Online protesto kampaniyaları bir çoq vaqıt tesirli bir usul olğanını çoqtan añladım. Bazı vaqıtları öyle kampaniya cemiyette degil, ukümet qararında deñişmelerge bir sebepçi ola. Şunıñ içün haber kampaniyaları «Qırım baarі» devamında nasıl rol oynağanını tarіf etmek isteyim.
Bir, lâkin er keske belli olğan misal ketireyim. Men de o misalni yahşı bilem, çünki onı meydanğa ketirgenlerniñ arasında edim. Misalim işte bu - Mustafa Abdulcemil Qırımoğlu’nı avatarkağa yerleşme flash-mob kampaniyası.
Tarifim aprel ayınıñ soñundan başlana. Şu vaqıt qırımtatar halqınıñ lideri Ukrayna milletvekili Mustafa ağa Qırım ziyareti vaqtında Vatanda bulunması ile bağlı qıyınlıqlarğa rastkeldi. O zaman bazı Qırım siyasetçileri Cemiloğlunı teñqid etip, Qırımdan ketken soñ keri qaytıp olamayacağını haber ettiler. Bir taraftan, qırımtatar halqı, qartmı olsun yaşmı olsun, Qırım ukümetiniñ böyle qararına qatiyen qarşı çıqtı. Devlet, Mustafa ağanıñ halq içün de avtoritetinden qorqaraq ve Qırımğa kirişini yasaqlayaraq qırımtatarlarnıñ küçü nede olğanını bildirdi.
Şundan sebep, Qırım Devlet teleradiokampaniyasında «yuqarıdan» kelgen bir qarar yüz berdi - Cemiloğlunı ne bir intervyude, ne de bir süjette köstermemektir. İşte bir ihtiyar adamdan o qadar qorqtılar.
Tabiy ki qırımtatar redaktsiya hadımleriniñ biri o qararnı qabul etmedi, ve öyle bir şey bar olğanı İnternette açıqladılar. Devlet TV’sinde Qırımoğlu ile süjetler yasaqlanğanından haber İnternetke kirip, içtimaiy gruppalar adminlerine de barıp yetti. O vaqıt men özümniñ şahsiy blogumda qısqa bir tezkere yazdım ve öyle şekilde er kesni öz avasına Mustafa ağanıñ portretini yerleştirmege davet ettim.
Aynı künü (aprelniñ 21) biraz vaqıt keçken soñ içtimaiy saytlarda yazğanım tezkerege beñzegen ve Cemiloğlu’nı avatarkağa yerleştimege çağırğan bir çoq yazılar peyda oldı. Bir de yazılarğa Mustafa ağanıñ bir qaç portreti qoşuldı, er kes istegen soyunu ala berdi.
Tıpqı öyle yazılar da Maydan davasına ait gruppalarda yerleştirildi. O yazılarnı bütün Ukraynada yaşağan bir çoq İnternet qullanıcıları da paylaştı.
Birazdan yüzlerce adamlar Cemiloğlu resimini avatarlarğa yerleştirmege çağırğan yazılarnen paylaştılar. Şimdi de, bayağı vaqıt ötken soñ, o yazı 319 adamnıñ divarında saqlı olıp tura.
Repostlarnıñ çoqusı, tabiy, Qırımda yapıldı. Faqat qırımtatarlar degil, er kes onı yaptı - ruslar da, ukraynliker de repost yapqanlar arasında barlar.
Mustafa ağanıñ sureti yalıñız avatar şeklinde degil, çeşit türlü usullarda qullanıldı. Vatanperver yaşlar atta onıñ ile subet yapqan vaqıtta çıqarılğan resimini ve ya plakatlarnı yaptılar. Portretist ressamlar da çette qalmadılar.
Qırımoğlu ile suretler şimdiki Qırımda olıp keçken bazı areketlerge narazalıq manasına kelip protesto usulı oldı. Mustafa ağamızğa yalıñız qırımtatarlar degil, slavân halqlarından çoq adamnıñ da qoltutqanı bayağı meraqlı bir şey oldı. O künlerde qırımtatarlarnıñ beşte biri öz avatarı yerine liderimizniñ portretini qoydı. Bu flash-mob em vkontakte, em facebook, em de Google+’te yüz berdi.
Biraz vaqıt ötken soñ Devlet TV’sinde qırımtatar Milliy Meclisi azaları ile süjetler yapılımağa kene devam etti. Lâkin köstermemesi aqqında qarar olarnıñ tarafına da tiydi. Şube yoq ki buña avatar mucadelesi de isseni qoştı.
Amma daa biraz vaqıt keçken soñ qırımtatarlar ve ukümetni daa uzaq etken bir vaqıya oldı. Em de avatarlar vaziyetni qolaylaştıramadı...
Asan Emir-Sale, Qırımlı bloger
«Bloglar» rubrikasında bildirilgen tüşünceler müelliflerniñ noqtai nazarını bildirip, muarririyetnen aynı olmaması mümkün
