Cumaaqşamı, dekabrniñ 30-nda, aqşam Rusiye ve ABD prezidenti Vladimir Putin ve Joe Biden telefonda laf ettiler.

Biden subet vaqtında Delaware ştatındaki evinde edi.

Eki prezidentniñ telefon subeti 50 daqqa devam etti.

Subet Ukraina etrafındaki vaziyetniñ kerginleşmesinen bağlı edi.

Beyaz Saraynıñ tefsiri

Muzakerelerniñ neticelerine köre Beyaz Saraynıñ matbuat kâtibi Jen Psakiniñ beyanatında Joe Biden Vladimir Putinni Ukraina etrafındaki kergin vaziyetni yımşatmağa çağırdı. Prezident Biden ABD ittifaqdaşları ve ortaqlarınen «Ukrainağa qarşı istilâğa qararlı bir cevap berecekler», dep añlattı. Prezident Biden hususan eki taraflı Amerika-Rusiye strategik dialogı ve yanvar ayında keçirilecek NATO-Rusiye ve OSCE çerçivesindeki muzakereler de olğan diplomatik ğayretlerge qoltuttı. Beyaz Saraynıñ beyanatında diplomatik dialognıñ muvafaqiyeti ancaq zıddiyet kerginleşmesi bitse ola bile, dep qayd etile.

Adları aytılmağan ABD memuriyetiniñ vekilleri aytqanına köre, subet vaqtında Biden Putinge eki memleketniñ eki yolu bar, dep qayd etti: diplomatiya ya da Rusiyeni sanktsiyalar vastasınen tutuv. Adise-vaqialar nasıl deñişecek, Rusiyeniñ eñ yaqın vaqıtta yapacaq areketlerinen bağlı. ABD prezidenti, Kreml, Kyiv ve Ğarp qorqqanları kibi, Ukrainağa ücüm etse, onıñ memuriyeti Rusiyege ciddiy iqtisadiy zarar ketirecek sanktsiyalarnı kirsetmege azır, dep qayd etti.

ABD memuriyetiniñ hadimi aytqanına köre, Biden Amerika Birleşken Devletleri Rusiye ile muzakerelerde esaslanğan printsipni qayd etti, – Amerika ittifaqdaşları ve ortaqlarınıñ telükesizliginen bağlı iç bir mesele olarnıñ iştiraki olmasa, çezilmeycek. Putin buña emiyet berdi, dep qayd etti Beyaz saray vekili. Yanvarniñ başında Washington Avropa ittifaqdaşları ve ortaqlarınen «pek intensiv mesleatlar devrini» devam ettirmek niyetinde.

Kremlniñ tefsiri

Rusiyeniñ ABD ve NATO ile telükesizlik muzakereleri arfesinde subetniñ teşebbüsçisi Moskva oldı.

Kremlniñ telefon subeti haberinde aytılğanına köre, onıñ esas mevzusı Rusiyeniñ «telükesizlik kefaletini» berüv talaplarınıñ muzakereleri oldı. Putin, Moskva «NATOnıñ şarqqa keçecegini ve Rusiye sıñırları yaqınlarında telükeli silâ sistemalarınıñ qoyulmaycağına dair uquqiy kefaletlerge» irişe, dep kene ayttı Bidenge.

Haberde aytılğanına köre, muzakereler yanvarniñ 9-10-nda başta Jenevada, soñra yanvarniñ 12-nde Brüsselde Rusiye-NATO Şurası çerçivesinde olacaq. Yanvarniñ 13-nde OSCEde de muzakereler başlaycaq. Kremlniñ haberinde aytılğanına köre, Biden Washingtonnnıñ Ukrainada darbe ücüm silâlarını qoymaq niyeti yoq, dep bildirdi.

«Ukraina etrafında vaziyet kerginleşse», Rusiyege qarşı sanktsiyalarnıñ kirsetilmesini Putin «Rusiye-Amerika munasebetleriniñ bütünley bozulmasına ketirecek ciddiy hata» dep adlandırdı.

Rusiye prezidentiniñ yardımcısı Yuriy Uşakov subetni tefsir etip, ABD prezidenti özek cenkiniñ başlatılmaması kerek, dep qayd etti.

Subetniñ sebebi ne oldı

Dekabr ayında Putin ve Biden ekinci kere laf eteler – video bağı vastasınen de muzakereler olğan edi.

Küzde kütleviy haber vastaları istihbaratnıñ malümatına esaslanıp, Ukraina sıñırında Rusiye ordusı toplana, dep bildirdi. ABD ve Ğarp memleketleri Moskva silâlı ücüm azırlay, dep tahmin etti. Kreml bu laflarnı inkâr etip, ABD ve NATOdan telükesizlik kefaletlerini talap etti – hususan, NATOnı şarqqa kenişletmemek ve eski sovet cumhuriyetlerini arbiy ittifaqnıñ yañı azaları sırasına almamaq.