Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy Donbastaki barışıq ve Qırım işğaliniñ bitmesi onıñ prioritetleri ola, dep bildire. Onıñ aytqanına köre, dünya Rusiye işğal etken Qırımnı, anda qırımtatarlar taqip etilgenini unutmamalı. Bu aqta prezident oktâbrniñ 20-nde Yuqarı Radada çıqışta bulunıp ayttı.
«Donbastaki barışıq ve Qırımnı işğalden qurtaruv – menim prioritetlerimdir. Normand formatınıñ kün tertibinde Qırım meselesi yoq edi, bilesiñiz, amma bizim kün tertibimizde er vaqıt bar edi ve olacaq. Qırım işğalde qalğan vaqıtta, ukrainler ve qırımtatarlar taqip etilgende, dünya Qırım aqqında unutmamalı», –dedi Zelenskıy.
O, yarımadanı işğalden qurtaruv meselesinde çalışacaq Qırım platforması aqqında hatırlattı.
«Donbas-arenada Ukraina gimniniñ yanğıramasını, Qırımda Ukraina bayrağınıñ dalğalanmasını istesek, işğal soñunı yaqınlaştırğan qararlarnı qabul etmek kerekmiz. Bütün ukrainalılar topraqlarımız azat etilgende ve qaytarılğanda ne olacağını añlamalı», – dedi Zelenskıy.
Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy BM Baş Assambleyasınıñ 75-inci sessiyasınıñ umumiy munaqaşalarında çıqışta bulundı. O, Qırımda insan aqları vaziyetine dair yañı qararğa qol tutmağa ve yarımadanı işğalden qurtaruv halqara Qırım platformasınıñ qurulışında iştirak etmege çağırdı.
Ukraina Tış işler naziri Dmıtro Kuleba, onıñ nazirliginde Volodımır Zelenskıy içün Qırımnı işğalden qurtaruv muzakereleri içün halqara platformasını quruv teklifi azır, dep bildirgen edi.
Bundan evel Kulebanıñ qayd etkenine köre, Ukraina, Qırımnı işğalden qurtaruv halqara platformasınıñ liderlerinden biri Poloniya olacaq, dek bekley. O, Qırımnı işğalden qurtaruv meselesi boyunca halqara meydançıq işinde Rusiyeni körmey, dep aytqan edi.
Kreml, Qırım meselesi qapatıldı ve Rusiyeniñ onı halqara muzakerelerde kötermege niyeti yoq, dep qayd etken edi.
Ukraina akimiyeti, Qırımtatar Milliy Meclisi ve aq qorçalayıcı teşkilâtlar Qırımdaki taqipler ve insan aqlarınıñ bozuluvı aqqında muntazam sürette ayta. Kreml ise bunı red ete.
Qırım Muhtar Cumhuriyeti ve Aqyar prokuraturası Qırım aq qorçalayıcı gruppasınıñ beraber Gaaga Halqara cinaiy mahkemesine Qırımda balalarnıñ askeriyleştirilüvine dair malümat yolladılar.
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.
Qırımnı işğalden qurtaruv halqara meydançığı – Ukraina akimiyetiniñ qırımlılarnıñ aqlarını qorçalamaq ve işğal altındaki yarımadanı azat etmek içün Ukraina ve halqara ortaqlarınıñ areketlerini koordinatsiya etmek içün muzakere platformasınen bağlı teşebbüsidir.
2020 senesi sentâbr ayında Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy BM Baş Assambleyasınıñ 75-nci sessiyasında iştirakçi memleketlerni bu platforma qurulmasına qoşulmağa çağırdı.
Daa evel böyle planlarını Ukrainanıñ vaqtınca işğal etilgen topraqlar meseleleri nazirligi ve Ukraina Tış işler nazirligi aydınlatqanlar. Ukraina Tış işler nazirligi, Donbastaki zıddiyetni çezüv ve Qırımnı işğalden qurtaruv muzakere meydançıqları bir-birinden ayrı olmalı, dep tüşüne.
Ukraina Tış işler naziriniñ birinci muavini Emine Ceppar bildirgenine köre, Rusiyeni Qırımnı işğalden qurtaruv halqara platformasında iştirak etmege davet etecekler, amma iştirak etecegine inanmaylar. Bundan evel Ukraina Tış işler naziri Dmıtro Kuleba, Rusiyeni bu meydançıqta körmey, dep ayttı.
2020 senesi oktâbr ayında Poloniya Qırımnı işğalden qurtaruv halqara platforması çerçivesinde çalışmağa meraqlı, dep bildirdi.
Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıy bildirgenine köre, Avropa Birliginiñ liderleri Avropa Birliginiñ Qırımnı işğalden qurtaruv platformasına qoşulmağa azır olğanını ayttı. Resmiy Kyiv Qırımnı işğalden qurtaruv platformasına Türkiye, Malayziya, Slovakiya, Büyük Britaniya ve diger memleketler qoşulır, dep bekley.