Aqmescit – Oktâbr ayında kommunal hızmetleri fiyatlarınıñ artmasından üç ay bile keçmedi, lâkin Qırımda JKH hızmetleriniñ fiyatı kene artmaqta. Yanvar 1-den itibaren kommunal hızmetleriniñ fiyatı 8-17%-ğa artacaq. İleride ise tarifler ardı-sıra artacaq ve yılda bir qaç kere bile artması beklenile – kommunal saanıñ masrafları «tolusınen qarşılanğanına qadar».
Böylece, Qırımnıñ fiyat ve tarif «devlet komiteti» bergen malümatqa köre, 2015 senesi yanvar 1-den itibaren elektrik energiyasınıñ yañı fiyatı tasdıqlandı. Yañı yıldan başlap elektrik fiyatı 15%-ğa artacaq, iyül 1-den itibaren ise – daa 15%-ğa. Böyle etip, kelecek sene elektrik energiyasınıñ fiyatı üçte birge artacaq. Hatırlatamız, oktâbr ayında, yerli saylavlar keçirilgen soñ, elektrik tarifi «ukrain» fiyatından 15%-ğa arttı.
Yañı yılda gaz da paalılaşacaq – kene de 15%-ğa, ve daa 15%-ğa – yılnıñ ekinci yarısında. Malüm ki, Qırım akimiyeti tabiiy gaz fiyatını arttırmaq acet yoq, çünki «Çernomorneftegaz» gazı yarımada ihtiyaclarını öyle de qarşılay, dep bildirgen edi.
Bundan ğayrı, yanvar 1-den itibaren suv temini ve suv kanalizatsiya hızmetleriniñ fiyatı 15%-ğa artacaq, qızdıruv temini – 10%-ğa, çöplük çıqarılması – 8%-ğa, çoq qatlı evlerniñ tamiri – 17,3%-ğa paalılaşacaq.
Akimiyet kommunal hızmetlerniñ paalılaşmasını fiyatlarnı umumrusiye derecesine arttırmaq ihtiyacı (Rusiye regionlarında JKH hızmetleriniñ fiyatı 2-3 qat ziyadedir) ile bağlay. Fiyat ve tarif «Devlet komitetiniñ» reisi Olga İgoşinanıñ aytqanına köre, al-azırda eali ödevleri kommunal masraflarnıñ yalıñız 40% qarşılay.
Ayrı bir davranış
Memurlarnıñ planlarına köre, umumrusiye, yani iqtisadiyat ceetinden qarşılanacaq fiyatlar derecesine Qırımda eki yıl içinde yetecekler – 2017 senesi yanvar 1-ne qadar. Em de eski usullardan birini saylap aldılar, esnasnı bir qaç qısımğa böldiler. Yılda 2-3 kere olacaq tariflerniñ artması eali içün o qadar zararlı olmaycağını tüşüneler. Lâkin neticesi aynı: eali eñ azından eki qat ziyade ödeycek.
Dekabr 5-te, Qırımda JKH tarifleriniñ artmasını ilân etmezden evel, Rusiye baş naziri Dmitriy Medvedev yarımada tarifleriniñ derecesini hususiy bir cedvel boyunca belgileycek qararnı imzalağan edi. Vesiqağa binaen, Rusiyedeki tarifler yılda bir kere arttırılsa, bu sıñır Qırımğa ait degil. Aynı vaqıtta qullanıcılar içün ödev miqdarı farqlı olması mümkün. Federal tarifler hızmeti (FTH) minimal ve maksimal fiyatlarnı belgileycek. Rusiye baş naziriniñ muavini Dmitriy Kozak qabul etilgen qararnı izaatlar eken dedi ki, bücet saasında bazı qırımlılarnıñ aylıqları artsa da, Rusiyeniñ orta aylıqları ile aynı degil.
Soñsuz ikâye
Şübesiz, fiyat ve tariflerniñ artması rubl tüşken sırada Qırımda aylıq ve nefaqa miqdarınıñ artmasını is ettirmey. Qayd etmeli ki, rubl tüşse, adamlarnıñ kelirleri de qısqartılacaq. Onıñ içün qırımlılar «Rusiye aylıqlarını» alsalar da, tariflerni qolay-qolay ödemezler. Ekincisi, eki yıldan soñ tarifler artmaycağını bir kimse kefil etip olamay. Çünki inflâtsiya sebebinden hızmet köstergen müessiselerniñ masrafları da artacaq. Qayd etmeli ki, noyabr ayınıñ neticelerine köre, Rusiyede inflâtsiya 9,1%-nı teşkil etti. Demek ki, Qırım akimiyeti toqtamayıp artqan «Rusiye derecesine» yetişmek içün kommunal hızmetleriniñ paalılaşmasını tezleştirmege ya da 2017 senesi yanvar 1-den soñ da tariflerni arttırmağa mecbur olacaq. Ya da, daa bir red etilmegen şey, ekisini de yapmağa mecbur qala bileler.
