İşğal etilgen Qırımda insanlar özüni izolâtsiya etüv rejimine daa sert bir şekilde qapatılıp, para cezalarınen qorquzılğanda, bu mecburiy «tatilniñ» yan tesirleri daa çoq körüne. Bugün aydınlatılmağan, amma menfiy olğan bir tesir aqqında aytmağa isteyim.
Evlerinde qapatılğan qırımlılar aşhanede raqı qadesi ya da şarap badesinen çoq vaqıt keçirip başladı. Özüni izolâtsiya etüv rejimi bunı iç yapmağan qorantalarda bile içkicilik sebebi oldı. Bu esassız laflar degil, bu maqaleni yazmazdan evel bir çoq tanışıma telefon etip, bu mevzuda ne ayta bileceklerini soradım. Problem qabartılmağan ve pek aktual eken. Kene yahşı, tanışlarım arasında içkenler az, amma olar qomşular er kün içe, qavğa ete ve kötekleşe, dep şikâyet eteler. Bu qorantalarda ğarip balalar daireden çıqamayıp, em maneviy, em fizik olaraq zarar köre. Bir çoq qoranta içün izolâtsiya aqiqaten ceennem oldı.
Bütün müessiseler qapalı olğanı içün, er yerde içeler – bala meydançıqlarına, maşinalarnıñ kapotlarında sofra donatalar
Gençler ise azbarda içe. Yuqlap olamaysıñ, bütün gece sarhoş fiğanlar ve qavğalar. Qırımda 15 derece civarlarında sıcaq olğanına baqmadan, qızdıruv söndürilmedi, daireler sıcaq, pencere açsañ – pencere tübünde sarhoş laflar ve sesler eşitesiñ. Deşetli bir şey. Qomşu yaşlarnen qavğa etmemek içün kimse politsiyanı çağırmağa istemey, soñra pencerelerni de patlata bileler. Sergey Aksenov maqtağan devriyeler ise, ğaliba, Qırımnıñ Rusiye ükümeti ve parlamenti binaları etrafında yüre, azbarlarğa ise baqmay.
SEE ALSO: "Erzaq belki de em yeter, amma olar içün para - yoq"Bütün müessiseler qapalı olğanı içün, er yerde içeler – bala meydançıqlarına, maşinalarnıñ kapotlarında sofra donatalar. Tükânlardan ne qadar içki alınğanına baqıp şaşam. Bu künleri azıq tükânınıñ satıcısından soradım, içki çoq alalarmı dedim, közlerini patlatıp qısqa cevap berdi: «Pek». Qanunsız noqtalarnıñ işi de güzel. Er adamlar tükânlardaki paalı içkige para bermemek içün mından ev raqısını ala.
Añlayım ki, bir çoq insannıñ afta içinde içmemesi iş ve saba erte çıqmasınen bağlı edi. Şimdi bu yoq, ve raqı özen kibi aqa. Boş vaqıt olğanda içkiden başqa bir şey tapıp olamağan bu insanlarnı acıyım.
SEE ALSO: Koronavirus Qırımda: üçünci aftaCinayetler de arta. İçkicilik ve parasızlıq – cinayetlerni arttırğan şeylerdir. İnsanlar aş ve içki almaq içün evlerine kirecekler, dep qorqa.
Añlayım ki, bir çoq insannıñ afta içinde içmemesi iş ve saba erte çıqmasınen bağlı edi.
Aynı vaqıtta baqam ki, er kün saat 10:00-da Qırımnıñ Rusiye yolbaşçısı Sergey Aksenov reberliginde akimiyetniñ ilk reberleri toplaşıp, kimler çalışacaq, kimler çalışmaycaq, kimler yardım alacaq, kimler almaycaq dep qarar ala. Qanun ögünde er kes aynı, amma amelde böyle degil. Sergey Aksenovnıñ aman-aman er toplaşuvda aytqan «monitornen qade toquştırıñız» kibi manasız şaqaları ise Qırımda artqan içkicilik vaziyetinde kelişmey. Özüni izolâtsiya etüv rejiminde qırımlılarnıñ içmesine razı sanki, amma belli ki, spirt immunitetni tüşüre.
Problem bar – ve pek ciddiy. Ükümetteki operativ ştab onı ne vaqıt laf etecek– laf etecekmi? Şimdi ise «zelenıy zmiy» qırımlılarğa zararlı tesir köstermege devam ete.
Daa evel 2019-nCoV olaraq belli SARS-CoV-2 koronavirusı Qıtayda keçken yılnıñ soñunda qayd etildi.
O, COVID-19 hastalığınıñ sebebi oldı. Hastalıq yengil keçe bile, bazı insanlarda suvuqlanuv ve gripp alâmetleri, yüksek sıcaq ve öksürüv körüne bile. Bu ölüm sebebi ola bilgen pnevmoniyağa keçmesi mümkün. Hastalarnıñ ekseriyeti tüzele; çoqusı allarda immunitet sisteması zayıf olğan insanlar, hususan qartlar vefat ete.
2020 senesi martnıñ 11-nde Dünya sağlıq teşkilâtı yañı koronavirus sebebinden başlağan hastalıq qırğınlığını pandemiya olaraq tanıdı.
Zarema Seitablayeva, qırımlı, bloger (müellifniñ adı ve soyadı telükesizlik maqsadınen deñiştirildi)
«Bloglar» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün