Roman Nikolayev
Aqmescit – Qırım akimiyeti yarımadanı, bütün dünyada olğan kumar oyunları merkezlerinen bir sırada olacaq mekânğa çevirmege isteyler. Amma, Qırımda yatırım qaynaqlarınıñ qıtlığı, em de Rusiyeniñ özünde bu kibi leyhalarnıñ menfiy neticeler ile yekünlegeni, akimiyet hayallarınıñ kerçekleşüvine mania ola bile.
Keçenleri Rusiye prezidenti Vladimir Pütin işğal etilgen Qırımda kumar oyunı mekânını meydanğa ketirilüvi aqqında Devlet Dumasına qanun leyhasını yolladı. Leyha teşebbüsçileri olğan Qırım memurları bu haberni büyük quvançnen qabul ettiler, em de yerli sakinlerge olacaq qazançlar aqqında beyan etip başladılar.
Böyleliknen, Qırım baş naziriniñ birinci muavini Rustam Temirgaliyevniñ sözlerine binaen, «yañı» Qırım, bütün dünyada belli olğan çinli Makao, amerikanlı Las-Vegas ve Avropanıñ Monakosınen raqiplik yapacaq.
«Bizim vaziyefemiz yıl boyu çalışacaq kumar oyunları esasında turistik klasterni meydanğa ketirmektir. Qırımnıñ yalı boyunda mahsus kumar şeerni meydanğa ketirmeknen bağlı leyhamız bar, em de bir qaç meydançıqnı da qurmaq mümkün. Yalı boyunda tahminen 100 ga topraq ayırmağa niyetimiz bar», — dep, qayd etti Temirgaliyev.
Tumirgaliyevniñ sözlerine binaen, qoşma variant olaraq, eyi çalışmağan ve eskirgen bir-eki raatlıq evini birleştirmege de mümkün. Memurlar mayısnıñ soñunda tekliflerini tekmil bildireceklerini ayttılar.
Leyhanı ömürge keçirmek içün kerek olğan sermiyalarğa kelgende, Temirgaliyevniñ bildirgenine köre, endi 1,5 mlrd. dollar toplanıldı.
Bundan da ğayrı, adları bildirilmegen «ileri ketken dünya kumar şirketleri», Qırımdaki «Vegasnı» desteklemege vade etkenler.
Kim kâr qazanacaq?
Rusiyeniñ birinci şahısları, qırımlı teşebbüsçilerniñ ğayelerine qol tutılar, çünki leyha vastasınen, yañı qoşulğan territoriya devlet bücetine o qadar bağlı olmaması mümkün. Kreml daimiy sürette para sarf etilgen Qırımğa daa çoq milliardlar sarf etmege kerek olacaqtır, bu sebepten para qazanacaq er türlü yerli leyhağa «ğurlı yollar» tilenile.
İşte, Devlet Dumasınıñ iqtisadiy siyaseti boyunca nazir Mihail Yemelyanovnıñ fikirince, Qırımda kumar oyunları meydanınıñ teşkil etilüvi regionnıñ inkişafına bir siltem olur. O, RİA Novosti agentligine: «u büyük bergi, Qırım içün stimul demektir. Bu doğru qarar, biz oña qol tutarmız» – dep, bildirdi.
Rusiyeniñ regional inkişafı nazirliginde leyha ileri keteceginde eminler. Memurlar, birinciden, Qırımğa yaqın ve kazino olğan – Aqrusiye, Ermenistan, Gürcistan memleketlerini rusiyeli ve çetel oyuncıları çoq begenmeyler, demek raqiplik ta o qadar büyük olmaz, deyler. Ekinciden, coğrafiya cietinden yerleşüvi sebebinden, eñ meşur kumar mekânları Turkiye ve İsrailden oyuncılarnı celp eter.
Qırımlı teşebbüsçileri ise, özleri içün qanuniy, ve qanuniy olmağan yañı qazanç yollarını bulmaq isteyler – leyha içün topraqlarnı ayıracaqlar, kumar biznesini idare etip, litsenziya ve bir sıra izin berecekler.
