Ukrayin işlep çıqarıcısı mobil cihazlar içün qırımtatar tilinde oyunnı çıqardı. Oleksandr Kozlovnıñ Lağoda QT yañı oyunu — "Lağoda" ukrayin oyunından soñ nevbetteki leyhasıdır. Amma tek onıñ tercimesi degil. Ukrayin versiyasında ukrayin klassikleriniñ metinlerinde algoritm tarafından hatalarnı tüzetmege teklif etilse, qırımtatar oyunı içün yalıñız interfeys tili degil de, kitaphanesi de deñiştirildi. O, qırımtatar yazıcıları ve şairleriniñ metinlerine esaslana.
Oyunnıñ qırımtatar versiyasını yapmaq ğayesi nasıl peyda oldı, bu mahsulat ne ile unikal, qırımtatar tiliniñ raqamlı dünyağa kirmesiniñ emiyeti ne qadar büyük? Bu aqta Qırım.Aqiqat Radiosınıñ efirinde alıp barıcı Sergey Mokruşin oyunnıñ azırlayıcısı Oleksandr Kozlov ve Lağoda QT oyununı azırlamağa yardım etken qırımtatar filologı, terciman Mamure Çabanova ile laf etti.
Ukrayin tilinde "Lağoda" oyunu qırımtatar tilinde oyun içün temel oldı, dep tarif ete Oleksandr Kozlov.
Oleksandr Kozlov
"Maña dostum Andriy Lauş muracaat etti, o, qırımtatar tilinde tercime etilmesine yardım etmek istegenini ve kitaphanen, tercime ile yardım ete bilecek kerekli insanlarnı bilgenini ayttı. Ve biz bunı yapıp başladıq, şunıñ içün o, meni kitaphaneniñ tercime ve azırlanmasınen oğraşqan Mamure Çabanova ve Esmera Asanova ile tanıştırdı", - dep tarif ete Oleksandr Kozlov.
Lağoda QT — şiirlerde hatalarnı qıdırmaq kerek olğan tapmaca oyunudır. Er seviyede algoritm tarafından deñiştirilgen qırımtatar şairiniñ eseri. Oyuncınıñ vazifesi — metinde hata tapıp, onı tüzetmektir. Programma bedava ve iç bir reklamasız, dep ayta onıñ azırlayıcısı.
menim içün insanlarğa bir misal köstermek ve olarğa yahşı bir mahsulat bermek, reklamadan bir qaç, kerçekten bir qaç, yüz dollar qazanmaqtan daa müimdirOleksandr Kozlov
"Onı kârlı yapmaq qıyın. Baqıñız, men ukrayin tilinde oyunlar yapam, ve olar da bedava, reklamasız, çünki men añlayım ki, menim içün insanlarğa bir misal köstermek ve olarğa yahşı bir mahsulat bermek, reklamadan bir qaç, kerçekten bir qaç, yüz dollar qazanmaqtan daa müimdir... Men añlayım ki, reklama bannerleri ya da bir çeşit para qazanuv bu kibi oyunda iştirak etüvni bozacaq edi, ve bu kerçekten de kereksiz olur edi", — dep ayta Oleksandr Kozlov.
Bir qaç kün içinde Android ve iOS platformalarında oyun endi 500 kereden ziyade endirildi, dep ayta o. Ve ilk seslenmeler — qırımtatar tilinde oyun peyda olğanı içün minnetdarlıqtır.
"İnsanlar onıñ yaratıluvı içün minnetdarlar. Qırımtatar tilinde oyun kibi söz birikmesini sıq-sıq eşitmeysiñiz. Ve kerçek oyuncılardan alğan ilk seslenmeler pek müsbet oldı. İnsanlar quvandı", — dep tarif etti Oleksandr Kozlov.
Qırımtatar filologı ve terciman Mamure Çabanova içün oyun yaratılmasına qoşulmaq ya da qoşulmamaq meselesi peyda olmadı. Çünki bu, onıñ tuvğan qırımtatar tiliniñ inkişafı ve populârlaşmasına qoşulmaq imkânıdır. Oyun ise qırımtatar tiliniñ raqamlı dünyağa kirmesidir.
Mamure Çabanova
"İçtimaiy ağlarda, cihazlarda bayağı vaqıt keçiremiz. Bütün qullanmalar, bugünki künde olar bizge de pek tesir ete, ve atta bir şeyni populârlaştırmaq içün, bu vaziyette til. Böyleliknen, belki de, meraqlanğan ve qırımtatar tilini, qırımtatarlarnı ögrenmek ya da tanımaq içün resurslarnı qıdırğan insanlarğa yardım etemiz, bunıñ içün böyle resurslarnıñ tesiri ve neticeleri pek büyük", — dep tarif etti Mamure Çabanova.
Oyun içün kitaphaneniñ yaratılması üzerinde Mamure Çabanova Esmera Asanova ile beraber çalıştı.
"Esmeranıñ işi şiirlerni qıdırıp, tertipke ketirmek, standartqa uyğunlaştırmaq, er şeyni doğru yapmaq edi. Men tek soñra yañlışlıqlarnı, yañlış yazılarnı teşkerdim ve qırımtatar tiline tercime etüv ile oğraştım, döymelerniñ, interfeysniñ, nasıl oynamaq kerekliginiñ uyğunlaştırılması ile oğraştım", — dep ayta Mamure Çabanova.
Lağoda QT — ukrayin oyunı "Lağoda"nıñ transliteratsiya etilgen adı, mında QT - qırımtatar tili. Ukrayina resmiy olaraq qırımtatar tilini latin urufatına çevire. O, tilniñ fonetikasını daa yahşı añlata, dep añlata filolog. Bu sebepten de oyun metinleri latin urufatındalar.
Metinlerniñ saylanuvı ise müellif aqqı ile sıñırlı edi, dep ayta Mamure Çabanova.
"Bazı şiirlerni ruhsetsiz qullanıp olamaymız, ve 1950 senesinden evel yazılğan şiirlerni qıdırmaq mecbur edik, çünki böylece bizge iç bir sual berilmemek kerek. Ve kerçekten de, anda daa pek çoq meraqlı müellif yoq, hususan zemaneviy müellifler, men bellesem, biz bu işni devam etecekmiz", — dep ayttı terciman.
Şimdi platforma kitaphanesinde 20-den ziyade müellifniñ 150-den ziyade şiiri bar.
Amma bu kitaphaneni zemaneviy müellifler ve şiirlernen kenişletmek isteymizMamure Çabanova
"Bekir Çoban-zade, Amdi Giraybay, Noman Çelebicihan, İsmail Gasprinskiy bar. Bizde atta Muhammed Geray hannıñ şiirleri bar. Olar pek eski ve pek qıyın. Tilni ögrenmek içün pek meraqlı, amma bu kitaphaneni zemaneviy müellifler ve şiirlernen kenişletmek isteymiz", — dep ayta Mamure Çabanova.
Bu oyunnıñ em tasil potensialı bar, em de ukrayinler qırımtatar medeniyeti, hususan edebiyat dünyasını daa yahşı keşf ete bileler, ve aksine, dep tüşüne azırlayıcılar. Şimdilik onı A1, A2 seviyelerinde til bilgenler oynay bile.
Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://krymrcriywdcchs.azureedge.net. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.