Ukraina prezidenti Petro Poroşenko BM Baş assambleyasınıñ 73-ünci sessiyasında çıqışta bulunıp, siyasiy mabüsler Vladimir Baluh ve Oleg Sentsov, Qırımnıñ askerleştirilmesi ve Rusiyeniñ BM Halqara mahkemesiniñ Qırımtatar Milliy Meclisiniñ yasağını lâğu etmek qararını yerine ketirmege istemegeni aqqında tarif etti.
Petro Poroşenko bunı dedi:
«Qırım çiftçisi Vladimir Baluh tutulıp, evinde Ukraina bayrağını tiklegeni içün 5 yılğa apiske alındı. Qırım rejissöri Oleg Sentsov uydurılğan qabaatlavdan sebep Rusiye şimalindeki koloniyada 20 yıl apis cezasını çeke. Em Oleg, em Vladimir narazılıq bildirmek içün açlıqnı ilân etti, şunıñ içün şimdi ayat ve ölüm arasında qaldılar. Dünya boyunca bu cesür adamlarnı azat etmek içün kösterilgen destek ve birlikke büyük emiyet kösterem».
Aqmescit SİZOsında aman-aman 200 künden berli açlıq tutqan ukrain faali Vladimir Baluhnıñ alı «pek ağır», dep ayta Ukraina Yuqarı Radasınıñ insan aqları vekâletlisi Lüdmila Denisova. O, sentâbrniñ 25-nde Facebookta şunı yazdı:
«Apishane memuriyeti tarafından zorbalıq kördi, cigeri, sırtı ve başına urğanlar. Alı pek fenalaştı… Vladimir tibbiy yardımğa muhtac. Ümüt etem ki, eñ yaqın vaqıtta Qızıl Haç Halqara komiteti oña mustaqil ekimlerni yollar».
Qırım aq qorçalayıcı gruppasınıñ eksperti Vladimir Çekrıgin qayd ete ki, Ukrainanıñ siyasiy mabüsniñ alı aqqında obyektiv bir malümatı yoq.
– Şimdi tek advokat ve cemaat qorçalayıcısından haber bar. Amma olar alına tek tışqı körünişinden ve aytqan şikâyetlerine köre qıymet kese bile. Soñki sefer Baluh yüregi ağırğanını aytqan edi, lâkin sebebini ancaq teşkerüv neticesinde bilmek mümkün. Elbette, SİZOda bunı yapmaq imkânsız. Baluhnıñ köteklenmesi aqqında dos-doğru bir malümat daa yoq, amma imayeniñ öz strategiyası bar, kerek olsa, advokatlar tüşüngenlerini aydınlatır. Belki de, Vladimirniñ vaziyetini daa beter yapmağa istemeyler ya da başqa bir sebepleri bar. Şimdi iyülniñ 5-nde çıqarılğan ükümge qarşı şikâyet arizası baqıla, Baluh umumiy rejim koloniyasında 5 yıl qalmasına ve 10 biñ ruble para cezası tölemesine üküm etilgen edi. O, oktâbrniñ 3-nde mahkemege ketirilmesini istep ariza yazdı. Vladimir Çekrıgin Baluhnıñ ükmü lâğu etileceginden ya da yımşatılacağından şübelene.
– «Patronlar davasındaki» şikâyet arizasından soñ apis cezası 2 ayğa qısqartılğan edi, böyle bir şey yapa bileler. Radikal bir deñişme olacağını beklemeymiz. Eñ esası, Baluhnıñ Rusiyege avuştırılmamasıdır. Onıñ Qırımda qalmasında israr etemiz, soy-soplarınıñ kelmege çaresi olsun. Em de uzun yolğa dayanamaması mümkün. Vladimir açlıqnı toqtatmaq niyeti aqqında bir şey aytmadı ve sıñırlı bir şekilde beslene. Mence, o, almaştırıla bileceklerden biri ola, amma, bilgenime köre, Rusiye tarafından bir areket yoq. Ukraina tarafı teslim ete bilecek Rusiye vatandaşlarınıñ adlarını ayttı, amma Rusiye qıbırdamay.
Ukraina ombudsmeni Lüdmila Denisova, Oleg Sentsovnıñ alınen bağlı soñki malümatnı paylaştı:
«Rusiye prezidenti yanındaki vatandaş cemiyetiniñ inkişafı ve insan aqları şurasınıñ reisi Mihail Fedotovdan cevap aldım… Onıñ malümatına köre, sentâbrniñ 12-nde Labıtnangi şeer hastahanesiniñ konsiliumı oldı. Olar Olegniñ alı stabil olğanını tanıdılar… Bugün Oleg tayanma-areket apparatınıñ hastalığı sebebinden dispanserde nezaret altında buluna. İyünniñ 8-nden berli oña ğıdalı qarışma berile ve er kün infuzion terapiya yapıla. Bundan ğayrı, maalesef, Rusiyeden isbatlaycaq bir vesiqa kelmedi, men ise bunı çoqtan talap etem. Ekimler konsiliumınıñ resmiy hulâsası yoq. Maña berilgen malümatnıñ doğru olğanından ve tibbiy baquv keyfiyetinden şübelenem, çünki şeer hastahanesinde oña başından berli yaramay yanaşqan ediler».
Rusiye aq qorçalayıcısı Sergey Şarov-Delone Kremlni ukrainalı siyasiy mabüslerni almaştırma meselesinde qararsız olğanında şekley.
Bu akimiyetimizniñ damnası – kimse qararlarnıñ qabul etilmesinden öz boynuna mesüliyet almağa istemeySergey Şarov-Delone
– Elbette, açıq, mustaqil baqınuvğa irişmek kerek. Ne yazıq ki, Rusiyeniñ insan aqları şurası da akimiyetke qoltutqan bir qurulış oldı. Eki afta evelsi Sentsovnı körgen Dmitriy Dinze ile subetim felâket olğanını tasvirlemese de, Mihail Fedotovnıñ bildirgenlerinden qat-qat telâşlı bir şey olğanını isbatlay. Sentsovnıñ mecburen aşatılması meselesinde Cezalarnı yerine ketirüv federal hızmeti mustaqil degil, qarar almay. Maalesef, Rusiye akimiyeti vaziyetni deñiştirmek içün qıbırdamay. Bazı areketler olğan edi, amma şimdi yoq oldı, aqibetlerni körmemezlikke uralar. Mence, bu akimiyetimizniñ damnası – kimse qararlarnıñ qabul etilmesinden öz boynuna mesüliyet almağa istemey.
Sergey Şarov-Deloneniñ fikirince, Rusiye sisteması özüni sovetlerden beter kösterdi.
Ğarp daa da sert olıp, Rusiye akimiyeti qarşısında daa qararlı adım atmalıSergey Şarov-Delone
– Sovetler sisteması dissidentlerge qarşı cinaiy işler uydura edi, amma dissidentler de bar edi. Şimdi o, dissidentlerni uydura ve olarnı mahsus hızmetlerniñ menfaatları içün özü meydanğa ketire. Olarğa «bas» emri berildi, ve olar kimsege baqmay. Sovetler zamanında böyle bir şey yoq edi. Biz ne köremiz: insan öz aqları içün, bir şey almaq içün degil de, diger insanlarnı qorçalamaq içün açlıq tuta. Mence, Ğarp daa da sert olıp, Rusiye akimiyeti qarşısında daa qararlı adım atmalı.
(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)
Aleksandr Golubov, Qırım.Aqiqat Radiosınıñ alıp barıcısı
