Üsein Bahçisaraylı
Sudaq – Sudaqtaki Yañı Maale qasabanıñ sakini Ayşe Seytosmanova 78 yaşında. 1944 senesi o 8 yaşında edi.
Ayşe tuvğanlarınen beraber Taraqtaş köyünde yaşay edi. Mayıs 18 künü tañda evniñ qapusını qaqtılar. Kelgen askerler: «Davay, davay, davay!», – dep qıçıra ediler, dey qadın.
Sürgünlikten bir kün evelsi köy yanında askerler ve maşinalar toplanğan edi. «Biz o vaqıt, olar ne sebepten kelgenini bilmey edi»,- dep hatırlay Ayşe Seytosmanova. Qırımtatarlarnı alıp ketecekte, anası azbar ayvanlarnı çezip, ölüvden qurtardı. «Evimizde olğan er şey qomşu ruslarğa qaldı», - dey qartana.
Özbekistanğa yol alğan trenni Ayşe Seytosmanova endi hatırlamay. Yalıñız vagonnı esinden çıqarmay, anda o, 8 yaşında qız bütün yol oturıp ketti.
Ğurbetlikke kelgeninen qorantağa ufaçıq ev ayırdılar. Qartana hatırlağanı kibi, «evniñ ne penceresi, ne qapusı bar edi, o qadar sers edi ki, atta taymaq mümkün edi». Ayşeniñ 16 yaşındaki ağası tarladan pirniç tobannı ketirdi, onı töşek ve yastıq yerine qullandılar.
Bütün ömür devamında Ayşe Seytosmanova pamuq cıyıp yaşadı. «Biz östürip, toplay edik», - dey qartana. Özbekistanda, qoranta Marhamat rayonınıñ Palvantaş qasabasında yaşadı. Qırımdan ketirilgen eşyalarnı qullanmay tuta ediler, adamlar Qırımğa qaytacaqlarına ümüt besley ediler.
1991 senesi Ayşe Seytosmanova qorantasınen berber tuvğan Qırımğa qayttı. Şimdiki vaqıtta doğğan, ösken ve sürgün etilgen evniñ yanında yaşay.