Keçken cumaaqşamı künü Aqmescitteki Kiyev rayon mahkemesiniñ qadısı Mihail Belousov halq arasında «Veciye Kaşka davası» adını alğan cinaiy iş boyunca dört qırımtatar faaline qarşı mahkeme tahqiqatını aşıqa-aşıqa bitirdi. Mahkeme tahqiqatı devamında neler belli oldı, mabüsler mahkemede ne dedi, qadı bu davanıñ angi inceliklerini tedqiq etmekten vazgeçti – bu maqalede tarif etile.

Delilsiz qabaatlav

Dört qırımtatar faali – Kâzim Ametov, Bekir Degermenci, Ruslan Trubaç ve Asan Çapuh – para talap etüvde qabaatlanıp, mahküm etilip başlandı. Qabaatlav qararına baqılsa, olar cinaiy añlaşma tizip, Türkiye vatandaşı Yusuf Aytandan yedi biñ dollar miqdarında para olacaq oldılar. Bu kişi qırımtatar milliy areketiniñ meşur vekili Veciye Kaşkanıñ torunınen evlenip, onı terk etkeni içün «qast etüv» qurbanı oldı.

Veciye Kaşka (soldan birinci) «fevral 26 davasınıñ» oturışuvı keçirilgen Aqmescit Merkeziy rayon mahkemesiniñ binası ögünde. 2016 senesi oktâbrniñ 7-si. Arhiv fotoresimi

Prokuraturanıñ malümatına köre, cinaiy gruppa zarar körgen kişini qorquzıp, aytılğan paranı qaytaracağına dair senet yazmağa mecbur etti, kelecek körüşüvlerde ise Aytannı beden cezası ile qorquzıp, maşina vesiqalarını tutıp alğan ekenler. Bundan ğayrı, Asan Çapuhnıñ evini tintken uquq qoruyıcılar üç Kalaşnikov avtomatını ve bir qaç magazinni «tapqan» eken.

Bunı isbatlamaq içün prokuratura bir sıra şaat ketirdi, olarnıñ ekseriyeti ise tahqiqat tedbirleri vaqtında şaat olğan edi. Olar dava içün müim bir şey aytıp olamadı, tek «para talap etkenler» tutulğanda can bergen Veciye Kaşka yaramağanını, lâkin ilk yardım ekimleri tahqiqat tedbirlerinde iştirak etmege izin bergenini bildirdiler.

Bundan ğayrı, qabaatlav şaatlarınıñ bir qısmı prokuraturanıñ malümatını red etti. Mahkemede sorğuğa çekilgen Kurtseit Abdullayev Aytandan kimse para talap etmedi, dedi. Zarar körgen kişiniñ eski apayı Aliye Kaşka Aytan ondan ayırılğanda qartanasınıñ tedaviylevine ayırılğan yedi yüz dollar hırsızladı, dep bildirdi mahkemege.

Kurtseit Abdullayev

Bundan da ğayrı, qabaatlav mahkemede operativ tedbirlerniñ aydınlatılğan malümatına diqqat celp etti: Asan Çapuhqa ait cep telefonınıñ ses qaydları, zarar körgen kişi ile subet qaydları. Er vaqıt olğanı kibi, mahkeme bu vesiqalarnı tedqiq etti, amma mündericesini oturışuvda aydınlatmadı. Şu sebepten çetten qıymet kesmege imkânsız ola, diñlengen subetler dört mabüsniñ qabaatını isbatlaymı-yoqmı belli degil.

Zıddiyetleri olğan aferist

Mahkeme bu davanıñ zarar körgen kişini – Türkiye vatandaşı Yusuf Aytannı – üçünci kereden sorğuğa çekip oldı. Zarar körgen kişiniñ mahkemede aytqanlarını ve sorğusı vaqtında angi uymamazlıq qayd etilgenini Qırım.Aqiqat daa evel bildirgen edi.

Onıñ aytqanına köre, mabüsler tek Qırımdan çıqaracaqlarınen qorquzmadı, büyregini kesip alır, öldürir ve atta qulluqqa satarlar, dep aytqan ekenler. Aytan bütün bu qorquzuvlarnı ciddiy körgenini ayta, faqat para talap etüvge oğrağanından bir ay keçken soñ eski apayınıñ ev azabarından maşinasını raat-raat alıp oldı.

Diger müim incelikler arasında daa bir şey bar – zarar körgen kişi Aliye Kaşka ile evli olğanda diger şahsiy munasebetleri bar olğanını tanıdı. İşbu cinaiy iş çerçivesinde bunıñ emiyeti yoq, amma em Aytannıñ, em qabaatlavnıñ malümatına tenqitnen yanaşmağa sebep bar. İmayeniñ fikirince, Aytan – adiy aferist, Aliye Kaşka ise onıñ daa bir qurbanı oldı.

