Adise-vaqialar yerinde olmağan şaatlar, Moskvada qayd olğan ve operativ hadimlerge oşağan «tesadufiy keçkenler», E Merkezinden şaatlar. «Veciye Kaşka davasında» soñki künlerge qadar esli-başlı qırımtatar faalleriniñ para talap etkenlerini isbatlaycaq bir delil yoq edi. Fevralniñ 20-nde olıp keçken oturışuvdan soñ bazı şeyler añlaşıldı.
Yüksek sesli
Aqmescitniñ Kiyev rayon mahkemesi «para talap etken» esli-başlı dört qırımtatar cemaat faaline qarşı açılğan davanı baqmaqta. Olarnı Türkiye vatandaşından yedi biñ dollarnı talap etkenlerinde qabaatlaylar – bu para berilgende olarnı tutqan ekenler. Mabüslerniñ aytqanına köre, olar türkten qırımtatar milliy areketiniñ veteranı Veciye Kaşkadan alğan borcunı qaytarmasını talap etken ediler. Veciye Kaşka endi bir şey aytıp olamaz – mabüsler tutulğanda o, can berdi.
Fevralniñ 20-nde olğan oturışuvda prokuratura qabaatlayıcı tarafnıñ şaatlarını sorğuğa çekip bitirdi. Lâkin Yusuf Aytannıñ (Türkiye vatandaşı) borc almaqnen beraber para hırsızlağanını tasdıqlağan Veciye Kaşkanıñ soy-sopları sorğuğa çekilmedi. Diger şaatlar ise yañı bir şey aytmadı. Mahkemede sorğuğa çekilgen Ekstremizm ile küreş merkeziniñ hadimleri ve şaatlar FSB hadimleriniñ türkke işaretlengen para bergenini, mabüslerniñ tutulğanını ve tintüvlerni kördi. Mında para talap etilüvnen bağlı bir şey olmadı.
Soñki vaqıtqa qadar tahqiqat şaat Yuriy Baranovnıñ malümatını «bahşış» olaraq saqladı kibi fikirler bar edi – o, mabüslerni tanıy, olar tutulğan künü onıñ evi de tintilgen edi. Mahkemege kelmedi – İç işler nazirliginiñ malümatına köre, Kyivge köçti. Mahkemede seslendirilgen malümatqa köre, o, mahküm etilgenlerniñ yanına şarqiy tış qıyafeti olğan Yusuf adlı kişi kelgenini körgen edi. Onıñnen sert ve yüksek sesli bir laqırdı oldı, şu sebepten Baranov uzaqlaşıp, ne aqta laf etkenlerini eşitmedi.
«Kelin bedeli»
Oturışuvda prokuror zarar körgen Yusuf Aytannıñ şaatlığını onı mahkemege çağırmayıp seslendirmek içün kene izin almağa tırıştı. Bundan evel Aytan esnas iştirakçilerine Rusiyeni terk etkenini bildirdi, amma İç işler nazirliginiñ malümatına köre, çetel vatandaşı Krasnodar ülkesinde buluna. Prokuror şaatlıqnı onı mahkemege ketirmeyip seslendirmege acet olmağanını tanıdı, sorğu ise başqa künge avuştırıldı.
Mahkeme oturışuvında seslendirilgen beyanatta fikirleriniñ esas manası añlaşıla. Yusuf Aytannıñ uquq qoruyıcı organlarına bildirgenine köre, o, belli bir müddet Aliye Kaşka (Veciye Kaşkanıñ torunı) ile beraber Qarasuvbazar rayonında yaşadı, amma ondan ketmege qarar berdi, «çünki o, oña sadıq degil edi». Bundan soñra oña Aliyeniñ babası Ali Kaşka telefon etip, qızınıñ namusına keçkeni içün yedi biñ dollar tazminat ödemesini talap etken eken. Belli bir müddetten soñ, Yusuf Aytannıñ aytqanına köre, onı körüşüvge davet etkenler, anda bir qaç esli-başlı er kişi (şimdiki mabüsler) para tölemesini talap etip, aks alda «ceza ve Türkiyege sürgünlik» olacaq, dep qorquzğan ekenler.
Daa soñra mahkemede seslendirilgen vesiqalarğa köre, qorantanıñ işlerinen Federal telükesizlik hızmeti meraqlandı. Asılında, «para talap etüv» maddesi boyunca cinayetler FSB hadimleriniñ meraqını celp etmey. Olarnıñ davadaki iştiraki dört esli-başlı faalniñ tutuluvınıñ kerçek sebeplerinden şübhelenmege daa bir sebep ola.
Gizli diñlevlerniñ neticelerine köre
Qadı dava malümatlarını ögrenip, operativ-qıdıruv tedbirleri vaqtında qayd etilgen mabüslerniñ subetlerini baqtı. Olarnıñ arasında yedi ya da sekiz kün evelsi Asan Çapuhnıñ diñlengen cep telefonı lafları bar edi. Stenogrammalarnıñ mündericesi oturışuvda seslendirilmedi, delillerni tedqiq etüv nizamı kene bozuldı. Amma qadı Belousov advokatlarğa kerek olsa seslendirilecek yerlerni aytmağa teklif etti. İmaye böyle bir ihtiyac körmedi. Dava malümatlarını ögrengen qadınıñ masasında nevbetteki vesiqa o stenogrammalarnıñ mahkeme-lingvistik ekspertiza hulâsası oldı. Ekspertiza hulâsasına köre, laf eki kere para berüv aqqında kete. Ne içündir birinci kere qartana içün dam töşemesi qurucılıq işleriniñ ödevi, ekinci kere ise «Qırımda raat yaşamaq içün imkân» aqqında aytıla. Ekspertlerniñ umumiy hulâsası – laqırdıda ağzaviy telüke alâmetleri bar.
Advokatlar bu vesiqağa qulaq asmadı. Amma qabaatlayıcı tarafnıñ taqdim etken delilleri arasında bu doğru ve qandırıcı isbat sayıla bilecek yekâne delildir. Mahkeme oturışuvından soñ Asan Çapuhnıñ menfaatlarını temsil etken advokat Ayder Azamatov onıñ müvekkili tarafından zarar körgen kişige bir de bir qorqutuv olmağan edi, dep bildirdi.
«Dava malümatlarında Aytan Yusufqa nisbeten bir de bir qorqutuv körmedik. Belki, laf çatışmaları oldı. O, belli bir vaqıtta kelmege vade etti, kelmedi – bu esli-başlı adamlar, o, ise yaş ve qartlarnı aldata – bu açuvlandırdı. «Biz seni taparmız», «seni çekiştirecekmiz», «seni azaplarğa oğratacaqmız ve bu paranı keri bereceksiñ» kibi bir şey olmadı», – dedi advokat.