«Qırımtatarlarnı ekstremist olaraq köstereler»: Edem Bekirov ne içün tutıldı

Qırımtatar faali, Herson vilâyetindeki Novoalekseyevka qasabasınıñ sakini Edem Bekirov dekabrniñ 12-nde işğal etilgen Qırım kirişinde tutılıp, Aqmescitteki Rusiye FSBsiniñ idaresine ketirildi. Dekabrniñ 13-nde Kreml kontrolindeki Aqmescitniñ Kiyev rayon mahkemesi Bekirovnı eki ayğa apiske aldı.

Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisi Refat Çubarovnıñ aytqanına köre, 1961 senesi doğma Edem Bekirov Qırımğa 78 yaşında anasını ve aqrabalarını ziyaret etmek içün kete edi. Advokat Aleksey Ladin bildirdi ki, Bekirov Rusiye Ceza kodeksiniñ 222.1 maddesi (patlayıcı maddeler ve patronlarnı saqlav ve berüv) boyunca cinayet işlegeninde şeklene. Uquqçı Lilâ Gemeci qayd etkenine köre, faal 10 kilogramm trotil ve 190 muarebe patronını taşuv ve tarqatuvda qabaatlana. Bekirov – 1-inci derece saqatı, şeker hastası, yaqında infarkt oldı ve yürekten ameliyat oldı.

Edem Bekirovnıñ advokatı İslâm Velilâyev qayd ete ki, faalniñ apiske alınması sağlığınıñ fenalaşmasına yol aça bile.

– Mahkeme bütün tibbiy vesiqalarnı bermege imkân berdi, soy-sopları keldi, olar Edem Bekirov ev apsinde bulunsın dep areket ettiler. Bütün delillerimizni ayttıq, apiske alınsa, sağlığı fenalaşacaq, dedik. Lâkin bizni eşitmediler. Onıñ ilâc çantası taksicinen beraber Novoalekseyevkağa qayttı. Neticede bu ilâclarnı Qırımğa ketirgenler, soy-soplar olarnı Edemge berdi – üç künlik ilâclar, şeker hastası olğanı içün olarnı er kün qullanmalı. Zenaatdaşım Aleksey Ladin ile beraber mahkeme qararını şikâyet etecekmiz. Bundan ğayrı, tedbir alınsın dep, Avropa insan aqları mahkemesine şikâyet arizasını berecekmiz.

«Onı aşatmadılar, oña ilâc kerek». Edem Bekirov mahkemede (video)

Edem Bekirovnıñ qızı Eleonora Bekirova dey ki, eñ yaqın vaqıtta babasınıñ hastahanege yatması kerek edi.

– Babam 18 yıldan berli hasta, ayağı yoq, yüreginde dört suniy damar bar. Künde 16 dane ilâc ala, şimdi böyle bir imkânı yoq. Babama tibbiy baquv kerek. Kelecek afta o, hastahanege yatacaq edi, amma bundan evel Aqmescitte yaşağan 78 yaşında anasını ziyaret etmege istedi. Advokatnıñ yardımınen onıñnen bağlanıp, eki söz ayttı, ilâc istedi. Zornen laf ete edi. Onıñ sağlığı içün pek qasevetlenemiz.

Tutıp alınğan faalniñ ömür arqadaşı Gülnara Bekirova aqayınıñ apiske alınmasını Rusiye uquq qoruyıcılarınıñ oña yapqan basqısı dep adlandıra.

– Men 2015 senesinden berli Qırımğa barmayım, anda baracağımnı tüşünmeyim. Qabaat aqqında aytsaq – imkânsız bir şey, aqlım almay, böyle bir şey nasıl uydurıldı. Oña basqı yapılğanını tüşünem, çünki Edem – qırımtatarı ve faal vatandaş ola. Qırımda olmaq aqqıdır, bu onıñ vatandı. Onıñ qorantası anda 1968 senesi qayttı, o vaqıt birinci qırımtatarlar Qırımğa qaytmağa başlağan edi. 6 yaşında edi. Ömür boyu devlet tarafından bir iddia almağan insan ve şimdi böyle bir şey oldı. Memuriy sıñırda onı yiberirler ve bir mesele çıqmaycaq, dep emin edim. Sual berip yiberirler dedim, amma yüz fayız çıqarıp yibermek kerek ediler. Belli olmağan yerge alıp ketkenlerini eşitken soñ bir-eki saat keçer ve qaytar, dep tüşündim. Doquz saat keçken soñ añladım ki, maşina çalışa ve onı keri qaytarmaycaqlar.

Gülnara Bekirova agayı Edem Bekirov ile

Qırımtatar Milliy Meclisiniñ azası Gayana Yükselniñ fikirince, Rusiye uquq qoruyıcılarınıñ maqsadı – qırımlılarnı qorqutmaq.

– Şimdi olar er angi telüke çıqarmaq içün manaçıq qıdıracaqlar, Ukraina tarafından ücüm ve provokatsiyalar olacaq dep, qırımtatarlarnı qabaatlaycaqlar. Beş yıldan berli olarnı ekstremist ve islâm terroristi olaraq kösterecek olalar. Edem Bekirovğa aydınlatılğan qabaat añlatılamaz ve mantıqsız. Onıñ qorantasını yahşı bilem, bağdamız. Aqayımnıñ Qırımğa kirişi yasaq etilgende Bekirovlar maña pek qoltuttı, çünki men Kyivden yarımadağa ve andan Kyivge kelip kete edim. Aman-Aman er seferinde «Çonğarda» olarnı körip, desteklerini is etken edim. Şimdi ise Edemniñ oğrağan vaziyeti külünçli, kimse buña inanmay. Amma Rusiye işğalciler mantıq qanunlarına köre areket etmey: zornen yürgen ayaqsız adam trotil ve patronlarnı taşığan eken. Olmaycaq şey.

Gayana Yüksel

Ukraina Tış işler nazirligi Edem Bekirovnıñ Rusiye uquq qoruyıcıları tarafından apiske alınmasına qarşı narazılıq bildirdi ve bu adiseni yarımadada qırımtatar ealisine yapılğan basqı olaraq tanığanını aydınlattı. Nazirlik, tutılğan insanğa acele tibbiy yardım kösterilmesini ve qanunsız tutılğan bütün Ukraina vatandaşlarınıñ azat etilmesini talap etti.

(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)

Sergey Gromenko, Qırım tarihçısı, Qırım.Aqiqat közeticisi