Aqmescit – «Qırım» devlet teleradiokompaniyasınıñ qırımtatar muarririyetinde 10 yıldan ziyade çalışqan hadimlerni işten çıqardılar. Sabıq hadimler reberlerniñ qararlarına mahkemede şikâyet etecekler. Aynı zamanda, deñişmelerniñ teşebbüsçileri alınğan qararlar esaslı olıp, muarririyet yañartılmaq kerek, deyler.
«Qırım» DTRK-nıñ qırımtatar muarririyeti hadimlerniñ işten çıqarıluvı aqqında keçken aftanıñ soñunda belli oldı. Sabıq hadimlerden biri Arzı Selim bildirgeni kibi, iyül ayında Seitislâm Kişveyevniñ yerini alğan muarririyetniñ yañı müdiri Seyran Mamabetovnıñ teşebbüsi ile Zure Pinka, Elmaz Veliyeva, Suriye İbraimova, Ediye Mamutova ve Ayder Yağyayev tutqan vazifelerni terk ettiler.
«Muarririyet faaliyetiniñ birinci künlerinden başlap, anda çalıştıq. Er kesniñ büyük tecribesi bar. Canlı efirlerde çoq çalıştıq, müellif leyhaları, meraqlı yayınlar, üniikal videoarhivni saqladıq. Endi olarnıñ episi işten çıqarıldı. Qollarına emek defterçikleri tuttırıldı», – dep yazdı Selimova Facebook-ta.
Selimovanıñ malümatına köre, muarririyet hadimleri kederlendiler, çünki «yañı akimiyet tarafından bu vazifege tayinlengen adam, televideniye saasında çalışıp, alçaq seviyede olğan muzıkal programmalardan ğayrı iç bir şey yapıp olamadı, endi ise, tek mühbirlerniñ degil de, qırımtatar edebiy til ve medeniyetke yer qaldırmay, bütün qırımtatar muarririyetniñ, efirniñ kelecegini belgiley».
«Qırımtatar muarririyeti yoq etildi, – dep yazdı sabıq muarrir. – Şimdiki vaziyetke köre «yañartılğan ve kelişken» «Haberler» ve Tok-şou» yayınlarnı baqıp, bunıñ aqqında eminliknen aytmaq mümkün 24 yıl devamında çalışqan qırımtatar muarririyeti yoq etildi!»
«Bir çoq yıl sürgen faaliyeti devamında Mambetov icadiy meslekdeşleriniñ ürmetini öyle de qazanıp olamadı. Bunıñ aqqında onıñ tuvğan muzıkal muarririyetinden kelgen mekiyüplerde bildirile, anda işini becerip olamağanı ve paranen bir çoq ayın-oyunlar keçirgeni qayd etile», – dey Selimova.
«Biz, işimizni coyıp, öz vazifelerimizni tüşünmeymiz. 20 yıl içinde yapqan işimiz diletantlarnıñ qolunda qalğanını qasvete etemiz», – qayd etti sabıq hadim.
Rejissör Ediye Mamutova tamam bu kibi fikirde. O, bala tapıp raatlıqta buluna edi, işke üç aydan soñ çıqmaq kerek edi.
Mamutova Qırım.Aqiqatqa aytqanı kibi, işke qaytmağa niyeti bar edi, amma, onı da işten çıqardılar.
«Bu yıllar içinde pekitilgen nesiller bağı şimdi üzüldi. Seyran Mambetovnıñ iş usullarını bilemiz, muarririyetniñ reputatsiyası bozula», – dedi Mamutova.
Onıñ fikirince, yañı şaraitlerde Arzı Selimova, Elmaz Veliyeva, Zure Pinka ve Suriye İbraimova kibi hadimler ketken soñ, «muarririyetniñ intellektual qısımı ğayıp oldı». «Nesiller bağı üzüle, arhiv yoq olacaq, em de qırımtatar muarririyeti qoyğan maqsadlar ve özüne has usullar qalmaycaq»,– dep yazıqsına sabıq rejissör.
Arzı Selimova ve Ediye Mamutova Qırım.Aqiqatqa bildirgenleri kibi, mahkemege muracaat etip, şikâyet etecekler.
«Qırım» DTRK yanında medeniyet hadimlerniñ professional birleşmesiniñ reberi Оlga Minayeva Qırım.Aqiqatqa izaat berip, bu vaziyetten haberi bar olğanını ayttı. Onıñ sözlerine köre, birleşme qırımtatar muarririyetinde işten çıqarıluv adiseleri boyunca şikâyetler azırlay.
«Telekompaniya reberleriniñ hadimlerni işten çıqarmaq qararında bir sıra hatalar bar, onıñ içün mahkemege baracaqmız. Adalet tiklenmegence, eñ yuqarı mahkemege qadar yetermiz», – dedi Minayeva.
Qırımtatar devlet kanalımı?
Seyran Mambetov işsiz qalğan hadimlerniñ fikirinen razı degil. Onıñ aytqanına köre, qırımtatar muarririyetiniñ yayınları alçaq seviyede olğanı içün, muarririyetni yañartmaq qararı alındı.
«Qırımtatar muarririyeti içün utana edim. Anda er daimqarışıqlıq edi, kim ne istese, onı yapa edi. İstegen vaqıt kelip, ketek ediler. İç bir şey yoq edi. Tek özüni dea sayıp, maqtanıp ördiler. İşten çıqarılğan hadimlerniñ yayınlarını iç bir kimse baqmay edi. Onıñ içün biz yañı icadiy adamlarnı işke aldıq. Sabıq hadimler ise, 7 adam, anda bir kimseni sığdırmay ediler»,– dep añlattı Mambetov.
Qayd etkeni kibi, muarririyet qırımtatar programmaları departamenitne çevirildi, onıñ esasında yañı leyhalar teşkil oluna, hadimlerniñ sayısı arttı, kelecek sene, tehnikanı satın almaq içün 45 mln. ruble etrafında sermiya yırılacaq. «Biz qırımtatar devlet telekanalnı meydanğa ketirmek içün çalışamız, – dedi Mambetov. – Yani, yañartuv işlerni alıp baramız, ve bu işniñ neticelerini siz özüñiz körersiniz».
Aynı zamanda, közeticeler qayd etkeni kibi, qırımtatar muarririyetniñ yolbaşçıları deñişkeninen, hadimler de işten çıqarılğan soñ, muarririyetniñ siyaseti de deñişecek. Olarnıñ fikirince, kanalda Meclisniñ noqtai nazarı akis olunmaycaq, mühbirler tek «akimiyetke» yaqın olğan ya da anda çalışqan qırımtatarlarnıñ fikirlerini aydınlatacaqlar.
Belli ki .mayıs ayında «Qırım» DTRK nazirler Şurasınıñ qararınen «Qırım» Teleradiokompaniyası» devlet muhtar müessisesi olaraq adlandı. İyülde müessise yoq etilip, onıñ esasında Rusiye qanunlarına binaen, yañı soyu meydanğa ketirildi. Kompaniya hadimlerini ya yañıdan işke aldılar, ya da işten çıqardılar.
