Yalıñız tintüvler degil: 2020-nci senede Qırımda insan aqları bozulmasınıñ foto delilleri (fotogalereya)
Noyabrniñ 3, Aqmescit. Qırımda Rusiye polisiniñ hadimleri «Qırım birdemligi» ve «Grani-ru» internet neşriniñ mühbirlerini yaqalay.
Vilen Temeryanov (ortada), Ablâmit Ziyadinov ve faal Ernest Bekirov Qırman «Hizb ut-Tahrir davası» boyunca mahkeme keçirilgende Aqmescitte mahkeme binası yanında ediler. Olar mabüslerge üküm çıqarılmasını közete ediler, amma Rusiye quvetçileri olarnı «Kütleviy tedbir iştirakçisi tarafından toplaşuv, miting, numayış, yürüş ya da piket keçirüv nizamını bozuv» maddesine binaen qabaatladılar.
Dekabrniñ 28-nde saba Rusiye polisiniñ hadimleri cemaat jurnalisti Vilen Temeryanovnı "mecburen iş maşinağa oturtıp evden alıp ketken ediler.
Bir sıra halqara vesiqa insanlarğa er yerde ve maniasız malümat toplamaq, bermek ve yayınlamaq aqqını temin ete
Nobrniñ 24. Aqyar sakinlerini Rostov-na-Donuğa Rusiye ordusında hızmet etmege yibereler. Rusiye Mudafaa nazirliginin yayınlağan fotresminde, olardan tek beşi kösterilgen, amma şu künü Aqyardan Rusiyege eñ azından otuzğa yaqın askenr namzetini yollanğan edi. BMT Rusiyeni Qırım sakinlerini öz Silâlı Quvetlerine arbiy hızmetke celp etmesini toqtatmağa defalarca çağırdı.
Qırım uquq qoruyıcı gruppası bildirgenine köre, Rusiye Qırım sakinlerini öz ordusına hızmetke celp etip, cenk vaqtında grajdan ealiniñ qorunması aqqındaki Jeneva şartnamesini boza. Aynı zamanda, ukrain uquq-qoruyıcıları Kreml nezaretinde olğan müessiseler Qırım sakinlerine qarşı Rusiye ordusında hızmet etüvden qaçınğanları içün cinayet davaları açılğanını da muntazam tarzda qayd eteler
Oktâbrniñ 31. Rusiye polisi Qırmandaki «Hizb ut-Tahrir davasınıñ» mabüsi Rustem Emiruseinovnıñ anası Zure Emiruseinovadan «Oğlum – terrorcı degil» degen yazuvlı şiarını tutıp ala ve oña qarşı protokol tize.
Umumdünya İnsan aqları beyannamesi ve bir sıra diger halqara vesiqa tınç itiraz maqsadınen beraberlikte er kesniñ serbest toplaşmaq aqqını kefalet ete.
«Hizb ut-Tahrir» halqara islâm siyasiy teşkilâtı, bütün musulman devletleriniñ islâm halifeligine birleştirilmesini öz maqsadı olğanını ayta, amma olar, bu maqsatqa irişmek içün terroristik usullarnı red ete ve Rusiyede adaletsiz taqip etilgenini ayta. Rusiye Yuqarı mahkemesi 2003 senesi «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtını «terrorist» birleşme cedveline kirsetip, onı yasaq etti
İyülniñ 7. Rusiye quvetçileri Qırımda «Hizb ut-Tahrir» teşkilâtınıñ faaliyetinde iştirak etmesinen şübeli sayılğan qırımtatarlarnıñ evlerinde tintüvler keçire.
O zaman Rusiye FSB-si sekiz insannıñ evini tintti: Aleksandr Sizikov, Alim Sufyanov, Seyran Hayretdinov, Emil Ziyadinov, İsmet İbragimov, Vadim Bektemirov, Zekirya Muratov ve Dilâver Memetov. Soñkisinden ğayrı er kes tevqif etildi. FSB, bu insanlar «Qırım sakinleri arasında terror mefküresini yayıp, qırımlı musulmanlarnı öz saflarına celp etti», dep bildire.
2020 senesi İnsan aqları künü COVID-19 pandemiyası vaqtında bu aqlarğa riayet olunmasına bağışlandı. Oktâbr ayında bu davanıñ iştirakçilerini psihiatrik ekspertizasını keçmege mecbur ettiler. Müessisede bulunğan zaman koronavirusnen kütleviy bir yuqma qayd etildi
Oktâbrniñ 1, Yalta. Qırımdaki mektep talebeleri «Nesillerniñ hatıra vahtası» aktsiyada iştirak ete. Olar rus arbiy urbasına kiyingen ve qollarında da silâ bar. Qırım.Aqiqat mühbiriniñ haber etkenine köre, iştirakçilerden biri aktsiya vaqtında esini coyğan. Tedbir vaqtında balalar «Ebediy ateşniñ» «fahriy qaravulı» vazifesine qoyula edi.
Uquq qoruyıcılar bun Qırımda tasilniñ arbiyleştirilüvi kibi sayalar. Olar buña halqara gumanitar uquqnıñ bozuvı deyler
Fevralnıñ 23, Aqmecit. Rusiye arbiy urbasında insanlar balalarğa silâ kösteri vu tutmağa bere.
Uquq qoruyıcılar, tasil ve balalarnıñ arbiyleştirilüvi, balalar arasında cenk propagandası – Bala aqları şartnamesinin bozuluvı olğanını bildireler
İyunniñ 20, Aqyar. Yunarmiya talebeleri içün Rusiye arbiy-vatanperverlik teşkilâtınıñ azaları Ekinci cian cenki bitmesiniñ 75 yıllığına bağışlanğa paradnıñ repetitsiyasında iştirak ete. Aynı zamanda, şu vaqıt Qırım ve Aqyarda koronavirustan ölümler endi qayd etilgenine baqmadan, koronavirus yuqunçında qoruv qaidelerge riayet etilmegen.
Uquq qoruyıcılar Qırımda balalarnıñ arbiyleştirilüvinden ğayrı, bütün bu pandemiya vaqıtnda devam etmesinen raatsız. Qırım uquq qoruyıcı gruppasınıñ eksperti İrina Sedovanıñ bildirgenine köre, bütün bular Şartnamede yazılğan balalarnıñ sağlıq qoruv aqqını boza
Noyabrniñ 2. Qırımdan Rostov-na-Donuğa Qurman Hizb ut-Tahrir davası mabüsleriniñ ükmü ilân etilecek mahkeme oturışına yolğa çıqqan yüzge yaqın qırımtatar Rusiye polisiniñ hadimleri tarafından Keriç köpründe bir çoq vaqıt devamında tutuldı,
Advokat Nikolay Polozovnıñ bildirgenine köre, Rusiye quvetçileriniñ areketlerinde halqara añlaşma ve şartnamelerniñ bir sıra bozuluvı bar, Umumiy insan aqları beyannamesiniñ 13-ünci maddesi, Avropa insan aqları ve esas serbestliklerni qoruv beyannamesiniñ 14-ünci maddesi ya da er çeşit ırqiy ayırım şekillerini yoq etüv Halqara şartnamesi bozula