Rusiye Tış işler nazirliginiñ spikeri Mariya Zaharova dekabrniñ 1-nde keçirilgen brifingde Türkiyeniñ Rusiye ve Ukraina arasındaki zıddiyetni çezüvde aracı rolü aqqında laf ketmey, dep bildirdi.
«Ukraina iç zıddiyetini çezüvde Rusiye ve Ukraina arasında Türkiyeniñ aracı rolü aqqında laf da olmaz», – dedi Zaharova.
O, Moskva zıddiyet tarafı degil, onıñ iştirakçileri Kyiv ve Rusiye tarafdarları olğan aydutlar tarafından işğal etilgen Donetsk ve Lugansk ola, dep qoştı.
«Biz, Türkiye tarafına ve, hususan, Türkiye prezidentine Ukrainanıñ iç vaziyetini çezüv ıntıluvlarına yardım etmege istegeni içün, şübhesiz, minnetdarmız. Bu yönelişte Ukraina akimiyetini Donbasnen bağlı agressiv planlarından vazgeçtirmek, niayet, Donetsk ve Lugansk vekillerinen dos-doğru dialogda Minsk añlaşmalarını yerine ketirmek müim adım olur edi», – dep ayttı Zaharova.
Rusiye Tış işler naziri Sergey Lavrov bu künleri Erdoğan, Ankara Moskva ve Kyiv arasında aracı olmağa azır olğanını bildirdi, dep hatırlattı. Rusiye Tış işler naziri Türkiyeniñ Qırımnen bağlı belli fikri bar ve Moskvanı Minsk añlaşmalarına riayet etmesine çağıra, dep qayd etti. Onıñ bildirgenine köre, Rusiye ve Türkiye prezidentleri Vladimir Putin ve Recep Tayyip Erdoğan telefonda laf etip, Ukraina meselesini de muzakere etecekler. Putin ve Erdoğan ne vaqıt laf etecekler, Lavrov aytmadı.
Afta başında berilgen malümatqa köre, Türkiye prezidenti Recep Tayyip Erdoğan jurnalistlerge Ankara Rusiye ve Ukraina munasebetlerinde kerginlikni eksiltüvde issesini qoşmağa azır. «Ukrainadaki vaziyetnen bağlı fikrimiz er keske belli. Türkiye qırımtatarlarnıñ vaziyetini qayd etip, barışıq temin etilmesini istey. Biz bu meseleni bizge dost olğan Rusiyenen çoq laf ettik. Alâqalar devam ete. Region cenk meydanına çevirilmez ve barışıq tiklenir, dep ümüt etemiz. Ankara esnaslarnıñ müsbet inkişafına qoltuta. Türkiye işbirligine azır. Bu meseleni taraflarnen muzakere etmege azır», – dep ayttı Erdoğan Ukraina sıñırına çekilgen Rusiye askerleri ve vaziyetniñ kerginleşmesi aqqında malümat sebebinden.
Bu yıl mayıs ayında Sergey Lavrov Rusiye ve Türkiyeniñ Qırım meselesinde fikirleri farqlı, dep qayd etti. O, Ankaranı «Ukrainanıñ yarımada teşebbüslerine rağbetlendirgeninde» qabaatlap, bunı «Rusiye topraq bütünligine qast etüvnen» qıyasladı.
Kreml, 2014 senesi Rusiye tarafından işğal etilgen Qırımnıñ topraq mensüpligi meselesi muzakerelerge qapalı, dep çoq aytqan edi. 2014 senesi AB ve ABD Qırım işğali sebebinden Rusiyege qarşı sanktsiyalar kirsetti.
Qırımnıñ Rusiye tarafından işğal etilüvi
2014 senesi fevral ayında Qırımda işaretsiz urbada silâlı insanlar peyda oldı. Olar Qırım Yuqarı Şurası, Aqmescit ava limanı, Keriç parom keçiti, diger strategik obyektlerni zapt etip, Ukraina ordusınıñ areketlerini blok etken edi. Rusiye akimiyeti bu insanlarnıñ Rusiye ordusınıñ arbiyleri olğanını başta inkâr etken edi. Daa soñra Rusiye prezidenti Vladimir Putin bular Rusiye arbiyleri olğanını tanıdı.
2014 senesi martnıñ 16-nda Qırım ve Aqyarda yarımada statusınen bağlı dünyada tanılmağan «referendum» olıp keçti, onıñ neticesinde Rusiye Qırımnı öz terkibine aldı. Ukraina, Avropa Birligi, ABD «referendumdaki» rey neticelerini tanımadı. Rusiye prezidenti Vladimir Putin martnıñ 18-nde Qırımnıñ Rusiyege «qoşulğanını» ilân etti.
Halqara teşkilâtlar, Qırımnıñ işğali ve ilhaqını qanunsız tanıp, Rusiyeniñ areketlerini takbih ettiler. Ğarp devletleri bir sıra iqtisadiy sanktsiyalarnı qullandı. Rusiye, yarımadanı işğal etkenini inkâr etip, buña «tarihiy adaletniñ tiklenmesi», dey. Ukrainanıñ Yuqarı Radası 2014 senesi fevralniñ 20-ni, Rusiye tarafından Qırım ve Aqyarnıñ muvaqqat işğali başlağan künü olaraq resmen ilân etti.