2023 senesi işğal etilgen Qırımda narazılıq duyğularınıñ quvetleşmesi ile qayd etildi. Ukrayina gizli hızmeti tek Rusiye arbiy tehnika ve şahsiy erkânınıñ yerleşüvini ve areketini ögrenmeknen qalmay, ukrayin dronları ve raketalarını da nişanğa çeke. Narazılıq aktsiyalarını "Jovta Striçka" ve "Qırım arbiy çaykaları" areketleri ve bu areketlerge kirmegen Qırım sakinleri keçire. Rusiyege qoltutqan ''Krımskiy Smerş'' teşkilâtı ise Ukrayinağa qoltutqan vatandaşlarnı qıdıra ve olarnı taqip ete.
''Ateş'' ve "Krımskiy veter" nezareti altında
2022 senesiniñ sentâbrinden başlap yarımadada "Ateş" partizan teşkilâtı çalışa, o, özüni Rusiye tarafından işğal etilgen ukrayin topraqlarında ve Rusiyeniñ özünde ''ukrayin ve qırımtatarlarnıñ arbiy areketi'' dep adlandıra.
Partizan areketiniñ azaları Qırımdaki Rusiye ordularınıñ yerleşmesini, tehnika ve silâ taşınmasını, em de Rusiye ordusınıñ şahsiy erkânını nezaret eteler. Partizan koordinatorlarınıñ aytqanına köre, olarnıñ agentleri bir çoq arbiy bölükte, em de ilhaq etilgen yarımadada Rusiye akimiyet strukturalarında bar. İşleri aqqında partizanlar telegram-kanalında esabat bere.
"Agentlerimiz Kezlevdeki yük demiryol stantsiyasında eski sovet 2S1 "Gvozdika" öz-özünden yürgen artilleriya qurulışlarını yüklev esnasını qayd etti. Umumen bir buçuq qurulış qayd etildi'', - dep aytıla dekabrniñ 22-nde derc etilgen haberde.
Bir kün evel "Ateş" Canköyde arbiy tehnika yerleşken yerini tapqan edi, onıñ agentleri qomşu Rusiyedeki Tula silâ zavodında da istihbarat alıp barğan edi. Bu kibi haberler aman-aman er kün derc etile, areketniñ koordinatorları bütün malümat Ukrayina Silâlı quvetlerine berile, dep iddia eteler.
Sentâbr ayında "Ateş" teşkilâtı, onıñ agentleri Aqyar deñiz zavodında tamir etilgen "Minsk" Rusiye büyük desant gemisi ve "Rostov-na-Donu" suvastı qayıqlarına raketalarnen ücüm etkenini bildirdi.
Qırım.Aqiqatqa bergen izaatında ''Ateş'' teşkilâtınıñ vekilleri Rusiye gemilerine ücümge nasıl azırlanğanlarını tarif ettiler.
Rusiyeliler ya öz gemilerini Qırımdan çekecek, ya da yoq etilecek
''Bizler Ukraina Mudafaa quvetleri ile işbirlikte bulunıp, olarğa tapmaq ve yoq etmek içün nişanlarnı belgilemege yardım etemiz. Qırım ealisiniñ büyük destegi sayesinde bizler saflarımızğa farqlı saalardan insanlarnı celp etip olamız. Bu sefer de öyle oldı. Bir aftadan berli adamlarımız Rusiye deñiz gemilerini belgilediler, olarnıñ faaliyetini nezaret ettiler ve vazifeni yerine ketirmek içün mümkün olğanı qadar çoq adamnı celp ettiler. Bu, qayd etilgeni kibi, em Rusiye Arbiy deñiz flotunıñ arbiy adamları, em de adiy Sevastopol sakinleri. Rusiye Qara deñiz flotunı diqqatnen nezaret etemiz, amma yarımadada bu yekâne müim nişan degil. Faqat, bütün Ukrayinada terror etken qanatlı raketa taşıyıcıları olaraq, bu gemiler yoq etilmek kerek edi, ve öyle de oldı. Bu, böyle ameliyatnıñ soñki olmağanını kefil ete bilemiz. Rusiyeliler ya öz gemilerini Qırımdan çekecek, ya da yoq etilecek. Bu olarnıñ saylavıdır'', - dep bildirdiler teşkilâtta.
Rusiye kiber mutehassısları blok etmege ögrenmegen Ukrayina tarafdarı olğan telegram kanalları, Qırımda yarımadada ve onıñ tışında olıp keçken vaqialar aqqında malümatnı tez vaqıtta aluv vastalarından biri olmaqnen beraber, ukrayin faalleriniñ birleşüv merkezi oldı.
Böyle telegram kanallarından biri ''Krımskiy veter'', o, Rusiye ordusınıñ Ukrayinağa arbiy istilâsı başlağan soñ açılğan edi. Şimdi onıñ auditoriyasında 80 biñden ziyade abuneci bar, haberlerni tek ukrayin degil de, dünya kütleviy haber vastaları da yaza.
