Ukrainanıñ mustaqil matbuat birligi (UMMB) ATR qırımtatar telekanalınıñ muarririyetinde keçirilgen tintüvni «Rusiye işğalcileriniñ yarımadada tsenzurağa doğru atılğan adımı» olaraq tanıy. Bu aqqında Qırım.Aqiqatta olğan zenaat birligi teşkilâtınıñ beyanatında aytıla.
UMMB işbu vaqianı «halqara uquq qaidelerini bozuv, şu cümleden İnsan aqları Avropa konventsiyasınıñ 10-uncı maddesi 1-inci qısmınıñ bozulması» olaraq tanıy.
«Kanal etnik sebeplerden, qırımtatar kanalı olğanı içün, ayırımğa oğratılğanını tüşünmek içün bütün sebepler bar. Rusiye Federatsiyası onıñ reberleri imzalağan vesiqanı boza. İnsan aqları añlaşması Rusiye tarafından tasdıqlanğan edi», – aytıla beyanatta.
«Keçken sene Rusiye ukrain Qırımını zapt etti, onıñ idaresi altında bulunğan aydut birleşmeler Aqmescit ve Aqyardaki haber matbuat merkezlerini qırdılar, bir çoq jurnalistni qıtaiy Ukrainağa köçip ketmege mecbur ettiler. 2014 senesiniñ fevral 27-den itibaren mart 30-na qadar «Tsentr jurnalistskih rassledovaniy» haber agentligi jurnalistler aqlarınıñ bozulmasını 100 kere qayd etti, olardan 38 kere ücüm, 13 kere yaqalav (bazıda jurnalistlerni bir qaç kün devamında mağazalarda tutqan ediler) oldı», – dep hatırlattı UMMB.
Berilgen malümatqa köre, Qırım işğalinden soñ işğalciler ukrain telekanallarınıñ yayınını söndürdiler, ukrain matbuatınıñ satışını yasaq ettiler, jurnalistlerniñ işğalci akimiyet organlarına kirişini sıñırladılar ve Rusiye qanunlarına köre kütleviy haber vastalarınıñ ğayrıdan qayd etilmesini kirsettiler.
«Yañı yılğa qadar 3000 matbuat vastasından yalıñız 100 ğayrıdan qayd etildi. Tahmin etile ki, yalıñız Rusiye akimiyetine qoltutqan kütleviy haber vastaları ğayrıdan qayd olur», – dep qayd ete matbuat birligi.
Ukraina mustaqil matbuat birliginiñ beyanatına binaen, yıl devamında Qırımnıñ malümat alanı ğayet tar oldı.
«Qırım sakinleri esasen Rusiye teşviqatçılarından malümat alalar. Yarımadanıñ ATR yekâne mustaqil telekanalı işğalden berli basqı altında qala. Onıñ jurnalistlerini mart 18-de yaqalağan ediler, Rusiye Federatsiyasınıñ İçki işler nazirligi baş idaresiniñ ekstremizm ile küreş merkezi sentâbr 24-te muarririyetni «Rusiyege qarşı fikirler şekillendirmesi aqqında» tenbiyelegen edi. 2015 senesi yanvar 26-da ATRde keçirilgen tintüv – telekanal qapatılmasına, ya da işğalci akimiyet tarafından telekanalnıñ «devletleştirilmesine» bir adım», – dep qayd etti matbuat zenaat birligi.
«Halqara jurnalistler toplulığı çette qalmamaq kerek. Avropada tsenzura ve jurnalistler içün dayanılmaz iş şaraitleri ile regionnıñ meydanğa ketirilmesine köz yummamaq kerek. UMMB Halqara jurnalistler federatsiyası ve Avropa federatsiyasından zenaatdaşlarına muracaat ete. Bizler Rusiyeniñ jurnalistler birligine muracaatta bulunıp, Qırımda tsenzura olmasınen bağlı emirler kelgen Moskvada bu meseleni aydınlatmağa rica etemiz», – aytıla beyanatta.
Matbuat zenaat birligi hatırlata ki, teşkilât Qırım jurnalistlerine, em de yarımadanı terk etip, qıtaiy Ukrainağa köçip kelmege mecbur olğan adamlarğa maddiy, uquqiy ve ruhiy ceetinden yardım ete.
Malüm ki, yanvar 26-da, ATR qırımtatar telekanalına silâlı insanlar sürip kirdi. Haberlerniñ acele yayınında alıp barıcı silâlı insanlar Aqmescitte yerleşken ATR qırımtatar telekanalına bir yıl devamında olıp keçken adiselerniñ video malümatını, şu cümleden, fevral 26 künü Qırım parlamentiniñ binası yanında keçirilgen mitingniñ videosını saqlağan bilgisayar serverini tutıp almaq içün kelgenini bildirdi.
Vaqia yüz bergen yerge Qırımtatar Milliy Meclis reisiniñ muavini Ahtem Çiygoz da keldi. O, işbu vaqianı qırımtatarlarnı qorqutmaq içün bir usul olaraq adladı.
OSCE azatlıq meseleleri vekili Dunja Mijatović bazarertesi künü, yanvar 26-da, arbiylerniñ Qırımnıñ Aqmescit şeerinde yerleşken ATR yekâne qırımtatar telekanalına yapqan areketlerini takbih etti.
