, ukrain telekanal ve saytları blok etilgen, ukrain matbuatı ise satılmay.
Şunı qayd eteyik ki, Qırımda Rusiyede resmiy şekilde qayd etilgen matbuat vastasına ilk sefer akkreditatsiyanı bermeyler.