Proessional oyuncılarnıñ fikiri nasıl
Bunen beraber, kumar biznesi ve turistik saasınıñ mütehassısları Qırımda oyun meydançıqlarını açıluvınen bağlı fikirlerine qoşulmaylar. Mütehaasıslar daa çoq teñqid ile yanaşıp, kendi noqtai-nazarlarını bildireler.
İlk evelâ, Qırım akimiyetiniñ bildirgen 1,5 mlrd. dollarlıq yatırım miqdarı şübeler doğura. Mütehassıslarnıñ aytqanına köre, bu raqam bir qaç kerege ziyade olmaq kerek. O qadar para ne Qırımda, ne de Rusiyede tapılacığında ekspertler emin degiller. İşğal etilgen Qırımda Ğarpnıñ sanktsiyaları sebebinden faaliyet sıñırlı olğanı içün, çetel şirketlerniñ merağına ümüt etmek manasızdır.
Rusiyede kumar biznesiniñ inkişafı boyunca assotsiatsiyanıñ icra müdirniñ sabıq muavini, mustaqil ekspert Samoil Benderniñ RBK agentligine bildirgenine köre, «Qırımda kumar oyunı meydançığını teoretik şekilde teşkil etmek mümkün, amma, eki müim şey bar – yatırım ve ziyaret». Aytqanına köre, muvafaqiyetli kumar oyunı biznesi yalıñız bir qaç dane kazino, ya da oyun avtomatları ile toul salonlar degil, para masraf etilecek eyi çalışqan musafirhaneler, hızmetçiler yaşaycaq odalar, kinoteatr, qavehane, tükânlar olmalı. «Bunıñ episini qurmaq içün, 7-10 milliard dollar lâzim. Rusiyede bu qadar para yatırım etecek iş adamlar yoq». – dedi ekspert.
Turistik saası ne qazana bilecek?
Turistik şirketler «Qırımdaki Las-Vegas» Qırımğa qoşma olaraq turistlerni celp eteceginde şübeleneler. Em de kazino oyuncısı, turistik şirketler içün kelişikli müştire degil.
«Delfin» rusiyeli turistik şirketiniñ müdiri Sergey Romaşkinniñ fikirince, «Azov-Siti» niñ tecribesini köz ögüne alsaq, kazinonıñ müşterileri esasen kazino masalarınen meraqlanıp, yemekni de unutalar. Yani, Qırımda başqa tür turistlerni bekleydirler». Onıñ qayd etkenine köre, yerli akimiyet başından imkânı olğan musafirhanelerde leyhanı sınap baqmaq kerek edi.
«Meraqlısı şu ki, birinciden, oyun mekânı Soçide olmaq kerek edi, amma, soñra Soçide aileviy raatlıq olğanı içün bu ğayeden vazgeçtiler», – dedi «Solveks-Trevel» şirketiniñ müdiri Sergey Strebkov. – Amma, Qırımda da vaziyet aynı. Onıñ sözlerine binaen, aileviy raatlıq içün belgilengen Qırımnıñ yalı boyunda oyun meydanlarını – aqılsızlıqtır. «Qırımnıñ kontinental qısımında, bu cümleden, Aqmescit şeer etrafında, demek bunu iş leyhası kibi baqmalımız», – Strebkov qayd etti («Trudprom»dan alınğan cümle).
Rusiye turoperatorlar qayd etkenine köre, Rusiyenin ozunde oyun mekanları açildıqtan son, bugüne kadar öyleda turustler tarafında meraq dogurmadı.
Yutturılğan ğaye
Hatırlatayıq, Rusiyede kumar işini alıp barmaq içun tek dört oyun mekânında mümkün, bu Primorskoye bölgesinde «Primorye», Kaliningrad vilâyetinde «Yantarnaya», Altay bölgesinde «Sibirskaya moneta» ve Qırımnen qomşu olğan «Azov-Siti» raqib mekânı Krasnodar bölgesinde yerleşe. Aslında tek soñkisi çalışmaqta, anda üç çalışqan kazino mevcut. Dörtünci kazino ise «Sibirskaya moneta» degen yerde tek 2014 senesi iyül-avgust ayları açılması planlaştırıla.
Uzaq şarqtaki «Primorye» oyun zonası ale daa yatırımcılarnı qıdıra, Kaliningradtaki «Yantarnaya» içün investrler öyle de tapılmadı.
