Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarovnıñ fikirince, Qırımnen bağlı qanunlarnıñ qabul etilüvi Rusiyege Ukrainanıñ işğal etilgen yarımadanı qaytarmaq niyetinde olğanını kösterecek yahşı bir işaret olacaq. Bu aqta o, Qırım.Aqiqatqa ayttı.
«Yaqın vaqıtta «Ukraina Anayasasınıñ Qırım deñişmelerine ilâve qoşulması», «Qırımtatar halqınıñ statusı» qanunınıñ leyhası ve «Ukrainada tamır halqlar» qanunınıñ leyhası qabul etilse, em ukrain cemiyeti, em halqara ortaqlarımız, em istilâcı devlet – Rusiyege – Qırımnı qaytaracağımıznı ve Qırımnıñ keleceginden mesüliyetli olğanımıznı añlağanımıznı kösterip, bütün dünyağa mustaqil Ukraina devleti terkibinde Qırımnıñ inkişaf formatını taqdim etecekmiz», – dedi Çubarov.
Qırımtatar Milliy Meclisi IX çağırılış Yuqarı Rada deputatlarını Ukraina Anayasasınıñ X «Qırım Muhtar Cumhuriyeti» maddesine deñişmeler kirsetmesine çağırdı.
Keçken sene mayıs ayında Ukrainanıñ beşinci prezidenti Petro Poroşenko, Ukraina Yuqarı Radası mustaqil Ukraina terkibinde qırımtatar muhtariyetine dair deñişmelerni Ukraina Anayasasına kirsetmeli, dep bildirgen edi.
2014 senesi martnıñ 20-nde Ukraina Yuqarı Radası qırımtatarlarnı Qırımnıñ tamır halqı dep tanıdı. Bu qararğa 283 halq deputat rey berdi. Ukraina qırımtatar halqınen diger milliy azlıqlarnıñ Ukrainanıñ tamır halqı olaraq etnik, medeniyet, til ve din kimliginiñ saqlap qalması ve inkişafını kefil olmaqta.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
