Aqmescit – Ukrain aydavcı vesiqalarını deñiştirmek içün qırımlılar ekişer afta nevbetlerde turalar. MREO hadimlerini cuma ertesi künleri ve saat 20.00-ge qadar çalışmağa mecbur ettiler. Akimiyet, bu vaziyetni tüzetip, çoqtan elektron nevbetni teşkil etmege vade etkenine baqmadan, terminallar tek bir qaç kün evelsi çalışıp başladı.
«Men bir biñ elli dörtünci edim, – dey Aqmescit sakini Nikolay. – Er saba ve aqşam kelip qayd etildim. Künde mında 100-200 vesiqa azırlap, bereler. Tek 11 kün keçken soñ, rayonlarara qayd etilüv bölügi qapatılmazdan evel vesiqalarnı elde ettim».
Endi canlı nevbetten er kesni elektorn nevbetke turmağa yollaylar. MREO hadimleri emin, bunıñ ile nevbetni tertipke ketirmek mümkün. Qırım Devlet avtomobil inspektsiyası binasınıñ ekinci qatında vesiqa ve nomerlerni deñiştireler, anda da qalabalıq üküm süre. Adamlar odalarnıñ qapuları tübünde toplaştılar. Birden, qaysı nevbetke turmağa añlamaq küç. Amma, belli bir vaqıt turğanlar yañı klegenlerge er şeyni añlatalar.
«Başından şu nevbetke turmaq kerek, – dey bir oğlan ve parmaqnen elli adamdan ibaret toplanğan nevbetke köstere. – Anda ariza beresiñiz – nasıl maqsadnen kelgeniñizni añlatasıñız. Bunıñ içün 200 ruble bermek kerek». «Bedava isteseñiz, başqa yerge turmaq kerek, amma anda daa çoq adam tura, – dey oğlan ve yüzge yaqın adam turğan nevbetke işmar ete. Soñ, maşinañıznı inspektor baqmaq kerek, soñra elektron nevbette qayd etilmek lâzim, terminal bir kâğıtçıq berecek, üstünde nomerañız yazılğan. Onı alıp, mında kelesiñiz».
Terminallar yanında, vesiqalarnı deñiştirgen «çastlılar» kene de bilginen paylaşalar.
«Men eki afta devamında aydavcı vesiqalarnı almaq içün nevbette turdım, – dey Qırım sakini Dmitriy. – Şimdi dostumnen keldim. Elektron nevbetnen er şey tezce ola, deyler, baqarmız».
Er kesniñ vesiqalarnı deñiştirip yetiştirmezler
Evelden bildirilgeni kibi, rusiyeli vesiqa ve avtomobil nomerlerini Qırım sakinleriniñ tek 10% elde etti. Martnıñ 16 qadar Qırımda 800 biñ avtomobil qayd etilgen edi ve 1 milliondan ziyade aydavcı vesiqaları berildi. Qırım aydavcılarnıñ ekseriyeti ukrain vesiqa ve nomerlernen yürmege devam eteler.
«Men qıtağa barıp olamaycam da! – dep çorlana Aqmescit civarı sakini Sergey. – Menim anda soylarım yaşay, işlerim de çıqa, barmaq kerek ola. Bu rusiyeli nomerlernen Ukrainada maşinanı, çalınğan kibi, cöreme meydançığına qoyarlar. Çünki maşinam, ukrain devlet nomerleri ile qayd etilgen».
Nomerlerniñ deñiştirüvi boyunca qalabalıq Qırım işğal etilgen soñ, birden peyda oldı. O vaqıt, nevbetke Rusiye yaqlı vatandaşlar turğan edi. Şimdi ise, maşina saipleri olarnıñ avtomobillerini qanunsız ilân etilmesinden qorqıp, MREO-ğa aşıqtılar. Aydavcılarnı tenbiyelediler – 2015 senesine qadar resmiyleştirilmegen maşinalar yarımadada tek üç ay buluna bileler. Aksi alda kontrabanda sayılacaq.
Amma, añlaşılğanı kibi, qalğan eki ay içinde MREO gece-kündüz çalışa da, ep bir 900 biñ vesiqanı azırlap yetiştirmez. Onıñ içün Qırım deputatları Rusiye Devlet Dumasına muracaat etip, yarımadada maşinalarnı resmiyleştirmek içün 2017 senesine qadar müddet bermege rica eteler.