«Dört oyun zonasından tek biri – «Azov-Siti» çalışa, anda da olğanı olacağı üç kazino bar. Bu leyha endi yedi yıldan berli çalışa ve ale daa kâr ketirmey», – dep qayd etti kumar oyunları biznes assotsiatsiyasınıñ prezident muavini Vladimir İlyüşin.
Qanun boyunca çalışqan kumar oyunlarından kelgen kâr ile Rusiye maqtanıp olamay. Oyun mekânlarınıñ ilk 4 yılı (2007-2010 s.) faaliyetine yekün çekken Rusiye Federatsiyasınıñ Esap Palatası böyle neticege keldi, ğaye kâr yerine tek zarar ketire eken. Rusiyede oyun zonalarnıñ qurulması ve inkişafına devlet bücetinden 1,4 mlrd ruble sarf etildi (Krasnodar vilâyeti ve Rostov bölüginiñ 97% masraflarını teşkil ete), kârı ise, 98,7 mln ruble, yani 14 kerege az!
Esap palatasında bildirgenleri kibi, Rusiye territoriyasında oyun zonalarnıñ meydanğa ketirilüvi beklenilgen netice ketirmedi: şu yerlerde yatırımcılarnı celp ete bilecek ve qaznanı bergi ile tolduracaq tam bir eglence merkezler yoq derecede.
Qırımdaki oyun merkezleri istisna olacaqlarına ümüt yoq. «Azov-Siti» çalışqan Krasnodar ülkesinen qıyaslasaq, iqtisadiyat cietinden zayıf olğan, bizneske nisbeten hususiy (doğrusı, qabarcı) yanaşması ile Qırım artta qalmaqta. Em de, ciddiy yatırımcılar içün, Qırım eñ yaqın yılları – qapalı zonadır, dünya cemaatçılığı tarafından tanılmağan, yarı uquqiy bir yer. Böyle şaraitlerde, Qırımnı «dünyaca meşur» kumar oyunı merkezine çevirmek ğayesi, meraqlanğan ve iştirakçilerniñ tarafından para qırsızlanuvı çevirilmesi mümkün.
Aqmescit – Qırım akimiyeti yarımadanı, bütün dünyada olğan kumar oyunları merkezlerinen bir sırada olacaq mekânğa çevirmege isteyler. Amma, Qırımda yatırım qaynaqlarınıñ qıtlığı, em de Rusiyeniñ özünde bu kibi leyhalarnıñ menfiy neticeler ile yekünlegeni, akimiyet hayallarınıñ kerçekleşüvine mania ola bile.
Keçenleri Rusiye prezidenti Vladimir Pütin işğal etilgen Qırımda kumar oyunı mekânını meydanğa ketirilüvi aqqında Devlet Dumasına qanun leyhasını yolladı. Leyha teşebbüsçileri olğan Qırım memurları bu haberni büyük quvançnen qabul ettiler, em de yerli sakinlerge olacaq qazançlar aqqında beyan etip başladılar.
Böyleliknen, Qırım baş naziriniñ birinci muavini Rustam Temirgaliyevniñ sözlerine binaen, «yañı» Qırım, bütün dünyada belli olğan çinli Makao, amerikanlı Las-Vegas ve Avropanıñ Monakosınen raqiplik yapacaq.
«Bizim vaziyefemiz yıl boyu çalışacaq kumar oyunları esasında turistik klasterni meydanğa ketirmektir. Qırımnıñ yalı boyunda mahsus kumar şeerni meydanğa ketirmeknen bağlı leyhamız bar, em de bir qaç meydançıqnı da qurmaq mümkün. Yalı boyunda tahminen 100 ga topraq ayırmağa niyetimiz bar», — dep, qayd etti Temirgaliyev.
Tumirgaliyevniñ sözlerine binaen, qoşma variant olaraq, eyi çalışmağan ve eskirgen bir-eki raatlıq evini birleştirmege de mümkün. Memurlar mayısnıñ soñunda tekliflerini tekmil bildireceklerini ayttılar.
Leyhanı ömürge keçirmek içün kerek olğan sermiyalarğa kelgende, Temirgaliyevniñ bildirgenine köre, endi 1,5 mlrd. dollar toplanıldı.