Kanalnıñ teşkilâtçıları öz bildirüvinde maqsadı Qırımnıñ er bir meskün yerinde ''köz ve qulaq olması'' olğanını yazalar, çünki ''Qırımnıñ er bir köşesinden operativ malümat almaq onıñ azat etilmesini yaqınlaştırmaq demektir. Krımskiy veter azatlıq yelidir''.
''Krımskiy veter'' Qırımdaki Rusiye orduları aqqında malümatnı da derc ete. Telegram-kanalnıñ idarecileri bildirgenine köre, o, acele sürette Ukrayina arbiy deñiz quvetlerine berile.
"Er şeyni köremiz: Keriç keçitinden arbiy tehnikanı alıp keteler. Haberlerniñ birisinde Ukrayina arbiy deñiz quvetlerin haber etildi'', - dep yazıla bildirmelerden birinde.
''Er şeyni köremiz: "San Cosmas" quru yük gemisi hırsızlanğan ukrayin mahsulatı içün Kefe limanına keldi", - denile geminiñ fotoresimleri ile başqa bir yazıda.
Zorbalıqsız qarşılıq
Qırımdaki ukrayinlerniñ daa bir qarşılıq şekli, levhalarnı yapıştıruv, belli yerlerde ukrayin tarafdarı şiarlarını yazmaq ve ilâhre ile oğraşqan gizli areketlerdir. Bularnıñ episi, yarımadanıñ siyasiy ceetten faal olmağan sakinleri içün, Qırımda Ukrayinanıñ bulunması tesirini yarata.
Olardan biri - tek Qırımda degil, Ukrayinanıñ bütün işğal etilgen topraqlarında çalışqan "Jovta stiçka" areketidir. Yerastı iştirakçileriniñ esas maqsadı - işğal etilgen ukrayinalılarğa şeerde Ukrayina tarafdarları qalğanına işaret bermek.
Aqyarnıñ Gagarin caddesinde sarı şerit. 2023 senesi fevralniñ 18-i
"İşğal etilgen topraqlardaki insanlar informatsion boşluqta bulunalar, rusiyeliler bizim cep telefon operatorlarımıznı mahsus sıñırlaylar, olarnıñ internetleri sıñırlanğan. Şunıñ içün sarı şeritler, levhalar, milliy renklerde yazılar adamlarğa işaret bermek, olarnı ümütsizlikten çıqarmaq içün bir imkândır'', - dep ayta Yaroslav Bozkovo, "Sarı şerit" areketiniñ koordinatorlarından biri.
İçtimaiy ağlardaki saifelerinde ve telegram kanalında areket koordinatorları levha ve yazılarnı yerleştirüvniñ telükesiz usulları aqqında tarif ete, Qırım meskün yerlerinde video kameralarnıñ yerleşüv haritasını, teşviqat materiallarınıñ maketlerini ve ilâhre derc ete.
2022 senesi dekabr ayında Avropa parlamentinde "Ukrayinanıñ cesür halqı prezident Zelenskıy, saylanğan liderler ve grajdan cemiyeti" tarafından o sene berilgen Saharov parlament mukâfatınıñ tantanalı berilmesi olıp keçti. Mukâfat alğan Ukrayina vekilleri arasında "Sarı şerit" vatandaşlıq areketiniñ iştirakçisi Yaroslav Bozkovo da bar edi.
2022 senesiniñ sentâbrinde qurulğan ''Qırım arbiy çaykaları'' gizli muqavemet az körüngen teşkilât, amma o da öz aktsiyalarını keçire. Areket iştirakçileri "işğalcilerge, işğal yılları yapqan cinayetleri içün cezanıñ qaçınılmaz olğanını" tenbiyeley.
Şu cümleden, ''Qırım arbiy çaykaları'' "Qırım pamuq mevsimi, qaç, moskal" ve Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksönovnıñ "Begi, goblin, begi" imzası ile goblin şeklinde resimleri olğan plakatlarnı tarqattılar. Faaller "İşğalden azat etüv yaqın" yazısı ile levhalarnı yapıştıralar.
Bu areketler peyda ola, olar keregi qadar küçlü degil. Amma olar olğanları pek güzel - bu eñ müimi - insanlar telükege oğray, olar ne yapqanlarını, ne içün yapqanlarını añlaylar, - dep izaatladı Qırım.Aqiqat içün Qırımdaki narazılıq areketleriniñ peyda oluvını Ukrayina Mudafaa nazirliginiñ Baş istihbarat idaresiniñ yolbaşçısı Kırılo Budanov.
Rusiye qattı qarşılıq köstere
Qırımda Rusiye quvetçileri ukrayin gizli hızmetini faal surette qıdıralar. Yarımadada rusiyelilerniñ yerli eali arasında partizanlarnı tapmaq ıntıluvları sebebinden Rusiye memuriy-politsiya tedbirleriniñ quvetleştirilmesi devam ete, dep haber ete oktâbr ayında Milliy tirenüv merkezi.