İmaye Aytannıñ tahqiqatta ve oturışuvda bergen malümatlarını qıyaslamağa talap etkende qadı Mihail Belousovnıñ cevabı meraqlı oldı. Başta qadı sorğu daa bitmedi dep, malümat seslendirmekten vazgeçti. Soñra ise imaye bunı talap etecegini añladı – advokatlarnıñ zarar körgen kişige sual bermege imkânı olmasın dep, bir qaç künge teneffüs ilân etti.

Qartanağa yardım etecek ediler

Zarar körgen kişi Veciye Kaşkadan borc alğan edi. Bunı imaye şaatları Abdureşit Cepparov ve Saniye Ametova sorğu vaqtında tasdıqladılar, bu malümat bu cinaiy iş çerçivesinde pek müim ola. Şaat Cepparovnıñ mahkemede bergen malümatına köre, Yusuf Aytannıñ Aqmescit, Saq, Krasnodar ülkesinde borcları bar edi. O, yapmağan işleri içün para alğan edi. Bu borclarnı qapatmaq içün Aytan Veciye Kaşkadan para alıp, kredit bergenlerge para qaytardı.

Abdureşit Cepparov

Şaat Saniye Ametovanıñ mahkemege bildirgenine köre, Veciye Kaşka Aytan olardan para alıp ğayıp olğanını tarif etken edi. O, qoranta paranı diplomatik yollarnen qaytarmağa istedi ve dört qabaatlı kişi aldatılğan qartanağa yardım etmege tırışqan edi, dep qoştı. Bundan ğayrı, mahkemede Aytannıñ eski apaylarından biri sorğuğa çekildi, o, ayırılğan soñ ailelerini ziyaret etmegen edi, dep bildirdi. Beraber yaşağanda ise Türkiyede ömür arqadaşı ve üç balası, diger şeerlerde de çoq qadını bar olğanı belli oldı, dedi.

Şaatlarnıñ malümatı sayesinde Asan Çapuhnıñ evinde peyda olğan üç avtomatnen bağlı vaziyet de aydınlatıldı. Qomşuları tarif etkenine köre, evi tintüv keçirilmezden bir qaç saat ögüne sarıp alınğan edi. Tintüvden beş daqqa ögüne araba qapusına boz «Lada Priora» keldi, andan çıqqanlar evge kirip, silânı gizliden qoyması mümkün edi, dep tüşüne imaye. Qadı bu videonı baqmağa kesen-kes razı olmadı. Bundan ğayrı, mahkeme mabüslerniñ qabaatsız olğanını isbatlaycaq delillernen bağlı daa dört muracaatnı red etti.

FSB provokatsiyası

Qabaatlanğan Asan Çapuh da silânı uquq qoruyıcı organlarınıñ hadimleri gizliden qoyğanından şübhelenmey. «Menim olsa, bu silâda izlerim qayda?», – dep cevap berdi o, mahkemedeki sorğu vaqtında. O, Yusuf Aytannen bağlı adiseni FSB hadimleriniñ evelden planlaştırılğan provokatsiyası dep sayğanını bildirdi.

321 kün SİZOda. Asan Çapuhnıñ ikâyesi (video)

Qalğanları böyle bir şey aytmadı, lâkin añlaşma olğanını ve zarar körgen kişiniñ parasına saip olmaq niyetleri bar olğanını bir ağızdan inkâr ete. Er biri olarnıñ iştiraki tek aldatılğan ve parası aferist tarafından hırsızlanğan qart Veciye Kaşkanıñ tarafını tutmaqnen bağlı edi, dep bildire.

Kâzim Ametov qabaatını iç tanımay, mahkemedeki çıqışını bundan başladı. Ruslan Trubaç zarar körgen kişige bir kere şamar urğanını tanıdı. «Bala kibi! Masal aytmasın!», – dep qayd ete Trubaç. O, bu areketleri yañlış olğanını tanıp, zarar körgen kişi ondan büyük insanlarnı aldatıp buña mecbur etti, dey.

Bekir Degermenci de Aytannen sert laf etilgenini inkâr etmey. Aynı vaqıtta o, qorquzılğanını ve bir zarar ketirmek niyetleri bar olğanını inkâr ete. Sorğu vaqtında borc qaytarıluvınen bağlı qanunlarğa, belki de, uymağanını, amma maneviy ceetten başqa çaresi yoq edi, dep ayta. «Bugün de böyle vaziyet olsa edi, aynısını yapar edim!», – dep qayd etti Bekir Degermenci.

İmaye diger delillerni qoşmaq içün mahkemeni başqa künge avuştırmağa rica etti, amma mahkeme razı olmadı. Munaqaşalarğa azırlanmağa teklif etken prokurornıñ muracaatını ise qanaatlendirdi. Buña ve qadınıñ delillerni diqqatnen tedqiq etmekten vazgeçkenine baqılsa, aprelniñ 10-na belgilengen munaqaşalar qadınıñ bu dava boyunca qararğa tesir etmeycek, dep tahmin etmek mümkün.