Bundan da ğayrı, adları bildirilmegen «ileri ketken dünya kumar şirketleri», Qırımdaki «Vegasnı» desteklemege vade etkenler.
Kim kâr qazanacaq?
Rusiyeniñ birinci şahısları, qırımlı teşebbüsçilerniñ ğayelerine qol tutılar, çünki leyha vastasınen, yañı qoşulğan territoriya devlet bücetine o qadar bağlı olmaması mümkün. Kreml daimiy sürette para sarf etilgen Qırımğa daa çoq milliardlar sarf etmege kerek olacaqtır, bu sebepten para qazanacaq er türlü yerli leyhağa «ğurlı yollar» tilenile.
İşte, Devlet Dumasınıñ iqtisadiy siyaseti boyunca nazir Mihail Yemelyanovnıñ fikirince, Qırımda kumar oyunları meydanınıñ teşkil etilüvi regionnıñ inkişafına bir siltem olur. O, RİA Novosti agentligine: «u büyük bergi, Qırım içün stimul demektir. Bu doğru qarar, biz oña qol tutarmız» – dep, bildirdi.
Rusiyeniñ regional inkişafı nazirliginde leyha ileri keteceginde eminler. Memurlar, birinciden, Qırımğa yaqın ve kazino olğan – Aqrusiye, Ermenistan, Gürcistan memleketlerini rusiyeli ve çetel oyuncıları çoq begenmeyler, demek raqiplik ta o qadar büyük olmaz, deyler. Ekinciden, coğrafiya cietinden yerleşüvi sebebinden, eñ meşur kumar mekânları Turkiye ve İsrailden oyuncılarnı celp eter.
Qırımlı teşebbüsçileri ise, özleri içün qanuniy, ve qanuniy olmağan yañı qazanç yollarını bulmaq isteyler – leyha içün topraqlarnı ayıracaqlar, kumar biznesini idare etip, litsenziya ve bir sıra izin berecekler.
Proessional oyuncılarnıñ fikiri nasıl
Bunen beraber, kumar biznesi ve turistik saasınıñ mütehassısları Qırımda oyun meydançıqlarını açıluvınen bağlı fikirlerine qoşulmaylar. Mütehaasıslar daa çoq teñqid ile yanaşıp, kendi noqtai-nazarlarını bildireler.
İlk evelâ, Qırım akimiyetiniñ bildirgen 1,5 mlrd. dollarlıq yatırım miqdarı şübeler doğura. Mütehassıslarnıñ aytqanına köre, bu raqam bir qaç kerege ziyade olmaq kerek. O qadar para ne Qırımda, ne de Rusiyede tapılacığında ekspertler emin degiller. İşğal etilgen Qırımda Ğarpnıñ sanktsiyaları sebebinden faaliyet sıñırlı olğanı içün, çetel şirketlerniñ merağına ümüt etmek manasızdır.
Rusiyede kumar biznesiniñ inkişafı boyunca assotsiatsiyanıñ icra müdirniñ sabıq muavini, mustaqil ekspert Samoil Benderniñ RBK agentligine bildirgenine köre, «Qırımda kumar oyunı meydançığını teoretik şekilde teşkil etmek mümkün, amma, eki müim şey bar – yatırım ve ziyaret». Aytqanına köre, muvafaqiyetli kumar oyunı biznesi yalıñız bir qaç dane kazino, ya da oyun avtomatları ile toul salonlar degil, para masraf etilecek eyi çalışqan musafirhaneler, hızmetçiler yaşaycaq odalar, kinoteatr, qavehane, tükânlar olmalı. «Bunıñ episini qurmaq içün, 7-10 milliard dollar lâzim. Rusiyede bu qadar para yatırım etecek iş adamlar yoq». – dedi ekspert.
Turistik saası ne qazana bilecek?
Turistik şirketler «Qırımdaki Las-Vegas» Qırımğa qoşma olaraq turistlerni celp eteceginde şübeleneler. Em de kazino oyuncısı, turistik şirketler içün kelişikli müştire degil.
