Aqmescit – Noyabr ayından başlap, Qırım balalar bağçasında balalarnıñ yemek fiyatları paalılaştı. Aqmescitte bu raqam birden 4 kerege arttı - künde 132 ruble etrafında. Bu fiyatnıñ yarısı (66 ruble) şeer bücetinden ödenile, qalğan paranı ana-babalar tölemek kerekler.
Evelden, balalar bağçasına qatnağa balanıñ yemegi içün 18 ruble bere ediler. Esaplasaq, böyle raqam ola:
18 rub. h 22 kün = bir ayda 396 ruble çıqa
66 rub. h 22 kün = bir ayda 1452 ruble olacaq
«Rublege keçmezden evel balanıñ yemegine ayda eñ çoq 120 grivna töley edik, - dey, 4 yaşlı Sofiyanıñ anası Yuliya. – Yazda çoqça alıp başladılar. Başından – 400, soñra – 500. İyülde biz 650 ruble tölep başladıq. Akimiyet ise, 18 ruble aqqında ayta. Ne içün böyle farq, añlaşılmay? Endi daa yahşı oldı - er ay bir buçuq biñ ruble tölemek kerek!».
Akimiyetke işanacaq olsañ, ana-babalar özleri yemek fiyatlarını kötermege rica ettiler. Sorav keçirip, üykenlerniñ ekseriyeti buña razılıq bergenini ögrengen ekenler, emiş.
«Ana-babalarnen qonuştıq, 90% balalarnıñ yemegi tam olması içün para bermege azır olğanını ayttılar», – dep ayttı okâtbrniñ 31-nde Aqmescit şeer şurasınıñ reisi Viktor Ageyev.
Faqat, biz laqırdı etken ana-babalar aytqanları kibi, olardan iç bir kimse fikirlerini soramadı, birden qararnı seslendirdiler.
«Oğlumı almağa kelgende bağçada ilân ettiler – künde balañız içün 66 ruble bereceksiñiz, – dep çorlana Aqmescit sakini Nikolay. – Menim yerime qarar bergenleri ve men bunı istegenimni aytqanlarını men begenmeyim. Men endi dört kerege artqaç töleycegim de meni memnün etmey».
«İç bir kimse bir kimseden bir şey soramadı, – dey aqmescitli Aliye. – Biz tölevler palılıaşacğanı eşitken soñ, aksine başqa ana-babalarnen toplaşıp, buña qarşı imzalar topladıq. Aylıqlarımız 8 biñ olğanda, bir buçuq biñni tölemek paalılığa tüşe. Mektübimizge cevapnı ale daa almadıq».
«Böyle aşatmaq yerine, asıl bir şey bermemek daa eyi»
Tölevlerniñ artuvı aqqında qarar alınmazdan eki afta evelsi, Qırım ombudsmeni Lüdmila Lubina, balalar bağçalarda aç oturalar dep bildirgen edi. Qırım Cumhuriyetinde insan aqları boyunca vekil Aqmescitniñ dört bala bağçasında bulunğan soñ, bu kibi neticege keldi. Ana-babalar balalarnı yaramay aşatqanlarına şikâyet etkenler, emiş.
«Bizim balalarımız bağçalarda aç oturalar. Biz balalarnı bağçalarda saqat yapacaqmız. Böyle aşatmaq yerine, asıl bir şey bermemek daa eyidir. Sabadan, sütlü botqa, yağlı ötmek, birinci yemek suvda pişirile, sebzelerni da qoşalar. Eki bala bağçasında balıq bergenler, qalğan eki bağçada asıl bir şey yoq edi, irimçikten yasalğan tatar aş üylelik aşattılar. Et ya da başqa mahsulatlar yoq eken», – dep ayttı Lubina ve memurlarnı «bu meseleni acele sürette al etmege çağırdı».
Meseleni ğayet tez çezgenler. Fiyatlarnı köterip, endiden soñ balalar bağçada yahşı aşaycaqlarını ana-babalarğa aytqanlar.
«İç bir deñişmedi, – dey Yuliya. – Taze meyva-sebze olmağanı kibi, yoq. Sabalıq - sütlü botqa, yağlı ötmek qaşqavalnen ve çay. Üylelik - şorba, botqa, köfte, hoşaf, ötmek. Aqşamğa yaqın – irimçikten yasalğan yemek ya da bulka. Bergenleri şu».
Parañ yoq – soqaqta össeñ de olurmı?
Fiyatlar paalılaşqan soñ, bir çoq ana-baba balalarnı bağçadan almağa tüşüneler. Ana-babalarnıñ aytqanlarına köre, şeer akimiyeti tek yılnıñ soñuna qadar tölevlerniñ yarısını ödeycek. Yanvar 1 kününden başlap, paranı bütünley ana-babalar berecekler. Rusiyede, bu ihtiyaclarnı devlet qapatmay, emiş.
«Menim içün bir buçuq biñ çoqtır, yañı yıldan soñ ise, tek ana-babalar töleycekler, dediler, – dep ayta 3 yaşlı Vladikniñ anası. – Bir ayda 3 biñ ruble olacaq! Biz ödep olamaycaqmız. Aqayımnıñ daimiy işi yoq. Menim aylığım 9 biñ ruble. Bağçadan balanı alacaqtırım».
«Menim qorantam künde 132 ruble berip olamay, yani kimniñ parası yoq zengince adamlar içün yer boşatmaq kerekmi? – dep çorlana Yuliya. – Parañ olmasa, soqaqta össeñ de olur, öylemi?».
«Belki yañı akimiyet böyşe şekilde, bala bağçalarnıñ yetişmemezligi meselesini çezmek niyetinde? – dey Aliye. – Paranı bermege çaresi olmağanlar, yerni nevbtte turğanlar içün boşatacaqlar. Nevbet eksilir. Biz diger analarnen çorlanıp başlağanda, istemeseñiz – yoluñız açıq, dediler! Sizniñ riñizge kelecek çoq adam bar, ayttılar».
Qırım akimiyetiniñ malümatına binaen, yarımadanıñ balalar bağçasına şimdiki vaqıtta 17,6 biñ bala tura.
Balalar bağçasında yemek fiyatlarını kötergen soñ, Aqmescit akimiyeti, nasıl etip künde 132 ruble kerek olğanını esaplağanını añlatmadılar. Şeer şurasınıñ saytındaki qarar da bu sualge cevap bermey.Vesiqada tek añlaşılmağan bir cümle bar: «Aqmescitniñ mektepten aldın müessise talebelerniñ yemeklerini tabiiy alğan ketirmek maqsadınen».
«Belli bir vazifeler bar, biz olarnı yerine ketiremiz – balalarnıñ yemegi rusiyeli qaidelerge köre, künde 132 rble tura, buña köre yapamız»,– dep izaatladı şeer memuriyetiniñ reisi Gennadiy Baharev.
Devlet şurasınıñ qararı Rusiye sanitar ekiminiñ beyannamesine esaslana. Amma, şu beyannamede, yemekniñ fiyatı degil de, yalıñız mahsulatlarnıñ çeşiti ve miqdarı aydınlatıla. Ana-babalarnıñ fikirince, akimiyet esap etmeden, fiyatnı 4 raqamına arttırdılar. Aynı zamanda, Qırım Rusiyede balalar bağçasında yemekniñ paalılığı boyunca birinci yerde turacaqtır. Newsvl.ru malümatına köre, Vladivostokta fiyat 2 biñ ruble, Voronejde - 1800, Naberejnnıye Çelnı – 2504 ruble, Moskva vilâyeti Balaşiha şeerinde - 2600 ruble etrafında.
