Vitaliy Portnikov: Qırımnı tanıp, Ukrainanı yoq etmek

«Fikir» rubrikası, mahsus Qırım.Aqiqat içün

Aleksandr Lukaşenko ile ortaq matbuat konferentsiyasında Rusiye prezidenti Vladimir Putin Ukraina ile muzakere esnası Qırım, Aqyar ve Donbas sebebinden «bir çıqmazğa» keldi, dep bildirdi – Ukraina tarafı Ukrainağa berilecek halqara kefalet rejiminden bu topraqlarnı çıqarmağa razı olğan eken, soñra ise vazgeçken. Ve kene bir çıqmaz oldı.

Vladimir Putinniñ diplomatik kinayelernen laf etkeninin añlamaq kerek. Ve onıñ içün Qırım, Aqyar ve Donbasnı kefalet rejiminden çıqaruv birinciden Ukraina tarafından Qırımnıñ «Rusiye statusını» ve «halq cumhuriyetleriniñ» «mustaqilligini» tanuvdır.

Qırım ve Donbas «meselesini çezmek» talabı Moskvanıñ Ukraina ile muzakerelerinde esas talaplarından biri olması iç tesaduf degil edi – ve kün tertibinden bir yerge ketmeycek. Belki, Putin Ukrainanıñ neytraliteti ve NATOdan vazgeçüvge razı olur dep bir hayal peyda ola bile, ebet. Amma Ukraina eyyeti neytralitetke razı olğanını aytqanda şu daqqası masada Qırım peyda ola. Muzakerelerniñ Ukraina iştirakçileri teklif etkeni kibi, 15 yılğa «qaldırılğan statusı» degil, Qırımnıñ «Rusiye statusınıñ» tanıluvı. O qadar.

Rusiye prezidenti Vladimir Putin

Ebet, Vladimir Putin Qırımnıñ «Rusiye statusına» Ukraina razılığını ne içün o qadar istey, ne içün bu muzakerelerniñ printsipial meselesi ola degen sual peyda ola bile, ebet. Amma Ukrainağa qarşı cenkniñ maqsadlarında Putin mantıqlıdır, Ukrainanıñ Qırımnıñ «Rusiye statusını» tanıması, eminim, onıñ içün bir maqsat ola.

Birinciden, böyle tanuv, Rusiye prezidentiniñ fikirince, diger memleketlerni «Qırım üzerindeki Rusiye suverenitetini» tanımağa aveslendirecek. Ğarp memleketleri bunı yapmasa da, Qırımnıñ Ukraina tarafından tanıluvı Kreml ittifaqdaşları tarafından böyle qararlar içün imkân yaratacaqtır. Ve er bir böyle adım dünyanı Qırım meselesi al etilgenine işandıracaq, em de Ukraina bu topraqtan vazgeçse.

Ekinciden, eminim, böyle tanuv Rusiye prezidentine «mahsus operatsiyanıñ» esas maqsadlarından biri yerine ketirildi, «Rusiyeniñ Qırımı» içün bir telüke yoq dep aytmaq içün imkân berecek. Ukraina kene de NATOğa kirse, Qırımnı küçnen qaytarmaycaq, çünki özü onıñ toprağı olmağanına razı oldı. Demek ki, Putin Üçünci Cian cenkiniñ ögüni aldı.

Ve üçünciden, bu kene «salâmi siyasetidir». Bugün Ukraina Qırımnıñ Rusiye statusını tanıy ve Ukraina devleti topraqlarınıñ ilhaqını tanuv emsalini yarata. Yarın ise, eminim, Moskva Donbasnı qoşıp, Ukrainadan Donbasnıñ Rusiye statusına razı olmasını talap etecek. O birisi kün ise «Rusiyege qoşuluv referendumı» bir «Herson halq cumhuriyetinde» keçe – ve onıñ Rusiyege kirgenini tanımağa teklif etile.

Ukrainağa ücüm etmezden evel Putin «Ukrainanıñ bütün halqlarına» «taqdirini belgilev» aqqı berilmeli, dep boşuna aytmağandır. Rusiye Federatsiyasına qoşulmaqtan ğayrı bu taqdir daa ne ola bile – Ukraina da razı olsa, daa yahşıdır.

Şunıñ içün Putin Qırımnı tanuv talabından vazgeçmeycektir, dep tüşünem. Onıñ içün Qırımnı tanımaq – onıñ içün Ukrainanı yoq etmege devam etmek imkânıdır. Bu da, eminim, esas maqsadıdır.

«Fikir» rubrikasında ifadelengen fikir-tüşünceler müelliflerniñ noqta-i nazarını aks ettirip, muarririyetniñ baqışlarınen bir olmaması mumkün

Roskomnadzor Qırım.Aqiqat saytını blok etti. Qırım.Aqiqatnı küzgü saytı vastasınen oqumaq mümkün: https://d2ud65mnh9spru.cloudfront.net​. Esas adise-vaqialarnı Qırım.Aqiqatnıñ Telegram ve İnstagram saifelerinden taqip etiñiz.