«Delfin» rusiyeli turistik şirketiniñ müdiri Sergey Romaşkinniñ fikirince, «Azov-Siti» niñ tecribesini köz ögüne alsaq, kazinonıñ müşterileri esasen kazino masalarınen meraqlanıp, yemekni de unutalar. Yani, Qırımda başqa tür turistlerni bekleydirler». Onıñ qayd etkenine köre, yerli akimiyet başından imkânı olğan musafirhanelerde leyhanı sınap baqmaq kerek edi.
«Meraqlısı şu ki, birinciden, oyun mekânı Soçide olmaq kerek edi, amma, soñra Soçide aileviy raatlıq olğanı içün bu ğayeden vazgeçtiler», – dedi «Solveks-Trevel» şirketiniñ müdiri Sergey Strebkov. – Amma, Qırımda da vaziyet aynı. Onıñ sözlerine binaen, aileviy raatlıq içün belgilengen Qırımnıñ yalı boyunda oyun meydanlarını – aqılsızlıqtır. «Qırımnıñ kontinental qısımında, bu cümleden, Aqmescit şeer etrafında, demek bunu iş leyhası kibi baqmalımız», – Strebkov qayd etti («Trudprom»dan alınğan cümle).
Rusiye turoperatorlar qayd etkenine köre, Rusiyenin ozunde oyun mekanları açildıqtan son, bugüne kadar öyleda turustler tarafında meraq dogurmadı.
Yutturılğan ğaye
Hatırlatayıq, Rusiyede kumar işini alıp barmaq içun tek dört oyun mekânında mümkün, bu Primorskoye bölgesinde «Primorye», Kaliningrad vilâyetinde «Yantarnaya», Altay bölgesinde «Sibirskaya moneta» ve Qırımnen qomşu olğan «Azov-Siti» raqib mekânı Krasnodar bölgesinde yerleşe. Aslında tek soñkisi çalışmaqta, anda üç çalışqan kazino mevcut. Dörtünci kazino ise «Sibirskaya moneta» degen yerde tek 2014 senesi iyül-avgust ayları açılması planlaştırıla.
Uzaq şarqtaki «Primorye» oyun zonası ale daa yatırımcılarnı qıdıra, Kaliningradtaki «Yantarnaya» içün investrler öyle de tapılmadı.
«Dört oyun zonasından tek biri – «Azov-Siti» çalışa, anda da olğanı olacağı üç kazino bar. Bu leyha endi yedi yıldan berli çalışa ve ale daa kâr ketirmey», – dep qayd etti kumar oyunları biznes assotsiatsiyasınıñ prezident muavini Vladimir İlyüşin.
Qanun boyunca çalışqan kumar oyunlarından kelgen kâr ile Rusiye maqtanıp olamay. Oyun mekânlarınıñ ilk 4 yılı (2007-2010 s.) faaliyetine yekün çekken Rusiye Federatsiyasınıñ Esap Palatası böyle neticege keldi, ğaye kâr yerine tek zarar ketire eken. Rusiyede oyun zonalarnıñ qurulması ve inkişafına devlet bücetinden 1,4 mlrd ruble sarf etildi (Krasnodar vilâyeti ve Rostov bölüginiñ 97% masraflarını teşkil ete), kârı ise, 98,7 mln ruble, yani 14 kerege az!
Esap palatasında bildirgenleri kibi, Rusiye territoriyasında oyun zonalarnıñ meydanğa ketirilüvi beklenilgen netice ketirmedi: şu yerlerde yatırımcılarnı celp ete bilecek ve qaznanı bergi ile tolduracaq tam bir eglence merkezler yoq derecede.
Qırımdaki oyun merkezleri istisna olacaqlarına ümüt yoq. «Azov-Siti» çalışqan Krasnodar ülkesinen qıyaslasaq, iqtisadiyat cietinden zayıf olğan, bizneske nisbeten hususiy (doğrusı, qabarcı) yanaşması ile Qırım artta qalmaqta. Em de, ciddiy yatırımcılar içün, Qırım eñ yaqın yılları – qapalı zonadır, dünya cemaatçılığı tarafından tanılmağan, yarı uquqiy bir yer. Böyle şaraitlerde, Qırımnı «dünyaca meşur» kumar oyunı merkezine çevirmek ğayesi, meraqlanğan ve iştirakçilerniñ tarafından para qırsızlanuvı çevirilmesi mümkün.