Qırımda «Veciye Kaşka davasınıñ» sozuluvı: advokatlarnıñ «sualleri çoq»

Rusiye kontrolindeki Qırım mahkemesinde martnıñ 7-nde «Veciye Kaşka davasınıñ» oturışuvı başqa künge avuştırıldı. Sebep – eki mabüs Ruslan Trubaç ve Asan Çapuhnıñ sağlıq vaziyetidir. Bu davanıñ dört mabüsi bir yıldan ziyade Aqmescit SİZOsında qaldı, olarnıñ alı pek fenalaştı. Tahqiqat malümatına köre, qabaatlanğanlar Türkiye vatandaşından büyük miqdarda para talap etken edi, faqat olar qabaat uydurıldı, dep bildire, olarnıñ apiske alınması ise siyasiy sebepler ve cemaat faaliyetlerinen bağlı, deyler.

Rusiye uquq qoruyıcıları tarafından taqip etilgenlerge yardım etken qırımtatar faalleri 2017 senesi noyabrniñ soñunda Aqmescitte tutulğan edi. Olarnıñ aytqanına köre, Türkiye vatandaşı Yusuf Aytan qırımtatar milliy areketiniñ veteranı, 83 yaşında Veciye Kaşkanıñ qorantasından 7 biñ dollar alıp, şu künü qaytarmaq kerek edi. Faaller tutulğanda qadın yaramadı, «acele yardım» maşinasında ise can berdi.

Asan Çapuhnıñ advokatı Ayder Azamatov mahkeme obyektiv sebeplerden başqa künge avuştırıldı, dep ayta.

– Dava mabüsleri arasında menim müvekkilim eñ büyügi ola – 66 yaşında. SİZO şaraitlerinde keçirgen 10 ayı devamında sağlıq vaziyeti qat-qat fenalaştı. Eskiden ne ekimlerge bara, ne ilâc qullana edi, ananeviy olmağan usullarnen tedaviylengen edi. Tünevin aqşam Asan Çapuh hastahanege yattı, sağlığınen bağlı ciddiy problemleri bar. Eki kere hastahanede olğan edi ve üçünci kere yata, ileride saqatlıqnı resmiyleştirmek içün vesiqalar bermek kerek. Böyle uzun esnas bar. Asılında, doğrusını aytqanda, 2018 senesi oktâbr ayında onı SİZOdan azat etkende oña birinci derece saqatlığı bile berilmek mümkün edi. Belli bir bürokratik meseleler bar. Davanıñ daa bir mabüsi Ruslan Trubaç da hastahanede buluna, büyrekleri ağıra.

Ayder Azamatovnıñ qayd etkenine köre, imaye başından berli mahkemege cinaiy işniñ zarar körgen kişi olaraq qayd etilgen Yusuf Aytannı çağırmağa rica etken edi, oña sualler bar.

Qırımlı advokat Ayder Azamatov

​

– Ne yazıq ki, onı bazı sebeplerden tapıp olamaylar: Rusiye Federatsiyasını terk etti kibi malümat bar edi, amma, bizim malümatımızğa köre, o, Soçide buluna. Mahkeme oturışuvları başqa künge avuştırılğan ya da diger basamaqqa bir qaç kere keçken edi, lâkin zarar körgen kişini körip olamadıq. Talabımız deñişmey – onı çağırıp sorğuğa çekmek. Qabaatlayıcı tarafnıñ şaatları sorğuğa çekildi ve deliller tedqiq etildi. Kelecek oturışuvda zarar körgen kişi sorğuğa çekilse, video ve ses qaydlarını baqıp olurmız. Esasen bu operativ malümat. Bundan soñ imaye tarafı delillerni taqdim etecek. Dava malümatları boyunca farqlar çoq, bir sıra sual peyda ola. O, sorğu protokollarını imzalağan edimi-yoqmı?

Ayder Azamatovnıñ qayd etkenine köre, videolarda körüne ki, Yusuf Aytan rusça zornen laf ete, protokollarda ise tilni mükemmel bile kibi yaza.

«Veciye Kaşka davasınıñ» mabüsi Bekir Degermenciniñ ömür arqadaşı Aliye Degermenciniñ bildirgenine köre, dava baqılmasını qabaatlayıcı taraf soza.

Aliye Degermenci

​

– Mahkeme esnaslarınıñ sozuluvı – oyunlardan biri, maneviy basqı yapıla. Kelip, yarım, bir saat bekleysiñ, soñra ise mahkeme başqa künge avuştırıldı, dep aytalar – sıq-sıq olğan bir şey. Buña alışmağa mümkün degil, bir de bir incelik çıqa, böyle bir şey olacağını beklemeymiz bile. Er bir mahkeme esnası – yañı bir şey. İmaye muracaat berse, prokuror ise red etse, bu endi alışqanlıq. 2019 senesiniñ başında prokuror qarşı çıqmağanda pek quvandıq. Böyle bir şey olacağını beklemegen edik. Şimdi erkeklerimiz evde buluna, olarğa yardım etmege, maneviy ceetten qoltutmağa, kerekli ilâclar bermege imkân bar.

Mahkemeden – tebessüm ve közyaşlarınen: «Veciye Kaşka davasınıñ» mabüsleri ev apsine avuştırıldı (fotoresimler)

Jurnalist Taras İbragimov «Veciye Kaşka davasınıñ» siyasiy sebeplerini añlata.

– Qırımda terrorizm ve ekstremizm davaları bar olğanına endi alıştıq, ukrain metinlerinde olarnıñ siyasiy manası qayd etile. Olar añlaşıla, bu dava ise ilk baqıştan adiy bir «cinayet» kibi körüne, 163-ünci madde – para talap etüv. Tahqiqat mında siyaset yoq kibi köstermege istegen edi, dep tüşünem. Advokat Nikolay Polozov tahqiqattan evelki teşkerüv vesiqalarını tedqiq etip, bir sıra meraqlı incelik taptı. Tahqiqat bu davanı başta temiz «cinayet» olaraq tanıtmağa tırışqan edi: ğarip Türkiye vatandaşından para talap etken insanlar bar. Bu insanlarnı yaqalamaq emrini ise politsiyanıñ general-mayorı Sergey Abisov şahsen berdi – Qırımdaki İç işler nazirliginiñ (Qırımdaki Rusiye İç işler nazirliginiñ idaresi – QA) reberi. Yani para talap etüv sebebinden o qadar diqqat.

«Приезжайте, мы всех ждем». История Казима Аметова (видео)

Malümat: 2017 senesi noyabrniñ 23-nde Aqmescitte Rusiye uquq qoruyıcıları Kazim Ametov, Asan Çapuh, Ruslan Trubaç ve Bekir Degermencini tutıp aldı. Olarnı Türkiye vatandaşı Yusuf Aytandan para talap etüvden şübheli dep sayalar. Rusiye uquq qoruyıcıları faallerni tutqanda qırımtatar milliy areketiniñ veteranı Veciye Kaşka yaramadı. O, can berdi. Qırımtatar milliy areketiniñ faali Nariman Celâlnıñ bildirgenine köre, faaller tutulğanınıñ sebebi olğan Türkiye vatandaşı Veciye Kaşkanıñ qorantasından para hırsızlağan edi.

(Metinni Vladislav Lentsev azırladı)

Stanislav Yurçenko, fotograf