Milliy tirenüv merkezinde qayd etkenlerine köre, "duşman Qırımdaki tirenüz areketiniñ faalligi ve semereliliginden qasevetlene", bu sebepten "kontristihbarat rejimini" ukrayin gizli areketlerini tapmaq ve olarnen küreşmek maqsadınen quvetleştirdi.
Aprel ayındaMilliy tirenüv merkezi yarımadada Rusiye quvetçileri "loyalsizlkte" şübeli sayılğan insanlarnıñ evlerinde tintüvler keçirdi, dep bildirdi. Tintüvler, hususan, saiplerniñ iştiragi olmadan da keçirile edi. Merkezniñ malümatına köre, Qırım meskün yerleriniñ soqaqlarında saylap teşkerüvler sıqlaştı.
Fevralniñ soñunda belli olmağan şahıslar Bağçasaray rayonında demiryolnı patlatıp, trenlerniñ areketini toqtatqan soñ, demiryol boyu közetüv kameraları qoyulmağa başladı.
Rusiye quvetçileri yarımadanıñ narazılıq küçü 30 biñ insannı teşkil etecegini tahmin ete. RF FSB-siniñ imayesi altında çaqmalar içün resurslar ağı meydanğa ketirildi. Olarnıñ arasında eñ populârı - Rusiye tarafdarı olğan Kefeden bloger Aleksandr Talipov tarafından idare etilgen''Krımskiy Smerş''tir. Rusiye mahsus hızmetleri Qırımda 1937 yılı müitini saqlaylar ''bozuvcılarnı'' tapmağa ve taqip etmege çağıralar.
Ukrayina prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki daimiy temsilcisi Tamila Taşeva Qırım.Aqiqatnıñ 2023 senesiniñ iş neticelerine bağışlanğan brifingde bildirdi ki, 2023 senesi dekabr ayınıñ soñuna qadar Qırım sakinlerine nisbeten siyasiy sebeplerden azatlıqtan marum etüvniñ 191 adisesi qayd etildi, olardan 123 - qırımtatardır. Bütün işlerni Rusiye Federatsiyasınıñ muvafıq organları alıp baralar, Qırım sakinlerini "terrorizm" ve "diversiya"da qabaatlaylar.
Tamila Taşevanıñ aytqanına köre, Rusiye ordusını "itibardan tüşürüv'' içün para cezalarınıñ umumiy miqdarı Qırımnıñ Ukrayina tarafdarları olğan faaller içün 15 million rubleden ziyade ola.
"Qırım" - büyük arbiy baza, anda FSB ve uquq qoruyıcı organları çoq, şunıñ içün bu kiçik numayışlar. Bu nasıl körüne: bu Ukrayina bayrağınıñ köterilmesi, Bogdan Ziza kibi işğalci memuriyetke sarı-mavı boya tökülmesi, cenkke qarşı varaqalar tarqatqan Saşa Tarapon, "Bayraktar" yırını diñleyicilerge qoyğan Andrey Belozerov'', - dep tarif etti Taşeva.
Ukrayina işğal etilgen topraqlarnı qaytarır, ve anda pencerelerinden ukrayin bayraqlarını asqanlar olacaq
"Jovta striçka" faali Yaroslav Bozkovnıñ fikirince, Ukrayinanıñ işğal etilgen topraqlarda areketleri Ğarp içün de bir işaret, anda adamlar Ukrayina Silâlı quvetlerini bekleyler.
Aynı zamanda, Rusiye içün bu, insanlarnıñ uzun müddetli işğalde bile Rusiye akimiyetinen barışmayıp, narazılıq bildirmege azır olğanları aqqında telâş işaretleridir.
''Biz pek açıq bir beyanat beremiz: Ukrayina işğal etilgen topraqlarnı qaytarır, ve anda pencerelerinden ukrayin bayraqlarını asqanlar olacaq'', - dey Yaroslav Bozkovo.
MALÜMAT: Ukrayinağa qarşı Rusiye silâlı ücümi 2022 senesi fevralniñ 24-nden sabadan berli devam ete. Rusiye ordusı arbiy ve vatandaş infrastrukturasınıñ esas obyektlerine avadan darbe endire, uçaq alanları, arbiy bölük, cermay bazaları, yaqıt stantsiyaları, kilse, mektep ve hastahanelerni viran ete.
Rusiye ordusı çekilgen soñ azat etilgen köy ve şeerlerde kütleviy öldürüv adiseleri aqqında belli oldı. Bazı ğarbiy liderler Rusiyeni cenk cinayetlerinde qabaatladı. Rusiye akimiyeti arbiyleriniñ öldürüvlerge alâqası bar olğanını inkâr etip, olarnı «uyduruv» dep adlandıra.
Rusiye Ukrayinağa qarşı basqıncılıq cenk alıp barğanını inkâr ete ve bunı maqsadı «askeriysizleştirüv ve denatsifikatsiya» olğan «mahsus operatsiya» dep adlandıra.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://d1ug5n8f9xpr1h.cloudfront.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.